Паян, авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх пукане театрӗн артисчӗсем Пукане театрӗсен регионсем хушшинчи «Золотое колечко» (чӑв. Ылтӑн ҫӗрӗ) IV фестивальне кайнӑ. Сцена ӑстисемпе пӗрле театр директорӗ Елизавета Абрамова тата культура учрежденине Южно-Сахалинскран чӗнсе илнӗ Антонина Добролюбова режиссер ҫула тухнӑ.
Ҫула тухнӑ йышра — Чӑваш Республикин халӑх артистки Алевтина Тимофеева; Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Лариса Антонова, Алина Каликова, Геннадий Кириллов, Юлия Мельник, Юрий Филиппов, Елена Хорькова; ҫавӑн пекех Денис Андронов, Екатерина Захарова, Петр Петров, Владимир Радев, Николай Соколов, Эльвира Соколова, Ольга Тарасова артистсем; ҫутӑ художникӗ Вячеслав Николаев тата Дмитрий Иванов сасӑ операторӗ.
Владимир хулинче авӑн уйӑхн 16-22-мӗшӗсенче иртекен фестивальте чӑваш артисчӗсем Юрий Олеша хайлавӗ тӑрӑх Антонина Добролюбова лартнӑ «Три толстяка» (чӑв. Виҫӗ мӑнтӑр) спектакле кӑтартӗҫ.
Ан ман иртнине: вӑл пуласлӑх вӗрентекенӗ.
Чӑвашсен паллӑ ученӑй-востоковед Никита Бичурин пурнӑҫӗпе ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен Чӑваш театрӗн сцени валли чи пирвайхи хут Виктор Павлович Романов вырӑсла пьеса («Вольнодумец в рясе» (Никита Бичурин) 1956-1959-мӗш ҫулсенче ҫырнӑ. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн сцени ҫинче ӑна чӑвашла куҫарса 1959-мӗш ҫулта Константин Иванович Иванов режиссер лартнӑ. «Никита Бичурин» пьеси Чӑваш театрӗн сцени ҫинче кун ҫути курнӑ хыҫҫӑн 1961-мӗш ҫулта Виктор Романов «Бичурин» ятлӑ киносценари ҫырса пӗтерет. (Пирӗн «Чӑвашкино» организаци валли ӳкермелли картина, якутсем пулсан тӑрӑшса тахҫанах ӳкерӗччӗҫ!). Чӑваш халӑхӗн Раҫҫей шайӗпе ҫавӑн пек тӗлӗнмелле сумлӑ ученӑй пурри, ун ҫинчен халӑха театр тата кинематографи урлӑ кӑтартса пама май пурри пултаруллӑ вырӑс ҫыннине, Ҫӗпӗр енче ҫуралнӑ ҫынна, художник-профессионала, режиссера, педагога, драматурга, ахӑртнех, питӗ интереслентерсе янӑ. Тюмень облаҫӗнче 1927-мӗш ҫулта ҫуралнӑскер, 1951-мӗш ҫулта Мускаври ГИТИСра режиссер профессине алла илсе вӑл хӑйне Шупашкар хулине режиссер пулса ӗҫлеме яма ыйтать (Каласа хӑвармалла, Виктор Романов — Фаина Романова театровед мӑшӑрӗ).
Чӑваш Республикин Театр ӗҫченӗсен союзӗн хӑш-пӗр пайташӗ кӑҫал хӑйсен пултарулӑх проекчӗсене пурнӑҫлама РФ Театр ӗҫченӗсен союзӗн стипендие тивӗҫнӗ. Сумлӑ йыша 6 ҫын кӗнӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артистки Наталья Ахмед — кӗҫӗн тата вӑтам шкул ҫулӗсенчи ачасем валли «Бабушкины сказки – Бабушкин волшебный сундучок» (чӑв. Асанне юмахӗсем — Асаннен асамлӑ арчи) ярӑмпа спектакльсем лартма; Пукане театрӗнчи Алина Каликова — «Особые-Разные-Равные» (чӑв. Расна-Тӗрлӗрен-Тан) проект валли; асӑннӑ театрӑн илемлӗх ертӳҫи Юрий Филиппов — Чӑваш Ен Раҫҫей йышне кӗнӗренпе 470 ҫул ҫитнине халалласа «Улетай на крыльях ветра» (чӑв. Ҫил ҫуначӗпе вӗҫсе кай) программа хатӗрлеме; Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнчи Сергей Павлов — Юлия Николаеван «Инкеклӗ телей» повеҫӗ тӑрӑх инсценировка лартма; асӑннӑ театрти Наталия Сергеева — «Сказка о волшебном щучьем Слове» (чӑв. Асамлӑ сӑмах ҫинчен юмах) сывлӑх енчен хавшак ачасем валли интерактивлӑ спектакле лартма; «Станиславский.КОМ» театрти Александр Романов — интернатра вӗренекен ачасем валли «От сердца к сердцу» (чӑв.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче йӗркеленӗ «Варкӑш» литература клубӗ малалла ӗҫлет. Чӑваш литературине юратакан хастарсем авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче черетлӗ тӗлпулӑва пуҫтарӑннӑ. Вӗсем «Йӑкӑнат авланать» сборника сӳтсе явнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствин ӗҫченӗ Ольга Австрийская хӑйсен сайтӗнче пӗтернӗ тӑрӑх, вӑл кӗнеке «кӑҫал ҫуркунне пичетленсе тухнӑ. Унта Валентин Васильев-Уҫӑмӑн «Хӗвеле тӳртӗн пӳрт» повесть-новелли, Сергей Ялавинӑн «Ҫул ҫинче», Василий Петровӑн «Ҫыру», Светлана Асаматӑн «Ҫын сӑмахӗ», Дмитрий Верендеевӑн «Йӑкӑнат авланать», Александр Артемьевӑн «Савӑксӑр сад», Андрей Растворцевӑн «Чи хаклӑ мул», Александр Пономаревӑн «Хинган шуҫӑмӗ» калавӗсем кӗнӗ».
Тӗлпулӑва хутшӑннӑ Галина Антонова редактор кӑларӑма еплерех пухса хатӗрлени, мӗншӗн шӑпах вӑл е ку автора кӗртни ҫинчен туллин каласа панӑ.
Ӗнер Вӑрнара кайса килмелле пулчӗ те килте кунӗпех пулмарӑм. Таврӑннӑ чухне почта ешчӗкӗнче пӗр купа суйлав материалӗсем асӑрхарӑм. Килелле сӗтӗрсе кӗтӗм те пӑха пуҫларӑм хайхи. Пӑхап-пӑхап… чӑвашла ҫырни пӗрре те курӑнмасть. Пурте хӑйсене вырӑсла рекламӑлаҫҫӗ. Э ҫук… пур пӗр кӗтесре. Пӗр пулас депутатӑн хаҫачӗ ҫине ҫеҫ, пуҫелӗк тӑррине, икӗ сӑмах чӑвашла ҫырса хунӑ. Ну тата ӗнтӗ чӑваш тӗррисемпе илемлетсе пӗтернӗ. Капла тусан вырӑслансах пӗтмен чӑвашӗсем уншӑн ытларах сасӑлӗҫ тесе шутланӑ пуль ӗнтӗ. Сӑмах май, чӑваш чӗлхипе суйлавра усӑ курас тӗлӗшпе шӑп вӗсен партийӗ ытларах тӑрӑшать те ӗнтӗ.
Хаҫатсене пӑхса пӗтернӗ хыҫҫӑн тепӗр хут татки сиксе тухрӗ — иккен кӑҫал пирӗн суйлав участокӗ урӑх вырӑна куҫать — текех уй урлӑ юнашарти яла каҫма тивмӗ... Анчах теме пула ӑна вырӑсла кӑна ҫырса хатӗрленӗ. Хула ҫывӑхӗнчи ялсенче чӑвашсем вилсе пӗтнӗ тенӗ пуль-и ӗнтӗ... Чӑтаймарӑм, вырӑнти суйлав комиссине шӑнкӑравларӑм.
Чи малтанах ман шӑнкӑрава кӑмӑлпа кӗтсе илчӗҫ. Сассинчен паллӑ — вырӑнти комиссире хӗрсе кайса ӗҫ пырать, ахаль ларманни тӳрех палӑрчӗ.
Чӑваш Енре культурӑпа ӑслӑлӑх аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑ ятлӑ-сумлӑ ҫынсене уйӑхсерен патшалӑх пособийӗ параҫҫӗ. Вӑл укҫана тивӗҫнӗ ҫынсем ӑна мӗн ӗмӗр тӑршшӗпе илсе тӑраҫҫӗ. Ҫавӑн пекех ӳнер, культура тата ӑслӑлӑх енӗпе пултаруллисене ҫулталӑклӑха стипендипе те хавхалантараҫҫӗ.
Ӳлӗмрен ҫав укҫасен виҫи ӳсӗ. Ку хыпара нумаях пулмасть Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ирттернӗ тӗлпулура пӗлтернӗ. 2022 ҫлхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн укҫа виҫи хальхи 3 пин тенкӗрен 5 пин тенке ҫитӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствин ертсе пыракан редакторӗ Ольга Федорова (литературӑри псевдонимӗ – Ольга Васильева) Ача-пӑча кӗнекин халӑхсем хушшинчи канашӗн (ӑна Швейцарире 1953 ҫулта йӗркеленӗ) пӗтӗм тӗнчери 37-мӗш конгресне хутшӑннӑ.
Мероприяти «Огромный мир сквозь призму детских книг» (чӑв. Пысӑк тӗнче ача-пӑча кӗнеки витӗр) ятпа иртнӗ. Вӑл авӑн уйӑхӗн 10-12-мӗшӗсенче Мускавра пуҫласа иртнӗ. Ӑна хутӑш мелпе йӗркеленӗ: онлайн тата in-person майпа. Конгреса хутшӑнакансем А.С. Пушкин ячӗллӗ патшалӑх музейӗнче, Пашков ҫуртӗнче тата Раҫҫейӗн патшалӑх ача-пӑча вулавӑшӗнче пухӑннӑ.
Ольга Васильева IBBY (Ача-пӑча кӗнекин халӑхсем хушшинчи канашӗн) Хисеплӗ дипломне тивӗҫнӗ.
Раҫҫейӗн Культура министерстви «Культура» наци проектне пурнӑҫласа социаллӑ пӗлтерӗшлӗ 100-е яхӑн пулӑма онлайн-трансляци мелӗпе «Культура.РФ» порталта кӑтартасшӑн. Ҫӗнӗлӗх ҫӗршывра пурӑнакансене культурӑпа ҫывӑхланма май парасса шанаҫҫӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ онлайн-трансляци валли суйланӑ проектсем витӗр ӑнӑҫлӑ тухнӑ. Мускавсене унта А.С. Пушкин пьеси тӑрӑх лартнӑ «Метель» (чӑв. Ҫил-тӑман) драма килӗшнӗ. Асӑннӑ ӗҫе «Театр — ачасем валли» федераци проекчӗпе килӗшӳллӗн лартнӑ. «Ку вӑл — пирӗн чи лайӑх спектакльсенчен пӗри», — тенӗ театр директорӗ Елена Николаева.
Чӑваш Енри шкулсенче «Виҫӗ хӗвел» (вырӑсла — Три солнца) ятлӑ кӗске метрлӑ фильма кӑтартаҫҫӗ. Ӑна шкул ачисем хут пухса тунӑ укҫапа ӳкернӗ.
«Вести.Чувашия» телекурав пӗлтернӗ тӑрӑх, макулатура пуҫтарма 286 шкул хутшӑннӑ.
Фильма Шупашкарта, Шупашкар районӗнчи «Ясна» этнокомплексра тата Канаш районӗнчи Ҫӗнӗ Мами ялӗнче ӳкернӗ.
Кӗске метрлӑ кинолента чӑваш халапӗсемпе тата йӑли-йӗркипе паллаштарать, ҫынсене юратма вӗрентет теҫҫӗ ӑна ӳкернисем.
Фильм сценарисчӗ тата режиссёрӗ – Елена Дубровская. Вӑл каланӑ тӑрӑх, кинолентӑна «Киноуроки» (чӑв. Киноуроксем) проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май ӳкернӗ. Асӑннӑ проектпа килӗшӳллӗн 37 кинолента ӳкернӗ, пӗтӗмпе 99 фильм ӳкерме тӗллев лартнӑ.
«Виҫӗ хӗвел» фильма Раҫҫейри мӗнпур шкулта класс сехечӗсен вӑхӑтӗнче кӑтартӗҫ.
Сӑмах май каласан, виҫӗ хӗвел пирки юмах-халап ытти хӑш-пӗр халӑхӑн фольклорӗнче те тӗл пулать.
Иртнӗ канмалли кунсенче Питӗрте Кӳмепе ҫӳрекен ҫынсен ҫӗршыври чемпионачӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Енри хӗр те хутшӑннӑ.
Сывлӑх енчен хавшак пулин те ҫирӗп кӑмӑллӑ та талпӑнуллӑ, тӑрӑшуллӑ та маттур ташӑҫӑсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчен пухӑннӑ. Пурӗ 107 спортсмен пулнӑ. Вӗсем Раҫҫейӗн 18 регионӗнчен пуҫтарӑннӑ.
Пирӗн республикӑна илсен, кӳме ҫинче Шупашкарти Анна Михайлова ҫеҫ ташлать. Аня 18 ҫулта чухне ташлама тытӑннӑ. Халӗ вӑл – Кӳме ҫинчи спорт ташшин Раҫҫей командин йышӗнче. Унта вӑл 4 ҫул каялла лекнӗ.
Ташӑсене Аня хӑй тӗллӗн хатӗрлет. Чемпионата хутшӑнасси малтанласа уншӑн иккӗленӳллӗ пулнӑ. Ара, инҫе ҫула тухасси тӑкаклӑ-ҫке. Аня Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗнчен пулӑшу ыйтнӑ. Унтисем (ертӳҫи – республика Элтеперӗн Олег Николаевӑн мӑшӑрӗ Наталья Николаева) ҫине тӑнипе пулӑшма килӗшекен тупӑннӑ. Тӑкака «АБС «Электро» предприяти хӑй ҫине илнӗ.
+11.3 °C