Виҫӗмкун, юрҫӳрен ҫине утлантӑм та, хам тӑвансем патне, Хурӑнлӑх ялне, хӑнана кайса килтӗм. Хурӑнлӑха илес пулсан ку ят маншӑн темле искусственнӑй ят пек. Эп вӑл яла Попой теме хӑнӑхнӑ та, официаллӑ ята ниепле те хӑнӑхаймастӑп. Мӗн ачаранах Попой тесе те, Хурӑнлӑх теме йывӑртарах. Апла-и, капла-и, ӗҫсене туса пӗтернӗ хыҫҫӑн канас тӗллевпе тӑвансем патне ҫул тытрӑм.
Тарас Коли теҫҫӗ ӑна ялта. Ятсӑр-сумсӑр теме пултараймастӑп. Тимӗрҫӗ пулса ӗҫленӗ. Пирӗн таврари чи малтан ӑсталанӑ мини-тракторсене илес пулсан, ун ятне асӑнмасӑр май ҫук. Ал-ури ҫыпӑҫать теҫҫӗ ун пек ҫынсем пирки. Пӗрре кӑна мар, виҫӗ мини-трактор пуҫтарнӑ вӑл. Унсӑр пуҫне пӗрре юрҫӳрен те пуҫтарса пӑхнӑ, анчах конструкци ӑнӑҫлах пулманран вӗҫне ҫитермен. «Тапратса тухрӑм та пӗрле ӗҫлекенсем пурте сиксе тухрӗҫ», — каласа пачӗ пӗррехинче. Йӗлтӗрӗсене кирлӗ пек туманран ӗнтӗ, шел те, юрҫӳрене итлеттереймен. Вара алӑ сулнӑ. Калас пулать, вӑл вӑхӑтра хальхи пек кашни ялта 2-4-шар юрҫӳрен пулман…
Ачи-пӑчисем пурте ҫитӗнсе ҫитнӗ. Кашнин хулара хваттер пур пулин те ашшӗ-амӑшӗ патне яла кашни кун тенӗ пекех ҫӳреҫҫӗ.
Туризм
Хальлӗхе йывӑҫ ҫуртра та — ҫӑтмах!
Туризма аталантармалли программӑпа килӗшӳллӗн, ҫывӑх ҫулсенче Баскак паҫҫулккинче виҫӗ хутлӑ эко-гостиница тума палӑртнӑ.
Ҫук, ку пӗрре те шӳтлесе калани мар: пирӗн тӑрӑх туристсем валли ҫав тери илемлӗ пулнине Мускав та ӑнланса илнӗ. «Чӑваш вӑрманӗ» Наци паркӗ малашне Раҫҫейри чи илемлӗ вырӑнсенчен пӗри пулмалла.
Проектпа смета документацине хатӗрлес ӗҫ пуҫланнӑ та ӗнтӗ. Строительствӑри мӗнпур вӑрттӑнлӑха уҫса памӑпӑр — асаттесем тытман упа тирне сӳме хушманнине асра тытар. Ҫакна ҫеҫ калар: хӑна ҫурчӗн комплексӗн пӗтӗмӗшле хакӗ 50 миллион тенкӗрен кая лармӗ. «Мускавшӑн ҫак укҫа нумай-и вӑл?» — тейӗҫ хӑшӗсем. Бюджет укҫи питӗ шутлӑ пулнине, ҫиччӗ виҫсе пӗрре касма тивнине манар мар.
Туризма аталантарас тесен, районта тирпей-илем енӗпе ҫав тери нумай ӗҫлемелле. Шӑтӑк-путӑк ҫулсемпе, ҫӳп-ҫап тӑкса тултарнӑ ҫырмасемпе, хыт-хура ҫеҫ ашкӑрса ӳсекен пушӑ ҫуртсен пахчисемпе эпир туристсене илӗртме пултарӑпӑр-ши?
Тирпей тума чӑн малтан район центрӗнчен пуҫламалла.
Чӑваш Енри экскурсоведсем аттестаци витӗр тухнӑ. Ала витӗр тухнисем — экскурси ӗҫӗнче виҫӗ ҫултан ытларах тӑрӑшаканскерсем.
Професси тӗрӗслевӗ витӗр тухнисенчен 2 экскурсовода гид-тӑлмачӑ евӗр евӗр хакланӑ. Вӗсен вырӑсла, акӑлчанла тата хрантсусла пӗлнине кӑтартса пама тивнӗ.
Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, экскурсоведсен профессири пултарулӑхне хаклама Тутарстанри тата Мари Элти экспертсем килнӗ. Кӳршӗллӗ регионсемпе ӗҫлени регионсем хушшинчи туризм маршручӗсене йӗркеленӗ чух кирлӗ.
Райн центрӗсемпе хуласенче хӗле хатӗрленеҫҫӗ. Тӗрӗсрех каласан, ҫынсен хӗллехи канӑвӗ пирки шухӑшлаҫҫӗ.
Шупашкар хулинчи Мускав районӗнче кӑҫал, сӑмахран, 11 каток тата йӗлтӗрпе ярӑнмалли 8 вырӑн хатӗрлӗҫ.
Пӑр лапамӗсем хулари пӗрремӗш тата пиллӗкмӗш гимназисен, тӑваттӑмӗш лицей, 39-мӗш, 50-мӗш тата 60-мӗш шкулсен тӗлӗнче, Университет, Павлов, Афанасьев, Гузовский урамӗсенчи картишсенче, Йӑлӑм поселокӗнче пулӗҫ.
Гузовский ращинче, Берендей вӑрманӗнче, «Амазони» этнокомпексра тата Етӗрне шосси хӗррипе йӗлтӗрпе ярӑнмалли ҫулсем йӗркелӗҫ.
Туристсем Чӑваш Ене те килме юратаҫҫӗ. Ют ҫӗрте ҫеҫ мар, хамӑрӑн юратнӑ ҫӗршывӑмӑрта илемлӗ вырӑнсем пайтах, ҫав шутра Чӑваш Ен те ҫул ҫӳреме юратакансемшӗн кӑсӑклӑ.
Пирӗн тӑрӑхпа паллашакансем хушшинче круизм туризмне суйланисем ҫеҫ мар, хӑйсем тӗллӗн килекенсем те йышлӑ-мӗн. Республикӑн экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов ӗнер Правительство ҫуртӗнче иртнӗ ларура каланӑ тӑрӑх, ҫулҫӳреве тухнисем пирӗн патӑмӑрта вӑтамран 2 кунтан пуҫласа 3 кун таран тытӑнса тӑраҫҫӗ. Паянхи куна илсен, Чӑваш Енре 154 хӑна ҫурчӗ пур.
Чӳк уйӑхӗн 25 тата 26-мӗшӗсенче пирӗн республикӑра шалти туризма аталантарас ыйтупа форум иртӗ.
Чӑваш Енри паллӑ вырӑнсемпе ачасемпе ҫамрӑксене паллаштармалли турсем ирттерме пуҫлассине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Иртнӗ канмалли кунсенче 5-9-мӗш классенче вӗренекен 90 ача Куславкка районӗнче пулнӑ. «Туризм тата хӑнасене йышӑнас индустри» проектпа килӗшӳллӗн йӗркеленӗ ҫулҫӳрев вӑхӑтӗнче ачасем Куславккара вырнаҫнӑ Николай Лобачевский математикӑн музей-ҫуртӗнче пулса курнӑ, тӗвӗсемпе тата понипе сӑн ӳкерӗннӗ, страуссене апатлантарнӑ.
Кайран вӗсем Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене тунисен историйӗпе, тӗнчипе паллӑ Николай Бичурин пурнӑҫӗпе паллашнӑ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ пӗр билетпа спектакль пӑхма тата музея кайса курма сӗнет.
«ТЮЗ+музей» культура программи ҫапларах пулӗ:
— «Чапаев. Вечность за час» моноспектакль тата Василий Чапаев музейӗ;
— «Сеспель» поэзи перфомансӗ тата Ҫеҫпӗл Мишши музейӗ;
— «Куккук куҫҫулӗ» драма фантазийӗ тата Ҫар мухтавӗн музейӗ.
