Электронлă вулавăш

Пĕр пӳрт хăна вĕрлет. Кил хуçи хĕрарăмĕн паян çуралнă кун. Савнă тăванне, юлташне, кинне саламлама чылайăн пухăннă. Люда та паян нихçанхинчен чипер те илĕртӳллĕ. Тахçанах кун пек савăнман кил хуçи арăмĕ. Йăлтăр-ялтăр кĕпе тăхăннă пĕчĕк пӳллĕ хĕрарăм кашни хăна патне çитет, ĕçтерет, апат-çимĕçпе сăйлама та ĕлкĕрет. Пӳлĕмре илемлĕ кĕвĕ-çемĕ янраса кайсан урай варрине чи малтан чупса тухса ташша тытăнать, ик аллине ик енне сарса, пуçне мачча енне пăрса хăй тавра çаврăнать. Унччен хăй телейĕшĕн вăтанакан Люда паян пĕтĕм хăнана кун пирки пĕлтересшĕн пек хăтланать. Мăшăрне те хăйпе ташлама сĕтĕрет. Анчах Мишша ташша юратмасть. Ĕçкĕ-çикĕре вăл ытларах аяккарах ларса ытти арçынсемпе картла выляса, пĕчĕккĕн эрех сыпса калаçса ларма кăмăллать. Килĕнче те чĕмсĕртерех вăл. Нумай çын хушшинче ăна кичем. Паян тата кăштах эрех сыпма та юрамасть, çуралнă кун хыççăн тăванĕсене ăсатса ямалла. Çавăнпа Мишша аванах сыпнă арăмĕнчен вĕçерĕнсе ытти арçынсем хушшинелле тарать. Чăннипех илĕртӳллĕ унăн мăшăрĕ! Паян кăна мар. Мĕн пĕрлешнĕренпех вăл Люда çине юратса кăна пăхать. Арăмĕн темле хăтланăвĕ те килĕшет ăна. Вăрçăшнă чухне те çилленмест. Хăй нумай калаçма юратманнипе арăмĕ чĕввĕн тăрса ун умĕнче сике-сике кăшкăрашсан та пăрăнса утать. Юратать вăл арăмне. Çирĕм çул пĕрле пурăнсан та туйăмĕсем ĕнер тĕл пулса юратса пăрахнă пек арçыннăн.

Кĕреке сакки сарлака теççĕ. Мишшапа Людăн хăнисем те паян киле васкамарĕç. Вăхăта юриех тăснă пек кĕрекере савăнчĕç. Çĕр кун енне сулăнма пуçласан кăна пĕрин пуçне ăслă шухăш кĕчĕ — киле каймалла. Ку шухăша параканни те Мишшан картла выляса ывăннă хыççăн пĕр вăхăт çывăрса илнĕ тетĕшĕ пулчĕ.

— Çитет! Киле каймалла! Хĕрарăмсем, çитет айкашса, по домам! Тумланăр! — команда пачĕ вăл.

Мишша та çак сăмаха кăна кĕтнĕ тейĕн, савăнсах кайрĕ. Тахçанах çывăрас килет унăн. Ташласа савăнакан тăванĕсемпе юлташĕсем çине пăхса ларса миçе хутчен анасламан-ши вăл кĕçĕр? Тĕрĕссипе, тăванĕсене ăсатса та çӳрес килмест. Хамăр патрах выртса кайăр тенипе нимпе те килĕшмерĕç вĕт. Тетĕшĕ сăмахĕ хыççăн Мишша картишне тухса машинине гаражĕнчен кăларчĕ. Ăшăнтăр-ха тесе моторне чĕртрĕ. Тăванĕсем нумай кĕттермерĕç. Часах шавлă ушкăн унăн машини патне çитрĕ, вĕсемпе пĕрле Люда та. Аллинче пĕр кĕленче çутă эрех, çыртмалли.

— Никама та çул куркисĕр ямастăп, — кăшкăрать вăл ирхи шăплăха пăсса.

Вун-вунпилĕк минутран тин машина хускалса кайма пултарчĕ.

Люда машина хыçĕнче алă сулса юлчĕ. Кăшт тăрсан пӳрте кĕчĕ, килĕсене кайма хатĕрленсе тăнă ытти хăнисене те ăсатрĕ.

— Часах Мишша çитмелле ĕнтĕ. Унччен сăтел çинчен савăт-сапана пуçтарса çăвам, — хăйпе хăй калаçса ĕçлерĕ вăл.

Анчах савăтне те пуçтарчĕ, сĕтел çиттисене те тирпейлерĕ — Мишша çук та çук. Сехет йĕпписем çине пăхсан тĕлĕнсех кайрĕ — упăшки кайни виçĕ сехет çитрĕ ĕнтĕ. Хальччен Пăвана кайса килме пулать, хулан тепĕр вĕçне кăна мар! «Ăçта çӳрет-ши? Хальччен йĕркеллĕ çын килте пулмалла», — тарăхрĕ Люда. Вырăн çине çапла кăмăлсăр кайса выртрĕ. Ывăнни, эрех сыпкалани ăна çывăрмах туртрĕ. Хытă ĕшеннĕ хĕрарăм кăнтăр енне тин вăранчĕ. Упăшкин килне таврăннă йĕрĕ пулманнипе тĕлĕнчĕ. Картишне тухса пăхрĕ — машини чăнах та çук. Пăлхану туйăмĕ хупласа илчĕ ăна:

— Ăçта-ши? Хальччен кун пекки пĕрре те пулман-çке.

Люда пӳрте каялла кĕрсе телефон кĕпçине тытрĕ, ĕнер леçме кайнă тăванĕсене шăнкăравларĕ.

— Пĕлместпĕр. Вăл пире леçсе хăварчĕ те киле каятăп тесе çаврăнса кайрĕ, — пулчĕ хурав.

Кун хыççăн юлташĕсене шăнкăравласа пăхрĕ — пĕри те нимĕн те пĕлмест.

Чей лартса ярам-ха тесе апат пӳлĕмне кăна çитнĕччĕ Люда — телефон шăнкăравĕ илтĕнсе кайрĕ.

«Тинех тупăнчĕ. Хăй шăнкăравлать ав. Лекет-ха ăна таçта çӳренĕшĕн», — мĕлтлетсе илчĕ шухăш кĕпçене тытиччен.

— Ивановсем-и? Çĕрле те, ирпе те миçе хутчен шăнкăравларăмăр, мĕншĕн телефона тытмастăр, — вăрçнă пек хытă сасă илтĕнсе кайрĕ кĕпçерен.

— Эп... эп... çывăрнă, — кун пек хытă калаçнине хăнăхманнипе çухалса кайрĕ Люда. — Мĕн кирлĕ сире? Мĕншĕн вăрçатăр?

— Эп вăрçмастăп. Ман сасă çапла. Иванов Михаил сирĕншĕн кам пулать?

— Упăшка пулать. Эсир пульницăран-и? Мĕн пулнă ăна? — хыпăнса ӳкрĕ хĕрарăм.

— Халех Карл Маркс урамĕнчи çул çӳрев хăрушсăрлăхĕн патшалăх инспекцине килĕр. Унта веçех пĕлтерĕç.

Ку çын урăх калаçмарĕ, телефон кĕпçине хучĕ.

Çĕр шухăш явăнчĕ Люда пуçĕнче. Алли-ури чĕтренипе васкасан та, вăрах тумланчĕ вăл. Чей пирки аса та илмерĕ. Автобус чарăнăвне утнă чухне урисене туймарĕ. «ГИБДД» тесе çырнă çурт умне çитсен урисем чустаран тунă пек çемçелсе кайрĕç, ниепле те картлашкаран хăпараймасть. Хăть упален. Çапла тертленсе тăнă хыççăн Люда хăйне алла илчех.

— Мĕн ухмахланатăп эп? Пурте аван пулмалла, — тесе хăйне лăплантарчĕ.

Полици формине тăхăннă çынна мĕнле ыйтупа килнине пĕлтерсен Людăна пĕр пӳлĕм еннелле тĕллесе ячĕç.

Алăка шаккаса пӳлĕме кĕрсен сĕтел хушшинче ларакан патвар арçын ури çине тăрса хăй ун патне пычĕ. Хулĕнчен тытса тенкел çине ларма пулăшрĕ, пĕр сăмах чĕнмесĕр сĕтел çине сăн ӳкерчĕксем кăларса хучĕ. Унта темле пысăк авари. «КАМАЗ» çине пырса тăрăннă машинине сăнасан Люда вăл хăйсен пулнине палласа илчĕ. Тепĕр сăн ӳкерчĕкре вăл Мишшана курчĕ. Машина ăшĕнче пуçĕ руль çине усăнса аннă, юн юхнă паллăсем курăнаççĕ.

— Ах, ах! — тесе Люда аллипе чĕре тĕлĕнчен тытрĕ. — Мĕн пулнă ман упăшкана? Ăçта вăл?

Милиционер пуçне усрĕ.

— Сирĕн морга кайма тивет. Мăшăрăр-и вăл е пачах урăх çын-и — пĕлместпĕр-ха. Кайрăмăр, — тесе тенкел çинчен тăчĕ.

Полици машининче ларса пынă май Люда вĕçĕмсĕр Турра кĕлтурĕ. Водительпе унпа пĕрле тухнă полици ĕçченĕ тем çинчен калаçса кулса пыни унăн хăлхине кĕмерĕ.

— Турăçăм, тархасласа ыйтатăп, ман упăшка вилнисен шутĕнче кăна ан пултăрччĕ. Пульницăра вырттăр, инвалид пултăр, анчах та чĕрĕ! Илтсем ман сăмахăма, тархасшăн! Каçар мана, каçар мана — ухмаха. Çылăхлă эпĕ! Анчах Мишша çылăхĕ мар вăл, ман çылăх! — пăшăлтатрĕ вĕçĕмсĕр.

Моргри тĕттĕм те сивĕ коридорпа пынă чухне пуçĕнче нимĕнле шухăш та пулмарĕ. Малалла мĕн пулнине вăл лайăх астумасть: сĕтел çинче выртакан вилнĕ çын çинчен шурă çиттине сирчĕç. Мишшана палласа илсен Люда урайне тĕшĕрĕлсе анчĕ.

Упăшкине пытарни те, асăннисем те веçех тĕлĕкри пек иртсе кайрĕç. Юрать, тăванĕсем ун патĕнчен пĕрре те пăрăнмарĕç, хуйхăпа çыхăннă ĕçсене те веçех хăйсем çине илчĕç.

Людăн çылăхĕ вара çумрах çӳрерĕ.

 

* * *

Мишша каччă чухнех питĕ лăпкăччĕ. Хăйсен ялĕнче çак хура çӳçлĕ, çӳллĕ каччă пĕрреччĕ. Вăл Людăпа пырса калаçма та вăтанатчĕ, мĕншĕн тесен хĕре каччăсем саватчĕç. Час-часах улăштаратчĕ Люда йĕкĕтсене.

Пĕр каçхине Мишша Людăна ăсатма пычĕ. Хĕре тахçанах юратни пирки каларĕ. Люда каччăн сăмахне чăна хумарĕ. Тем те калĕç вĕсем!

Виçĕ çул хулара пурăнчĕ Люда. Телейлĕ юрату та пулчĕ çав вăхăтра, телейсĕрри те... Анчах пĕррехинче «Рассвет» кинотеатра юлташ хĕрĕсемпе кайсан Люда ăнсăртран Мишшана тĕл пулчĕ. Вăл та тусĕсемпеччĕ. Çапла вĕсен туслăхĕ-юратăвĕ çĕнĕрен вăй илчĕ. Çулталăкран пĕрлешрĕç. Людăна ăмсанакансем те сахал мар пулчĕç.

Çемье пурнăçĕпе савăнса киленчĕ Люда. Çулталăкран ывăл çуралчĕ. Мишша савăнăçне пытараймарĕ, хĕвел пек çиçрĕ. Вăхăтне те ытларах ывăлне уйăрчĕ. Арăмне ниçта та кайма чармарĕ. Кĕçех çĕршывра услам юхăмĕ тапранчĕ. Люда юлташĕсене курса пасарта суту-илӳ вырăнĕ уçрĕ. Япала туянма тесе час-часах Мускава çӳрерĕ.

Пасар ĕçĕ çынна самай улăштарать. Кĕсье тулли укçа чухне тĕнчере мĕнпурне укçалла туянма пулать пек. Укçасăр çын хисепрен тухать, çав шутра мăшăрĕ те. Людăн та çаплах пулса тухрĕ. Мускав та пасар, пасар та Мускав... Пушă вăхăтра юлташĕсемпе кафе-ресторана çӳрерĕ. Килте пулма вăхăчĕ те юлмарĕ.

Ресторансенчен пĕринчех чаплă арçынпа паллашрĕ. Ку арçын унăн мăшăрĕнчен пач уйрăлса тăрать: сап-сарă çӳçлĕ, кăвак куçлă, ӳт-пĕвĕ йăрăс та яштака. Ача чухне телевизорпа курнă вырăс юмахĕсенчи чăн-чăн Иван тейĕн. Ресторанта юлташĕсемпе пулин те кичем ларакан арçын ун чухне Людăна ташша чĕнчĕ.

— Мĕн тăвать кунта çакăн пек илемлĕ пике? Арçыннăрсем те çумра çук, — интересленчĕ арçын.

— Канатпăр эпир, çамрăк çыннăм, ĕçлесе ывăннă хыççăн канатпăр, — куçран уççăнах тинкерчĕ Люда.

— Мана Слава теççĕ. Ятăр сирĕн хăвăр пекех илемлĕ пулĕ. Юлташусем Люда тенине илтрĕм. Эппин, Люда, Людмила, Мила... Ман мăшăрăма та Мила тесе чĕнеççĕ. Илемлĕ ят...

— Эсир вара пит чее. Малтан ята пĕлетĕр, кайран ташша чĕнетĕр. Мăшăрăра вара пит юрататăр пулмалла. Ют хĕрарăмпа ташланă чухне те ун пирки калаçатăр.

— Чее мар эпĕ, тимлĕ. Çитменнине, илемлĕхе сăнама юрататăп. Вăт пĕрне уйрăмах палăртрăм. Мăшăрăм пирки калас пулсан вара — ăна питĕ хисеплетĕп.

Ташă çемми вĕçленсен Слава Людăна вырăна пырса лартрĕ, ун умĕнче пуçне тайса юлташĕсем патне кайрĕ.

Çав каç Людăна килне Слава ăсатса ячĕ.

— Мила, манăн сирĕнпе малашне те тĕл пулас килет. Ыран вăхăт пулать-и манпа каçхи апат тума? Эп сире каçпа çичĕ сехете «Венец» ресторана чĕнетĕп, — терĕ уйрăлнă май.

Люда хирĕçлемерĕ. Пĕрре курсах килĕшрĕ ăна Слава.

Çак каç хыççăн тĕлпулусем йăлана кĕчĕç арçынпа хĕрарăмăн. Паркра, урамра уçăлса çӳреме çынсенчен шикленчĕç, çавăнпа ытларах халăх сахал вырăнсенче тĕл пулчĕç.

Люда Славăна юратса пăрахрĕ. Мишшапа юратнă ывăлĕ ĕнерхи куна тăрса юлчĕç. Вăл килĕнче малтанхи пекех пурăнчĕ, ĕçрен васкаса килсе упăшки пĕçернĕ апата çирĕ, ывăлĕн ĕçĕ пирки ыйтса пĕлсе илемлĕ тумланса услам енĕпе ыйтусене татса памалла текелесе килĕнчен тарма тăрăшрĕ. Кашнинчех çапла пулнипе Мишша ырăмара сисрĕ пулин те арăмне чармарĕ. Каçпа вырăна ăшăтакан та пулмарĕ юнашар. Куляннине ывăлĕ ан систĕр тесе арçын пĕрле бассейна, кинона çӳрерĕ. «Лăпланĕ-ха», — тесе çунакан чунне пусарчĕ.

Çапла икĕ çул иртрĕ. Ку тапхăрта юрату хĕлхемĕ ялкăшсах çунчĕ. Хутшăнусем те çывăхланчĕç. Пĕррехинче Люда кăмăлĕ пăтраннине сисрĕ.

— Мĕн пĕçернĕ эсĕ, сывлама çук шăршă кĕрет, — вăрçса пăрахрĕ вăл Мишшана пасартан килсен. — Паян ахаль те хама кунĕпех начар туятăп. Кăмăл пăтранать, туянакансем те тарăхтарса пĕтерчĕç. Çитменнине тата эсĕ пăслантаран.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн