Чӳк


Учук йăмри


Эсĕ, вăрман хĕрринчи икĕ юплĕ пысăк йăмра, аякранах курăнса ларатăн. Учук йăмри тетчĕç сана. Ватăсем каланă тăрăх, ĕлĕк-авал чăвашсем — пирĕн мăн асаттесемпе мăн асаннесем — унта чӳк тума çӳренĕ. Кунта вĕсем хăйсен савăнăçĕпе те, хуйхипе те килнĕ. Хуйхи ытларах пулнă пуль ĕнтĕ вĕсен. Ытла та йывăр пулнă-çке-ха чăваш хресченĕн пурнăçĕ. Анчах та темиçе çын ĕмĕрĕ ӳссе ларнă йăмрана кам-тăр вут хунă. Вăл, тĕпĕнчен çунса, йăваннă. Мĕнле çыннăн алли çĕкленнĕ-ши çак ĕçе тума? Сăнӳкерчĕк çинче çеç юлчĕ иккен вăл çитес ăрусем валли. Эпир çак йăмрана тĕп тунă пек, хамăра та, чăвашлăха та пĕтерместпĕр-ши, тăвансем?

Çăка


Ял варринче — çырма,

Çырма çинче — çăка.

Авалхи вăрмантан

Юлнă тетчĕç ăна.

Ял пуçланнă чухне

Чӳк туса пурăнма

Ял пуçланă çынсем

Мĕн хăварнă ăна.

Ĕмĕрсем иртнĕ май

Мĕн курман-ши çăка?

Тăвăл-çил сахал мар

Тăпăлтарнă ăна.

Кашни çул çуркунне

Шăнкăрч-кайăк савса

Çав çăкан хăвăлне

Çавăратчĕ йăва.

Пур армак та чармак

Лапсăркка туратсем

Хӳтĕлетчĕç çынна

Кăнтăрти Хĕвелтен.

Чӳклесе ĕненсе

Киремет Туррине

Чӳк тăватчĕç çынсем

Çав çăка айĕнче.

Анчах ырă çулсем

Иртсе кайрĕç çăкан.

(Çакă çут тĕнчере

Çын пурне те тăшман)

Хĕрлĕ вăхăт çитсен

Туса хучĕç пĕве,

Пушарпа кĕрешме

Шыв-шур кирлĕ, тесе.

Тăрса юлчĕ çăка

Шыв варне макăрса.

Пĕр çул чăтрĕ çăка

Кайран ларчĕ хăрса.

Хаяр вăрçă тухсан

Шартлама сивĕ кун

Ăна касрĕ кутран

Хĕрлĕ чун — сивĕ чун.

Пӳрт-çурта ăшăтса

Çунса кайрĕ çăка.

Юлашки ун сасне

Илтнĕ çав кăмака.

Малалла