Кусем — культура учрежденийӗсем хальлӗхе сӗнекен вариантсенчен пӗрисем.
Билет хакӗ — 500 тенкӗ.
«ТЮЗ+музей» культура программипе усӑ курма 50 ҫын таран ушкӑнсене сӗнеҫҫӗ. Малтан ҫырӑнмалла. Театртан музея автобуспа илсе кайӗҫ.
Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ +7-987-127-28-92.
Раҫҫей Правительстви ҫитеҫ ҫул пирӗн ҫӗршывра епле канассине палӑртнӑ. Правительство председателӗ Михаил Мишустин 2023 ҫулхи канмалли кунсене куҫарасси ҫинчен калакан йышӑнӑва алӑ пуснӑ.
Ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1 тата 8-мӗшӗсем вырсарникуна лекӗҫ. Асӑннӑ кунсем ҫитменнине тата – канмалли кунсем. Вӗсен вырӑнне нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, эрнекун, тата ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, тунтикун, канӑпӑр.
Ҫӗнӗ ҫул уявӗ 2022 ҫулхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче пуҫланӗ те 2023 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 8-мӗшӗнче вӗҫленӗ, кӑрлачӑн 9-мӗшӗнче ӗҫе тухӑпӑр.
Ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗ тӗлӗнче тӑватӑ кун кантарӗҫ: нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен тытӑнса 26-мӗшӗ таран. Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче те ӗҫлеттермӗҫ. Унсӑр пуҫне ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗсенче, ҫу уйӑхӗн 6-9-мӗшӗсенче, ҫӗртме уйӑхӗн 10-12-мӗшӗсенче, чӳк уйӑхӗн 4-6-мӗшӗсенче канӑпӑр.
Республика тулашӗнче пурӑнакан йӑхташӑмӑрсен ачисем «Эткер» уйлӑха ҫулсеренех пухӑнаҫҫӗ. Кӑҫал та ҫаплах пулнӑ.
Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗнчен 20 ытла ача килсе ҫитнӗ. Вӗсемпе пӗр кунхине Шупашкар хулинчи пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ тата уйрӑм предметсемпе тарӑн пӗлӳ паракан 40-мӗш шкулти чӑваш чӗлхи учителӗ Александр Степанов тӗл пулнӑ, Чӑваш Енӗн тӗп хулипе паллаштаракан экскурси ирттернӗ.
Александр Марсович «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи хӑйӗн страницнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «20 ытла ачаран 2-3 ача кӑна чӑвашла калаҫмасть, анчах та вӗсем те аванах ӑнланаҫҫӗ». «Эппин, пирӗн шанӑҫ пур!!!» — хавхаланнӑ пултаруллӑ педагог.
Чӑваш Ен Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлти Андриян Николаев лётчик-космонавтӑн мемориал комплексӗ ҫинчен Раҫҫейри турооператорсем те пӗлме тытӑнӗҫ.
Ҫурла уйӑхӗн 17-18-мӗшӗсенче Чулхулара «Раҫҫейӗн музей маршручӗсем» проектпа тишкерӳ тата презентаципе мероприятийӗсем иртеҫҫӗ.
РФ Культура министерстви йӗркеленӗ мероприятие Раҫҫейӗн 6 федераци округӗнчи 12 регионта (Тӗмен, Кемӗр, Мускав, Ростов, Ярославль, Мурманск, Ленинград, Чулхула облаҫӗсенче, Пушкӑртстанра, Мари Элта, Краснодар крайӗнче, Питӗрте) иртеҫҫӗ, Питӗрте пӗтӗмлетӗҫ.
Асӑннӑ форума Чӑваш Енӗн культура министрӗн ҫумӗ Георгий Богуславский тата Шуршӑлти А.Г. Николаев лётчик-космонавтӑн мемориал комплексӗн директорӗ Александр Тукмаков хутшӑнаҫҫӗ.
+32.3 °C