Еркĕн


Кухĕн-çĕрĕн салат авăрать,

Çывăхри çын асăнать.

 

Хĕрлĕ çыран сылтăм енпе

Шур тăпраллă уй выртать,

Çултан сулах Сухатӳпе

Уйăн ячĕ асланать.

 

Пуçтарăнаççĕ пур енчен

Сухатӳне çулленех:

Çимĕк эрни варринчи

Юнкун ватти вĕттипех.

 

Кĕрнеклĕ яш кĕрĕмсемшĕн

Аслă уяв Сухатӳ:

Вăйлă пухă ваттисемшĕн,

Карчăксемшĕн калаçу.

 

Хĕрĕх çухрăм йĕри-тавра

Сухатӳне пĕлеççĕ;

Хатĕрленсе, çине тăра,

Ушкăн-ушкăн килеççĕ.

 

Каччи пырать хĕр пăхмашкăн,

Хĕрĕ пырать пăхтарма,

Иртни çинчен асăнмашкăн

Ват ӳркенмест пухăнма.

 

Унтах тата майĕ те пур:

Çурла çава туянма,

Ким таварĕ карчăксемшĕн,

Хĕрлĕ пусма хĕрсемшĕн.

 

Анчах нимрен те пахарах

Утсемпеле ăмăртни,

Юлашкинчен каçаларах

Пĕрле ĕçме саланни.

 

Кăçал вăйлă çур килнипе

Ыраш ӳсет пĕр тикĕс,

Çуртри калчи ав майĕпе

Шăтса тухрĕ сип-симĕс.

 

Çавăнпа та Сухатӳне

Аслă пулма шанаççĕ,

Çывăхрисем унăн ятне

Пурте сăра тăваççĕ.

 

Урхан арăмĕ Унерпи,

Упăшки çук пулин те,

Сăра турĕ нӳхреп тулли,

Хатĕрлерĕ эрех те.

 

Сухатӳне яма тесе

Хатĕрлерĕ Чĕкеçне, —

Тантăшсемпе пĕр пек тесе

Çĕлеттерчĕ шупăрне.

 

Уланкине тутарттарчĕ

Шăрçа пуçлă çăпата,

Ярчăк вĕçне яртарттарчĕ

Шултра шурă нухрата.

 

— «Тантăшсемпе пĕрле çӳре,

Тӳлек, лăпкă, чипер пул;

Каччă таврашĕ — чĕмере,

Калаçасран кая юл.

 

Пăхиссине пăхсассăн та,

Паллашасса ан васка,

Яш кăмăлна кайсассăн та,

Сăмах ытла ан вакла».

 

Çамрăк хĕрпе тимле, тимле

Ăс вĕрентрĕ Унерпи.

Сухатӳне хĕрпе пĕрле

Кайрĕ тарçă Силемпи.

 

Ак Сухатӳ кĕрлет вĕççи-хĕррисĕр,

Тапса тулнă халăх этем тирпейсĕр:

Ту енчи — вирьял анат енчипе

Пĕрлешнĕ пĕр çĕре уяв ячĕпе.

 

Ункă урлă килнĕ Тăрăн хĕрарĕ,

Çавал çинчен килнĕ Шуртан капăрĕ,

Йĕршшӳ тăрăх ларнă пĕчĕк ялсенчен

Килнĕ пулас пĕрер çын кашни килĕрен.

 

Сившу хĕрсем çитрĕç уйрăм пĕр ушкăн,

Куç тулли илемлĕ курса тăмашкăн,

Пуринчен те ачашрах Чĕкеç курăнать,

Пур каччăн та куçĕ ăна асăрхать,

 

Ушкăн, ушкăн, хĕр ушкăнĕ —

Шур хур ушкăн евĕрлĕ,

Йĕшкĕн каччăн вĕт ушкăнĕ

Çӳлти хăлат манерлĕ.

 

Пĕве çитнĕ сарă хĕрсем

Тутисене мăрт тытнă.

Ара çитнĕ яш ачисем

Аллисене кукăртнă.

 

Каччă тени хĕр ушкăнне

Вăтанмасăр çулăхать,

Хĕрĕсен те ун пек чухне

Кăмăл тулса улăхать.

 

Маттур, йӳрĕк яш каччăсем

Юрла-юрла çӳреççĕ.

Сухатӳне килнĕ çынсем

Тăнла-тăнла итлеççĕ.

 

Пуринчен те хыт янтраççĕ

Шуртан капăр каччисем.

Вĕсене шет асăрхаççĕ

Сившу сарă хĕрĕсем.

Шуртан каччи ушкăнĕнче

Виçĕ каччă пит маттур;

Вĕсен пичĕ-куçĕсенче

Атăл хумĕн тĕсĕ пур:

 

Виççĕше те çырă çынсем,

Кăвак куçсем кăвар пек,

Тăваткăл пит çăмартисем,

Чĕлхи-çăвар чепчен пек.

 

Çан-çурăмсем пит сарлака —

Кĕрнеклетсе тăраççĕ,

Çийĕ пуçсем таса, яка —

Капăр тĕслĕ курнаççĕ.

 

Вĕсен юрри — Атал çилĕ,

Кĕрле-кĕрле янтратать,

Сăмаххисем питĕ вирлĕ,

Пур халăха çавăрать.

 

«Вуник юман пĕр кутран,

Тăрри перĕннĕ пĕлĕте;

Эпир виççĕн пĕр тăван,

Мăн Ентимĕр пирĕн атте».

 

«Атте ячĕ Атăлта —

Иртен-çӳрен асăнать;

Анне ячĕ Çавалта —

Ыр çын пырать, ыр сунать».

 

«Утмăл тантăш — ывăл тантăш,

Епле ырлăх курас мар;

Хĕрĕх те пĕр хĕр тантăш —

Епле хĕрсе çӳрес мар».

 

«Вырăс кимми вырăнсăр

Атăл тăрăх аташать;

Иртмĕ халĕ парăмсăр:

Тăван тухать: тавлашать», —

 

«Атте тухать атмапа,

Эпир виççĕн виçепе,

Утмăл тантăш тукшанпа,

Хĕрсем çинçе çилĕкпе1».

 

«Атăл шывĕ ким çăтать.

Пирĕн атте пин тытать;

Хуçа тени хуçланать,

Атăл тĕпне пăчланать».

 

«Пирĕн юрă юрăхсăр.

Эпир хамăр харăмсăр, —

Атте пĕрмай хăвалать

Хăвалăнсен тинĕсне2».

 

«Хăвалăн тинĕс — хăямат,

Пире çитĕ Атăл та;

Хусан хули касамат,

Пирĕншĕн мар, тутарта»,

 

«Атте çилли — вут çиçĕм,

Анне кăмăлĕ катанпир,

Сухатӳне килнĕçем

Илес ярас пурçăн пир».

 

«Пурçăн пире путлантăр,

Пулсан пултăр сарă хĕр:

Аттен çилли салантăр,

Аннен кăмăлĕ çемçелтĕр».

 
1 Çилĕк — кайăк тытмалли атма
2 Каспи тинĕсне авал Хăвалăн тинĕсĕ тенĕ.
■ Страницăсем: 1... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 31

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: