Тăмана


Симĕс тума мĕншĕн улăштарнă?


Ĕлĕк-авал Яппун çĕршывĕнчи тăмана маляр пулнине вулакансем илтнĕ-тĕр. Мĕн пур кайăка тĕс парнелекенни шăпах вăл пулнă, кашнин кăмăлне тивĕçтернĕ. Анчах пĕррехинче çăхан хăйне хальччен çын курман тĕлĕнмелле хитре тĕспе сăрлама ыйтнă. Тăмана нимĕн тума аптранипе хайхин тĕкĕсене хуп-хура тĕспе сăрланă. Çăханĕ çиленсе лартнă, маляра тавăрма шут тытнă. Лешĕ унран хăранипе сунара çĕрле çеç тухма пуçланă, кăнтăрла йăвинче çывăрнă. Пĕчĕк тусăмсем, эсир çав юмаха вуланă пулĕ-ха. Ку вăл Яппун çĕршывĕнче тахçанах пулса иртнĕ.

Тăмана унтан тахçанах тарса килнĕ ĕнтĕ. Вăл кайăксене тĕрлĕ тĕспе ăста сăрланине чĕрчунсем те илтнĕ. Ун чухне таврара сивĕ хĕл хуçаланнă, вăрманта та, уй-хирте те шурă юр сарăлса выртнă, çил-тăман алхаснă. Пур чĕрчун та шурă кĕрĕкпе çӳренĕ.

Кĕçех хаяр хĕл иртсе кайнă. Çурхи хĕвел хĕртсе пăхнăçемĕн тавралăх симĕсленсе пынă. Ешĕл курăк ăшĕнче пытанма симĕс тĕслĕ çи-пуç кирлĕ. Тăмана патне чи малтанах тилĕ йăкăртатса çитнĕ.

— Тăмана тус, эсĕ сăрлама ăста теççĕ. Ĕçченлĕхӳ çинчен пĕтĕм чĕрчун калаçать. Ман кĕрĕке те симĕслетеймĕн-ши?

— Эй, сăрă таврашĕпе аппаланма та хăратăп. Çамрăк чухне çăхана хура тĕспе сăрласа кӳрентертĕм-тĕр. Вăл мана халĕ те юнама пăрахмасть.

Малалла

Концерт


Ямаш вăрманне мăйăр пухма кайсан пысăках мар хурама çинче тăмана ларнине асăрхарăм.

— Ваççа, тăмана! — юлташăма, Таниле Ваççине, тăк тĕкрĕм эпĕ.

— Ăçта?

— Ав çав хурама патĕнче. Аялтах ларать.

— Тăхта, ытлашши ан шавла, — терĕ Ваççа шăппăн. — Тытсах пăхар-ха эпир ăна, вăрман кушакне. Эсĕ тăмана çывăхнерех пырса ташланă чухнехи пек хуçкаланса тăр, — ăнлантарчĕ вăл. — Ытла çывăха ан пыр. Юрать-и?

— Ăхă.

Эпĕ тăмана çывăхнерех пырса ташланă пек туса тăтăм. Унччен хускалмасăр ларнă тăмана пуçне унталла-кунталла пăркаларĕ те ман çине пысăк куçĕсемпе шăтарасла пăхма тапратрĕ.

Çав вăхăтра Ваççа тавраран çаврăнса тăмана хыçнех пырса тухрĕ. Эпĕ çаплипех хуçкаланатăп, тăманана концерт кăтартатăп. Ваççа кап ярса тытрĕ ăна.

Унччен те пулмарĕ, тăмана хаяррăн ӳхĕрсе ячĕ. Ун сасси мана: «Мĕн тума капла териех улталатăр-ха?» — тенĕнех туйăнчĕ.

Эпир чармак куçа йĕри-тавра çавăркала-çавăркала пăхрăмăр. Унтан ирĕке ятăмăр. Вăл вара лăпăс-лăпăс туса куçран çухалчĕ.

— Эй, тăмана тус, ан васка! — кăшкăрчĕ шӳтлеме юратакан Ваççа. Концертăн иккĕмĕш пайне те курсах кай ĕнтĕ!

Малалла

Кукӑр сӑмса тӑмана


Кукăр сăмса тăмани —

Пысăк куçлă куками —

Тунката çине ларать,

 

Куçне-пуçне пăркалать,

Таплаттарать урипе,

Мăчлаттарать куçĕпе.