Еркĕн


Шăпăр калать Мулентей:

Пăстав хăрах куçĕнче,

Алли-ури — упăтен.

 

Шăпăр сасси уласа

Хирти çил пек йăнăшать,

Кĕç, мăн саспа шавласа,

Вăрман шавĕ пек урмăшать.

 

Хуçкаланса, авăнса

Яш çын майлă сиккелет,

Куçне-пуçне çавăрса,

Мекĕрленсе вĕркелет.

 

Ун çумĕнчех яшшисем,

Хусах пуса каччисем,

Параппанпа тăнкăрма

Шăпăр çемми çапаççĕ,

 

Хуçкаланса ташлама

Харăс алă çупаççĕ,

Чĕкеç туйне асăнма

Такмакласа тăраççĕ.

 

Каччăсемпе хĕр çумсем

Чĕкеç туйне тăваççĕ,

Тарăхласа чĕлхисем

Шуртан туйне хурлаççĕ…

 

Шăпăр калать тухатмăш

Ăсран ярса, Пĕсмилле!

Ачи-пăчи, çĕр çăтмăш,

Урса кайнă темелле:

 

Хуçкаланса сикнĕ чух

Лара-лара ташлаççĕ,

Пушă вырăн пулнă чух

Ӳпне выртса шăваççĕ.

 

Хĕрупраçсем мăшăрăн

Юха-юха илеççĕ.

Пурте ĕнтĕ шăпăрăн

Сассипеле кĕрлеççĕ.

 

Йĕри-тавра халăха

Сившу туйĕ астарать…

Шăпăр урлă хăй Урха

Хĕрен туйне пăстарать.

 

— «Сарăлса та сырăнса,

Туй картине çыхăнса,

Саплăк сăхман тăхăнса,

Ташлăр, сикĕр вăрăнса!» —

 

Тесе ларать Çиментей

Хай кĕслине ĕнерсе.

Ăна пăхса Мулентей

Пушшех ярать тилмĕрсе…

 

— «Тууй, тууй, туй тесе

Пуçран хушпу тухмарĕ,

Кин туянăп теейсе

Пĕр ташлама пулмарĕ»,

 

«Хăта пуян тееççĕ,

Сăра ăсса памаççĕ;

Сившу каччи тееççĕ,

Таш ташлама тытмаççĕ».

 

Çапла юрă юрласа

Сившу туйĕн картипе

Пырса кĕчĕ тăрăнса

Икĕ арăм таш çине.

 

Пĕр арăмĕ хуп-хура,

Пăрчăкан пек çивĕчĕ,

Куçĕ кайнă ясара —

Каçхи туйăн тивлечĕ:

 

Урлă-пирлĕ пăхкалать,

Таш ташлама çын шырать;

Юлташĕнчен уйрăлать,

Пĕччен ĕссĕн вăл юрлать:

 

«Хăта килĕ — мул çӳпçи,

Пирĕн аттен — мул арчи!

Ах, Чĕкеç кин, кĕçĕн кин —

Йăлтăр-ялтăр йăлтăркки —

 

Ылттăн шăрçа мăй çакки —

Пĕрре çакма тăрать пин,

Ати-апи пехилĕ

Ан пултăрччĕ сехреллĕ»!

 

Çапла юрлать аслă кин —

Актупайăн арăмĕ:

Уншăн ăмсав мăй çакки,

Ылттăн шăрçа ярăмĕ.

 

Асамăçа хăй пĕлсе

Кинĕн туйне пăсасшăн,

Мулентейпе хирĕçсе

Ун шăпăрне чарасшăн.

 

Пĕр самантра туй карти,

Хура арăм ун варри,

Кĕрĕслетсе çавăрнать,

Урса кайса пăтранать.

 

— «Айта, инке, яра пар,

Юлашкине пире пар!»

Ахăрттарать яш кĕрĕм,

Пуçĕсенче туй сĕрĕм…

Аслă кинĕ ташшине,

Алли кăчăк туртнипе,

Курма пычĕ шилĕкрен

Хăта кăмăл килнĕрен.

 

Анчах, пынă пыманах

Шăпăр йĕрсе чарăнчĕ:

Мулентейĕ ярханах,

Çапах пырĕ тăвăнчĕ.

 

Тухатмăшăн вирелле

Тăрса кайрĕç çӳçĕсем;

Арăм тути епрелле,

Кула тăрать куçĕсем.

 

Мулентей те аптрамасть,

Тепĕр шăпăр кăларать,

Арăм ташша пăрахмасть,

Пĕтĕм туя пăхтарать.

 

Йăкăш-якăш юхнă чух

Вĕçсе пырать симĕс хыс,

Çавăрăнса илнĕ чух

Пăркаланать пит тăкăс.

 

Хуллисене хуçлатса

Кăчăк туртать шăпарçа,

Кĕç çавăнтах антăхса

Асне илет асамçа:

 

Мулентейĕн шăпăрĕ

Иккĕмĕшĕ чарăнать,

Унăн анлă кăкăрĕ

Сывлăш çитми тăвăнать…

 

Мулентей хăй тутине

Пăрса илет çиллипе:

«Чим-ха!» тесе карташне

Анса каять шăпăрпе.

 

«Шăпăр пăсрĕç тухатса,

Икĕ ăста тавлашса.

Ак, Муллентей тавăрса,

Парать ĕнтĕ юсаса!»

 

Тесе халăх калаçать,

Мулентейшĕн çул уçать.

Тухатмăшĕ юсаса

Тавăрăнчĕ каялла,

Пуçне мăннăн çĕклесе

Шăпăр ячĕ сĕрлесе.

 

Асаттесен йăлине

Кичемлесе хисеплет,

Кивĕ пусмăр асапне

Ӳле-ӳле кĕвĕлет;

 

Кĕç çавăнтах шăхăрса

Арçури пек ахăрать.

Хĕрт-суртсене йăхăрса

Пулăшулăх пуçтарать.

 

Шăпăр кĕвви, туй çемми

Чуна çĕклентсе ярать,

Аскăн шăпăр этемми

Пĕтĕм чунне кăларать:

 

— «Нирăн, нирăн нирăнна!

Аçа патне кил ама!

Хĕртен арăм тутарăп,

Арăм пулсан аптрамăп!»

 

Çапла сăвă каласа

Шăпăр юрлать алăра,

Хăй тутинчен кăларса,

Пуçĕ çинче сывлăшра.

 

Хура арăм хăрамасть,

Таш картине вăл кĕрет,

Шăпăр халĕ аптрамасть,

Çич шуйттан пек ĕрĕхет.

 

Арăм кĕнĕ-кĕменех

Саланмашкăн тытăнать:

Хушпусемпе сурпанне,

■ Страницăсем: 1... 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: