Элӗкри культура эткерлӗхне юсаса ҫӗнетӗҫ. Ҫав тӗллевпе хыснаран 8,5 миллион тенкӗ уйӑрма йышӑннӑ.

Сӑмах Элӗкри И.Я. Яковлев ячӗллӗ шкул пирки пырать. Ӑна 1872 ҫулта туса лартнӑ. 19-мӗш ӗмӗрти йывӑҫ ҫурта иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче Элӗк район администрацийӗн культура пайне панӑ. 1995 ҫулхи ҫулла унта литературӑпа краеведени музейӗ уҫнӑ. Унта халӗ 16,5 пине яхӑн экспонат упранать.

2020 ҫулта ҫурта юсаса ҫӗнетме бюджетран 6 миллиона яхӑн тенкӗ уйӑрнӑ. Кӑҫал юсав ӗҫӗ валли 8 миллион та 539 пин тенкӗ уйӑрма хатӗр. «Кӗмӗле» республика хыснинче пӑхса хӑварнӑ.

Подряд организацийӗн ҫурта тулаш енчен ҫӗнетмелле, алӑксемпе чӳречесене ылмаштармалла, шыв пӑрӑхӗсене улӑштармалла. Контракта кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗччен пурнӑҫламалла. Аукцион пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче иртӗ.

Ыран, пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Юрий Артемьев профессор ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ уяв каҫӗ иртӗ. Кун пирки вулавӑш ӗҫченӗ Ольга Тимофеева Фейсбукра пӗлтернӗ.

«Паллӑ ӑсчахӑн чӑваш литературоведенийӗнчи тӳпи вышкайсӑр пысӑк. Тӑван литература аталанӑвне, ҫыравҫӑсен пултарулӑхӗпе ӑсталӑхне тӗпчесе вӑл чылай паха кӗнеке кӑларчӗ: «Ӗмӗр пуҫламӑшӗ», «Страсть к полемике», «Чувашская литература на рубеже двух веков», «Пурнӑҫ чӑнлӑхӗпе сӑнарсен илемӗшӗн», «Чӑн тӳпере ҫич ҫӑлтӑр», «Константин Иванов: Жизнь. Судьба. Бессмертие», «Шӑпа карчӗсем» т.ыт.те», – тесе ҫырнӑ хыпарта.

Уяв 13 сехетре пуҫланӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти Юрий Гагарин ячӗллӗ Тӗп вулавӑшра «Асамат вулавӗсем» мероприяти иртӗ. Ӑна хулари шкулсемпе пӗрле йӗркелӗҫ. Конкурса вулавӑшсемпе шкулсен ҫыхӑнӑвне йӗркелес тӗллевпе ирттереҫҫӗ.

Илемлӗ вулакансен «Асамат вулавӗсем 2021» ӑмӑртӑвне хула шайӗнче ирттереҫҫӗ.

Пултарулӑх тупӑшӑвне хутшӑнакан чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсен эпир маларах асӑннӑ поэтӑн «Хӗрарӑм чӗри» кӗнекине кӗнӗ хайлавӗсене вулама тивӗ. Кам хӑшне суйласа илесси учительсенчен хӑйсенчен, вӗсен чунне мӗн ҫывӑхраххинчен килет.

Конкурс пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче вулавӑшӑн вулав залӗнче 15 сехетре пуҫланӗ. Унта поэтӑн пултарулӑхне хаклакансем те кайса курма пултараҫҫӗ.

Шупашкарти Ефремов купса бульварӗнче вырнаҫнӑ Ехрем хуҫа ҫуртне юсӗҫ. Халӗ проектпа смета документацине хатӗрлеме уҫӑ конкурс ирттерессине пӗлтернӗ. Контрактӑн пуҫламӑш хакӗ – 3 миллион те 82 пин тенкӗ. Конкурса ултӑ уйӑхра ирттерсе ӗлкӗрмелле. Объектӑн историпе культура экспертизине тӑвассине те палӑртса хӑварнӑ.

Ефремов купса бульварӗнчи 10-мӗш ҫурт культура эткерлӗхӗ шутланать. Асӑннӑ ҫуртра 1919 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ӗҫ ҫыннисем умӗнче Надежда Крупская тухса калаҫнӑ.

Ҫурта 1884 ҫулта туса лартнӑ. Унӑн хуҫи малтан Прокопий Ефремов пулнӑ, кайран – унӑн ывӑлӗ Сергей. Революци хыҫҫӑн унта РКП (б) Шупашкарти уес комитечӗ, Халӑх ҫурчӗ, Шупашкар ӗҫтӑвкомӗ, НКВД, патшалӑх политика управленийӗ, хӑрушсӑрлӑх комитечӗ, В.И. Ленин музейӗ, 1991 ҫултанпа Чӑваш наци музейӗ вырнаҫнӑ.

Ҫак кунсенче Чӑваш Енри темиҫе ҫын хисеплӗ ята тивӗҫнӗ. Хушӑва республика Элтеперӗ алӑ пуснӑ.

«Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» ордена Чӑваш Енри профессионал писательсен союзӗн пайташне Юрий Сементер поэта панӑ.

Вырӑс драма театрӗнче чылай ҫул тӗп художникра ӗҫлекен Владимир Шведова «Чӑваш Республикин халӑх художникӗ» ят пама йышӑннӑ.

Республикӑн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова тата Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищин концертмейстерӗ Лилия Салихова Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» хисеплӗ ята тивӗҫнӗ.

Чӑваш академи драма театрӗ. Сӑна тунӑ: Н. Плотников. 07.11.2019

Театр пирки хускатнӑ сӑмах-юмаха «мӗнрен пуҫласан аван-ши» тесе вӑрахчен пуҫа ватрӑм. Ырри пуҫа кӗмест, усалӗ чӗлхе вӗҫӗнчен каймасть. Ирӗксӗрех А. П. Чехов сӑмахӗсем аса килчӗҫ. Эпӗ унӑн сӑмахӗсене кӑшт тӑснӑ пулӑттӑм: «Театр — вешалкӑран, спектакль — чаршав хыҫӗнчен пуҫланать» — тесшӗн. Ҫапла-ҫапла!.. Мӗн кӑна пулса иртмест унта: драма та, камит те, трагеди те. Вӑл хӑй – спектакль. Уйрӑмах ӑна ӑста режиссер лартсан. Шел те, ӑна куракан курмасть. Анчах та вулакана чаршав хыҫӗнче пулса иртекен хӑшпӗр самантсене уҫса кӑтартасах терӗм, унсӑрӑн пурне-пӗрне ӑнланма йывӑр. Унччен вара ҫакна каласшӑн: чаршав хыҫӗнчи спектакль мӗн чухлӗ вӑйлӑрах, ҫивӗчрех – сцена ҫинчи спектакль ҫавӑн чухлӗ вӑйсӑртарах, йӑвашрах.

Сӑмах-юмах халӑх юратакан К. В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ пирки пырӗ. «Юратакан» сӑмах кунта вырӑнлах та мар пулӗ. Ӗлӗк, чӑн та, халӑх ӑна юратнӑ, халӗ темшӗн юратсах каймасть. Кӑҫал ҫанталӑк юр-тӑманлӑ пулчӗ, нумай ҫӗре юр хӳсе лартрӗ.

Малалла...

Тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ мухтавлӑ Иван Яковлев ҫӗнӗ чӑваш алфавитне йӗркеленӗренпе кӑҫал 150 ҫул, «Чӑваш халӑхне» халала ҫырнӑранпа 100 ҫул ҫитет.

Ҫак пулӑмсене асра тытса халалласа регионсен шайӗнчи «Ҫӗнӗ хум» литература конкурсӗ иртӗ. Унта ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи тата Чӑваш Енри шкулсенче 7–11-мӗш класенче, колледжсемпе техникумсенче, аслӑ шкулсенче вӗренекенсем хутшӑнма пултараҫҫӗ.

Конкурс нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫланнӑ, вӑл ака уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пырӗ.

Конкурса йӗркелекенсем хушшинче — Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ тата ыттисем.

Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗн «Варкӑш» клубӗн хастарӗсем уйӑхсерен пухӑнса пӗр-пӗр кӗнекене сӳтсе яваҫҫӗ. Паян, пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, вӗсем Елена Мустаева повеҫӗсемпе калавӗсенчен тӑракан «Уй варринче ҫинҫе хӑва» кӗнекене сӳтсе явӗҫ.

Асӑннӑ кӑларӑма Василий Кервен пухса хатӗрленӗ. Екатерина Васильева ӳнерҫӗ ӳкерчӗксемпе хитрелетнӗ. «Хайлавсенче тӗпре — чӑваш хӗрарӑмӗн шӑпи», — хакланӑ кӗнеке редакторӗ Ольга Иванова.

Елена Мустаева 1966 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Чӑваш Енри Вӑрнар районӗнчи Кушлавӑш ялӗнче ҫуралнӑ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн историпе филологи факультетӗнчи вырӑс уйрӑмӗнче вӗреннӗ. Пӗр вӑхӑт вырӑс чӗлхипе литература учителӗ пулса ӗҫленӗ. Елена Николаевна 1991 ҫултанпа Чӗмпӗр хулинчи «Канаш» хаҫатра вӑй хурать.

Иркутск облаҫӗнчи Зима районӗнчи Самара ялӗнче пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче чӑваш хор коллективӗсен «Халӑх чун-юрри» облаҫри V юрӑ фестивалӗ, ача-пӑча чӑваш юррин «Туслӑх хӗлхемӗ» VI фестивалӗ, «Кӗмӗл сасӑ» юрӑ конкурсӗ иртӗҫ.

Мероприятие Иркутск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен «Юлташ» наципе культура вырӑнти тӳре-шара пулӑшнипе ирттерӗ.

Фестиваль-конкурса чӑвашсен автономине йӗркеленӗренпе 30 ҫул ҫитнине халалланӑ. «Юлташ» автономие Вероника Тимофеева ертсе пырать.

Мероприятин тӗп тӗллевӗ – чӑваш чӗлхине, халӑх сӑмахлӑхне упраса хӑварасси, вокал, инструмент пултарулӑхне сарасси.

Шупашкарти тӗп клуб тытӑмӗ ӗнер Эдуард Кириллов аккомпаниатор-концертмейстера юбилейпа саламланӑ.

Эдуард Васильевич Раҫҫей Федерацийӗн халӑх пултарулӑхӗн хисеплӗ коллективӗнче, «Уяв» халӑх фольклор ансамблӗнче ӗҫлет. Вӑл – Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ.

Унпа пӗрле ӗҫлекенсем Эдуард Кирилловӑн пысӑк пултарулӑхне, ӗҫе юратса та тӗплӗн пурнӑҫланине палӑртаҫҫӗ. «Унра ҫирӗплӗх те пур, ҫынсене ӑнланма пултарни те», – теҫҫӗ ӗҫтешӗсем. «Уяв» халӑх ансамблӗпе вара ятарласа паллаштарма кирлӗ мар. Халӑхра вӑл тахҫанах ят-сум ҫӗнсе илнӗ. Ӑна юратаҫҫӗ, унпа киленеҫҫӗ.