Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Русские писатели в Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енре вырӑс ҫыравҫисем) марафон иртнӗ май хальхи вӑхӑтри ҫыравҫӑсемпе тӗлпулусем ирттерӗҫ. Марафонӑн тӗллевӗ — хальхи вӑхӑтри литературӑн чи лайӑх тӗслӗхӗсемпе паллаштарасси, кӗнеке вулассипе кӑсӑклантарасси.
Пӗрремӗш тӗлпулӑва паян, Раҫҫейри Пушкин кунӗнче, Андрей Геласимовпа ирттерӗҫ. Асӑннӑ вырӑс ҫыравҫи — чылай роман, повеҫ, клав тата сӑвӑ авторӗ. Унӑн нумай хайлавне экранизациленӗ. Андрей Геласимов хайлавӗсемпе усӑ курса «Дом на Озёрной» мини-сериала, «Жажда», «Мой любимый раздолбай», «Ке-ды» фильмсем ӳкернӗ.
Наци вулавӑшӗнчи тӗлпулу акт залӗнче иртӗ, 18 сехетре пуҫланӗ. Унта кирек кам та кӗрсе кума пултарать.
Ҫӗртме пуҫламӑшӗнче чӑваш халӑх писателӗ Денис Гордеев, Каҫал енчи Асанкасси каччи, нумай калавсемпе повеҫсен хуҫи, хӑюллӑ журналист пурнӑҫӑн 85-мӗш ҫулне утса кӗчӗ. Ӑна шкул ачисем, ентешӗсем, вулакансем уяв тусах хаваслӑн саламланӑ. Манӑн пӗрле ларсах савӑнмаллаччӗ, паллӑ ҫулӑн кашни кунӗ питӗ хаклине палӑртмаллаччӗ — анчах ватлӑх эпир картнине йӑлтах пурнӑҫлама май памасть ҫав.
Институтра пӗрле вӗренни, Нурӑсри ачасен ҫуртӗнче, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатра пӗрле ӗҫлени, инҫекурӑмпа тухса калаҫнисем куҫ умӗнчех, кӗнекӳсем - сентре ҫинче. Коопераци институчӗн студенчӗсемпе онлайн калаҫу ирттернӗ чухне сана чӑваш литературин аслӑ гвардийӗ шутне кӗртсе калаҫрӑм. Тивӗҫлипе мухтарӑм!
Тинӗс тусӑм, хум хыҫҫӑн хум ывӑтма, ӗмӗт хыҫҫӑн шухӑш сӑвӑрма пӑрахмасса сунатӑп. Тепре куриччен!
Виталий Станьял
Аякри Япони ҫӗршывӗнче чӑваш чӗлхми курсӗ уҫӑлӗ. Ку хыпара асӑннӑ ҫӗршывра пурӑнакан Юто Хисияма пӗлтернӗ.
1990-мӗш ҫулта ҫуралнӑ ҫав каччӑ Раҫҫейӗн Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑхӗсен чӗлхисене вӗренет. Аслӑ пӗлӗве ҫав каччӑ Хусанти федераци унивреситетӗнче илнӗ. Тутар чӗлхине вӑл нимӗҫ чӗлхи урлӑ хӑй тӗллӗн вӗреннӗ.
Чӑваш чӗлхи курсӗ Японире ҫулла уҫӑлӗ.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче «Эткер» ятлӑ ача-пӑча уйлӑхӗ уҫӑлнӑ. Вӑл Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу паракан комплекслӑ центрта ӗҫлет. Уйлӑхӑн пӗрремӗш сменинче йывӑр лару-тӑрури ҫемьесенчи 30 ача хӑйӗн сывлӑхне ҫирӗплетӗ.
Социаллӑ учрежденире пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче уҫӑлнӑ уйлӑхра ачасем кӑнтӑрла канаҫҫӗ. Тепӗр майлӑ каласан, ирпе килеҫҫӗ те куна вӗсем центрта ирттереҫҫӗ.
Ачасем валли аслисем кӑсӑклӑ тӗрлӗ программа хатӗрленӗ. Мероприятисен тӗп теми — чӑваш халӑхӗн мухтавлӑ историйӗпе тата ҫыннисемпе паллаштарасси. Ҫавна тӗрлӗ вӑйӑ, конкурс, тупмалли юмахсем урлӑ ачасем патне ҫитерӗҫ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 3-6-мӗшӗсенче Раҫҫей халӑхӗсен тӑван литературисен фестивалӗ иртӗ. Чӑвашсен «Хавал» ушкӑнӗ «Контактри» хӑйӗн пабликӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта чӑвашсем те хутшӑнӗҫ.
Мускаври фестивале Мальвина Петрова, Александр Блинов (Алпарух) хутшӑнӗҫ. Фестиваль Мускаври Хӗрлӗ тӳремре иртӗ.
Мальвина Петрова ҫӗртмен 3-мӗшӗнче 12 сехет те 15 минутра, ҫӗртмен 6-мӗшӗнче 12 сехет те 30 минутра сӑвӑ вулавӗсенче хутшӑнӗ.
Александр (Алпарух) Блинов ҫӗртмен 4-мӗшӗнче 12 сехетре чӑваш чӗлхи ҫинчен каласа парӗ.
Чӑвашсем нумаях пулмасть Узбекистан ҫӗршывӗнче пулнӑ.
Чӑваш Енри вӗрентекенсем узбек учителӗсемпе шкул ачисем валли пӗр эрне хушши кунсерен тӗрлӗ мероприяти ирттернӗ, Раҫҫей ҫӗршывӗпе, Чӑваш Республикипе паллаштарнӑ, вырӑс тата чӑваш чӗлхи ҫинчен, пирӗн халӑхсен культури ҫинчен каласа панӑ.
Узбекистана 100 килограма яхӑн тӗрлӗ сувенирпа парне, кӗнекесем, дипломсемпе сертификатсем илсе кайнӑ.
Пӗр эрнере вӑтӑра яхӑн мероприяти ирттернӗ: ӑсталӑх сехечӗсем, квестсем, квизсем, лекцисем, куравсем.
Мускаври чӑвашсемпе Александр Блинов полиглот, лингвист тӗл пулӗ. Кун пирки «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи хӑйен страницинче Павел Нягин чӑваш пӗлтернӗ.
«Салам пурне те! Ҫитес «Сӑмахкуна» полиглот, чӑвашсен «Хавал» пуҫару ушкӑнӗн йӗртӳҫи Алпарух (Александр Блинов) килӗ. Вӑл нумай чӗлхелӗх (билингвизм/полилингвизм) пирки чӑвашла каласа парӗ. Пурне те килме сӗнетпӗр!» — пӗлтернӗ хыпарта.
Тӗлпулу ыран, ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, 19:30 сехетре Мускаври Некрасов ячӗллӗ вулавӑшри 513-мӗш пӳлӗмре пулӗ. Асӑннӑ культура учрежденийӗ Бауманская метроран инҫе мар вырнаҫнӑ.
Варнава митрополита асра тытнине палӑртса Шупашкарта музей-пӳлӗм уҫнӑ.
Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Варнава митрополит леш тӗнчене уйрӑлса кайнӑранпа 2 ҫул ҫитнӗ. Ҫавна май Арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирӗнче музей-пӳлӗм уҫма йышӑннӑ.
Унта Варнава 1990-2020-мӗш ҫулсенче пурӑннӑ кельӑна куҫарнӑ. Келья Ҫеҫпӗл урамӗнчи 14-мӗш ҫуртра пулнӑ. Пӳлӗме ҫӗнӗ ҫӗре куҫарса кайиччен ӑна сӑн тата видео ӳкерсе илнӗ. Кайран мӗнпур япалана хӑйӗн унчченхи вырӑнне вырнаҫтарса хунӑ.
Варнава Шупашкарпа Чӑваш Енӗн епархине 43 ҫул ертсе пынӑ. Пирӗн республикӑна вӑл куҫса килнӗ чух 35 прихут кӑна пулнӑ, Варнава ӗҫленӗ вӑхӑтра Турра кӗлтумалли ятарлӑ вырӑнсем 210-а яхӑн уҫӑлнӑ, 7 мӑнастире юсаса ҫӗнетнӗ.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри VI ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ. «Современные тенденции музыкального и художественного образования: проблемы, технологии, перспективы» (чӑв. Музыка тата художество вӗрентӗвӗн хальхи вӑхӑтри туртӑмӗсем: ыйтусем, технологисем, малашлӑх) ят панӑскере культурӑпа ӳнер енӗпе вӗрентекен учрежденисен преподавателӗсем валли йӗркеленӗ. Мероприятире ҫӗршыври чи лайӑх практикӑсемпе паллаштарнӑ.
Тухса калаҫакансенчен хӑшӗсем хӑйсен сӑмахне чӑваш наци культурин пултаруллӑ ҫыннисене – Григорий Хирпӳ композитора, Тани Юн киноактрисӑна, Земфира Яковлева фольклор ӑстине тата ыттисене — халалланӑ. Доклада вӗсем «Выдающиеся деятели культуры и искусств Чувашской Республики» (чӑв. Чӑваш Республикин культурӑпа ӳнерӗн паллӑ ҫыннисем) ятарлӑ номинаци валли хатӗрленӗ.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗ нумай нациллӗ ҫамрӑксен регионсем хушшинчи форумне ирттерет.
Культурӑпа вӗренӳ слётне ҫӗртме уйӑхӗн 4-8-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи «Ясна» этноэкологи комплексӗнче пуҫтарӑнӗҫ. Унта пултарулӑх, сывлӑха сиплес тата туризм мероприятийӗсем йӗркелӗҫ. Вӗсене йӑлана кӗнӗ культурӑна сарас тӗллевпе ирттерӗҫ.
Форума институт Федерацин национальноҫсен ӗҫӗн агентстви тата Чӑваш Енӗн Культура министерстви пулӑшнипе ирттерет.
+4.3 °C