Шупашкарти пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль пуҫланиччен пӗр уйӑхран та катӑлчӗ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 21-25-мӗшӗсенче пулӗ. Вӑл районсемпе хуласенче те иртӗ.
Унта Раҫҫейре ӳкернӗ фильмсемпе пӗрлех Индире, Беларуҫра, Польшӑра, Францире, Чехинче тата Данире калӑпланисене кӑтартӗҫ.
Этника тата регионсенчи кино программине Чӑваш Енри, Чечняри, Калмӑк Республикинчи, Пушкӑртстанри, Бурят Республикинчи, Якут Республикинчи, Хакас Республикинчи, Тутарстанри, Байкал тӑрӑхӗнчи, Свердлов облаҫӗнчи тата Тыва Республикинчи 17 ӗҫ кӗнӗ.
Кинофестиваль программинчи фильмсене Шупашкарта ҫеҫ мар, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра, Ҫӗмӗрлере, Сӗнтӗрвӑрринче, Шупашкар, Патӑрьел, Вӑрмар, Пӑрачкав, Куславкка, Хӗрлӗ Чутай, Йӗпреҫ, Вӑрнар, Элӗк районӗсенче пурӑнакансене те тӳлевсӗр кӑтартӗҫ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче ҫӗнӗ худрук ӗҫе кӳлӗннӗ. Унпа ӗнер худканашӑн ларӑвӗнче культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Светлана Каликова паллаштарнӑ. Театрӑн илемлӗх ертӳҫинче Максим Жучин тимлеме тытӑннӑ.
Культура учрежденийӗнче Максим Юрьевича пӗлеҫҫӗ. Унччен вӑл театрта тӗп режиссёрта тӑрӑшнӑ.
Максим Жучин Питӗрти Н.А. Римский-Корсаков ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗнче «вокал искусстви» тата «музыка театрӗн режиссёрӗ» специальноҫсене алла илнӗ. Мариинкӑри тата Михайловский театрсенче, Питӗрти Камера музыка театрӗнче, унти Оперӑпа балет театрӗнче тӑрӑшнӑ. Вӑл — Питӗрти консерваторин опера хатӗрлевӗн кафедрин преподавателӗ, ученӑй канашӗн яваплӑ секретарӗ.
«Дуняша Style» фолк-ушкӑн нумаях пулмасть Питӗрти фестивальтен таврӑннӑ. Чӑваш Енри ӑста коллектив халӑх юррисен «Добровидение» пӗтӗм тӗнчери музыка фестивальне хутшӑннӑ. Асӑннӑ мероприяти Славян культурин кунӗнче, ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, иртнӗ. Фестивалӗн гала-концерчӗ «Сибур Арена» спортпа концерт комплексӗнче пулнӑ.
Фестиваль кӑҫалхипе улттӑмӗш хут иртнӗ. 2016 ҫулта ӑна Совет Союзӗн Геройӗ, Валентина Терешкова космонавт, СССР халӑх артисчӗ Иосиф Кобзон, РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Олег Нилов пуҫарнӑ. Хальхи вӑхӑтра фестиваль попечителӗсен шутӗнче — «Справедливая Россия» парти ертӳҫи Сергей Миронов, Рф Патшалӑх Думин халӑх хушшинчи ӗҫемпе тимлекен комитечӗн ертӳҫи Леонид Слуцкий, Раҫҫейӗн культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Нелли Кобзон тата ытти политик, усламҫӑ, общество ӗҫченӗ.
Паян, ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Светлана Дмитриева ҫуралнӑранпа 50 ҫул ҫитнине халалласа юбилей каҫӗ иртӗ.
Светлана Владимировна 1971 ҫулхи ҫул уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Кошнаруй ялӗнче ҫуралнӑ. 1993 ҫулта Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ Аслӑ Театр училищинчен вӗренсе тухнӑ. Ҫав ҫулах ҫамрӑк артистка Шупашкарти Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. 30-а яхӑн театр сезонӗнче тӗрлӗ енлӗ нумай сӑнара калӑпланӑ. 2013 ҫулта ӑна «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки» ят панӑ.
Паян артисткӑн театрти юбилей каҫӗ «Ҫӗн мӑшӑрӑн ҫӗр кӗске» камитпе вӗҫленӗ.
Ҫу уйӑхӗн 19-20-мӗшӗсенче Тӗмен тӑрӑхӗнчи чӑвашсен ентешлӗхӗн фончӗ «Паха тӗрӗ» хапрӑкпа (аякри йӑхташсемпе предприятин директорӗн ҫумӗ Маргарита Павлова тӗл пулнӑ) тата Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн халӑх пултарулӑхӗн кафедрин доценчӗпе Зинаида Воронова ӑстапа пултарулӑх каҫне ирттернӗ.
«Чувашия. Творцы и Хранители» (чӑв. Чӑваш Ен. Аваллӑх тата пуласлӑх) ятпа йӗркеленӗ мероприятие пухӑннисем пирӗн халӑхӑмӑрӑн авалхи пуянлӑхне тишкернӗ. Пирӗн, сӑмахран, руна ҫырулӑхӗ те аталаннӑ, ӑна мӑн асаттсемпе асаннесем тӗрӗ урлӑ паянхи кунччен упраса хӑварма пултарнӑ. Кашни ҫемьен хӑйӗн тӗрри пулнӑ, вӑл йӑх-несӗл ҫинчен, вӑл мӗнпе кӑсӑкланни пирки каласа кӑтартма пултарнӑ.
Кӑҫал Республика кунӗ мӗнле иртесси пирки калаҫнӑ, ыйтусене сӳтсе явнӑ. Аса илтерер: кӑҫал уяв Шупашкарта тата Ҫӗмӗрле районӗнче иртӗ.
Шупашкарта Пӗтӗм чӑвашсен «Акатуйӗ», «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем», «Руҫ ӑстисем», «Ентешсен ҫӑлтӑрчӑкӗ» иртӗҫ. Ҫавӑн пекех Шупашкарти кинофестиваль хӑнасене пухӗ.
ЧР культура министрӗ Светлана Каликова мероприятисем кӑшӑлвирусран хӳтӗленмелли мерӑсене шута илсе иртессине пӗлтернӗ. Хупӑ площадкӑсенче зала 75 процент таран ҫеҫ халӑхпа тултарӗҫ. Мероприятисене хутшӑнакансен ПЦР-тестӑн кӑтартӑвӗ пулмалла.
Чӑваш наци культурине упраса хӑварас тата аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑшӑн «Уяв» халӑх фолькор ансамблӗн хормейстерне Зинаида Козловӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чыслас тенӗ. Хушӑва Олег Николаев Элтепер ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Аса илтерер: Зинаида Козлова — Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Вӑл кӑҫалхи ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 75 ҫул тултарнӑ.
Зинаида Алексеевна 1946 ҫулхи ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Патӑрьелте ҫуралнӑ. Фольклорист, педагог. 1975 ҫулта Мускаври Гнесинсем ячӗллӗ музыка училищинчен, 1983 ҫулта Сартури патшалӑх консерваторийӗнчен вӗренсе тухнӑ. 1967-1968 ҫулсенче Чӑваш радиопа телекурав хорӗнче солисткӑра ӗҫленӗ. 1984 ҫултан «Уяв» тата «Пилеш» фольклор ансамблӗсенче йӗркелӳҫӗ тата илемлӗх ертӳҫинче ӗҫлеме тытӑннӑ. Шупашкарти музыка училищинче, Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче тӑрӑшнӑ.
Александр Химушин паллӑ этнофотограф ЮНЕСКОн штаб-хваттерӗнчи курава хатӗрленет.
«The World in Faces» куравра 170 ӗҫпе паллашма май килӗ. Унта тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗнче пурӑнакансем ҫынсемпе паллаштарӗҫ. Таймырпа Ҫӗнӗ Гвинейӑри Папуаран тытӑнса Етӗрне районӗнчи Орапакасси таранах.
Кӑшӑлвируса пула ҫул ҫӳреме май килмен вӑхӑтра этнофотографа тусӗсем Чӑваш Ене чӗнсе илнӗ. Шупашкарта вӑл Наци музейӗнче тата Кӗмӗл управҫӑра пулса курнӑ. Унтан «Мир в лицах» (чӑв. Тӗнче сӑнӗсем) фотопроект сӑнарӗсене шырама районсем тӑрӑх тухса кайнӑ.
«Кунта питӗ лайӑх ҫынсем. Ӑшшӑн кӗтсе илчӗҫ. Эпир ялта тата Сӑр юханшывӗн хӗрринче пулса куртӑмӑр», — каласа кӑтартнӑ Александр Химушин.
Парижра Юлия Еремкина чӑваш фольклор управҫине мӑнукӗпе Настя Морозовӑпа тата Дарина Богоявленскаяна кӑтартӗҫ. Даринӑна «Ясна»этнокомплексра ӳкерсе илнӗ.
«Тӑван Атӑл» литературӑпа ӳнер журналӗнче Василий Кервен поэтпа, прозаикпа, критикпа, куҫаруҫӑпа, журналистпа Владислав Николаев хатӗрленӗ интервью пичетленнӗ.
Материал умсӑмахӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, Василий Кервен чунне «рифма, ритм мӗнне пӗлмесӗр ҫыркаланӑ сӑвӑ пеккисем» ыраттараҫҫӗ, унта палӑртнӑ тӑрӑх, «тӗрӗссипе, питӗ асапланать вӑл унашкал «пултарулӑх» тӗслӗхӗсене курсан».
Хальхи чӑваш поэзийӗ пирки сӑмах хускатсан: «Юлашки вӑхӑтра Чӑваш кӗнеке издательствинче сӑвӑ кӗнекисем ытлах тухсах каймаҫҫӗ. Авторӗсем хӑйсем тӳлесе кӑларнисенчен вара чылайӑшӗ пысӑк шайрах мар. 2017-2020 ҫулсенче «Тӑван Атӑл» журналта хальхи поэзи курӑнсах каймарӗ: поэмисем пачах поэма марччӗ, сӑвӑсем вырӑнне чылай чухне айванла такмаксем, юрӑ сӑмахӗсем тухатчӗҫ. Пирӗн юрӑ сӑмахӗсем мӗн шайрине чылайӑшӗ чухлать-тӗр. Петӗр Хусанкая хӑй вӑхӑтӗнчех вӗсем тарӑхтарнӑ. Ахальтен мар ҫакӑн пек кулӑш анлӑ сарӑлнӑччӗ:
— Ӑҫта васкатӑн каплах? — тесе ыйтать тет пӗр сӑвӑҫран тепри.
— Сӑвӑсене журнала йышӑнмарӗҫ, композиторсене кайса парасшӑн-ха, — хуравлать тет лешӗ», — тенӗ, сӑмахран, интервьюра Василий Кервен.
Кӳршӗллӗ Мари Элӑн тӗп хулинче, Йошкар-Олара, Чӑваш Енрен тухнӑ генерал лейтенантӑн Станислав Вороновӑн куравӗ уҫӑлнӑ. Курав Историпе археологи музейӗнче ӗҫлет.
Пултаруллӑ ҫав ҫын 1957 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи Тури Хурасанта ҫуралнӑ. Хусанти университетра юридици факультетӗнче вӗреннӗ. Халӗ вӑл Мускавра пурӑнать. Унӑн ӗҫ биографийӗнче район прокуратуринчи, Чӑваш Ен прокуратуринчи должноҫсем те пур. 1982 ҫулта ентешӗмӗр патшалӑхӑн хӑрушсӑрлӑх органӗсенче ӗҫлеме тытӑннӑ. Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин Чӑваш Енри управленине те ертсе пынӑ.
Чӑваш Ен делегацийӗ Йошкар-Олара художникпа тӗл пулнӑ. Ҫав йышра Тимӗр Тяпкин та пулнӑ. Вӑл К. Иванова халалласа 1991 ҫулта СССР банкӗ кӑларнӑ юбилей укҫине Археологипе истори музейне парнеленӗ.
+8.3 °C