Юпан 20-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче «Иккӗн — чуччу ҫинче» (авторӗ Уильям Гибсон) спектакль пулнӑ. Постановкӑна театрпа кинон паллӑ артисчӗсем Татьяна Арнгольцпа Григорий Антипенко хутшӑннӑ.
Спектакль пӗччен икӗ ҫын ҫинчен. Вӗсем ӑнсӑртран паллашаҫҫӗ. Ҫамрӑк ҫынсем иккӗшӗ те расна, ҫавӑнпа вӗсем шухӑша путаҫҫӗ: иртнӗ хурлӑхлӑ пурнӑҫӗ кая юлнӑ, вӗсем пӗрле пулайӗҫ-и?
Артистсем, шел те, Шупашкарпа паллашайман. Вӗсене ҫакна тумашкӑн япӑх ҫанталӑк чӑрмантарнӑ. Ара, пӑрлӑ ҫумӑр хыҫҫӑн хула йӗркене кӗрсе пырать ҫеҫ-ха. Тӗрӗссипе, Татьяна Арнгольц Шупашкарта иккӗмӗш хут. Анчах вӑл кунта пӗрремӗш хут хӑҫан пулнине астумасть. Артистсем чӑвашсен наци ҫимӗҫне тутанма хирӗҫ маррине палӑртнӑ.
Юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Мускаври чӑваш наци культура автономийӗ чӑвашсен уявне Кӗр сӑрине ирттернӗ. Уяв «Хӗрлӗ Октябрь» культура ҫуртӗнче иртнӗ.
Культура ҫуртӗнче Кӗр сӑрине халалланӑ концерт иртнӗ. Унта чӑваш этрада артисчӗсем Стас Владимиров, Алиса Чайникова, Светлана Печникова тата ыттисем хутшӑннӑ.
Концерт 16 сехетре пуҫланнӑ. Каҫхи 9 сехетре «Таврия» ресторанра уяв малалла тӑсӑлнӑ. Унта Олей Кӑйкӑр, Ирина Понамарева, Светлана Печникова хутшӑннӑ.
Ташӑ каҫӗ ирхи 5-чченех пынӑ.
Патӑрьелти культурӑпа кану центрӗнче юпан 17-мӗшӗнче «Патӑрьельти мини мисс» конкурс иртнӗ. Унӑн тӗллевӗ — пултаруллӑ ачасене тупса палӑртасси.
Конкурса 8 хӗрача хутшӑннӑ. Вӗсем 6–7 ҫулсенче пулнӑ. Конкурс хӗрачасем хӑйсемпе паллаштарнинчен тытӑннӑ. «Манӑн ташлас килет!» конкурсра ташлас ӑсталӑхне кӑтартнӑ. Унтан пӗчӗкскерсем тӗкӗртен пӑхса хӑйсене мухтанӑ. Пултарулӑх конкурсӗнче вӗсем ташланӑ, юрланӑ.
Юлашки конкурсра хӗр пӗрчисем илемлӗ кӗпепе сцена ҫине тухнӑ. «Патӑрьельти мини мисс» ята Карина Правитель ҫӗнсе илнӗ. «Патӑрьельти вице мини мисс» номинацире Катерина Торговцева ҫӗнтернӗ.
«Мини мисс граци» номинацире Снежана Аверкина мала тухнӑ. Ольга Мефодьева, Валерия Самакина, Галлия Гадельянова, Милана Чермасова, Милана Плотникова та тӗрлӗ номинацире ҫӗнтернӗ.
Чӑваш Ен Тӗрӗк культурин пӗтӗм тӗнчери организацийӗпе пӗрлештересшӗн. Тӗрӗк ҫӗршывӗсене пӗрлештерекен ТЮРКСОЙ организаципе пӗрлешме сӗнекен ҫырупа пирӗн республикӑн Культура министерствине «Ирӗклӗх» наципе культура чӗрӗлӗвӗн обществи тухнӑ.
Чӑвашла шӑрҫаланӑ ҫырура республика чӑваш халӑх культурине упрассишӗюн тата аталантарассишӗн яваплине палӑртнӑ. Чӑваш Республикин Культура министерстви асӑннӑ организаци пайташӗ пулса тӑни тӑван чӗлхене, чӑваш культурипе историне аталантарма, Чӑваш Ене Тӗрӗк тӗнчинчи ҫӗршывсемпе тата халӑхсемпе культурӑпа ӗҫлӗ ҫыхӑнусене сарма пулӑшасса шаннине палӑртнӑ.
ТЮРКСОЙпа килӗштерсе ӗҫлени культурӑпа тата ӳнерпе ҫыхӑннӑ тӗрлӗ мероприяти ирттерме те тӗкӗ кӳрессе шанаҫҫӗ.
Асӑннӑ организаци пирки каласан, вӑл 1993 ҫулта йӗркеленнӗ. Вӑл Турцие, Азербайджана, Казахстана, Кӑркӑстана, Туркменистана, Узбекистана, Гагаузине (Молдави Республикине кӗрет), Каракалпакстана (Узбекистанра), Ҫурҫӗр Кипрти Турци Республикине пӗрлештерсе тӑрать.
Раҫҫей субъекчӗсене илсен йышра — Тутарстан, Якути, Алтай Республики, Пушкӑртсан, Хакас Республики, Тува.
Вӑрнар районӗнчи Кульцав ялӗ — СССР халӑх артисчӗн, паллӑ опера юрӑҫин Максим Дормидонтович Михайловӑн тӑван ялӗ. Тӗнче шайӗнчи ят-сумлӑ юрӑҫ ҫут тӗнчене килнӗ вырӑнти культура вучахӗ те хӑтлӑ пулмалла тесе шӑхӑшлаҫҫӗ вӑл тӑрӑхрисем. Турра шӗкӗр, шухӑшлаҫҫӗ кӑна мар, ӗмӗте пурнӑҫа кӗртме пултарнӑ.
Культура ҫуртен юсама кӑҫал 1 миллион та 55 пин тенкӗ укҫа уйӑрнӑ. Ку суммӑран пысӑк пайне, 844 пинне, республика хыснинчен пӑхса хӑварнӑ, ыттине вырӑнти хыснара тупнӑ.
Юсава ирттерме шаннӑ подряд организацийӗ ҫурт ҫивиттине юсанӑ, чӳрече рамисене ылмаштарнӑ. ку ӗҫе тума 828 пин тенкӗ тухса кайнӑ. ытти укҫапа вентиляции ҫулӗсене юсанӑ, чӳречене ҫӗнӗрен лартнӑ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура палӑртма хатӗрленет. Уяв мероприятине асӑннӑ учреждени Чӑваш Ен Элтеперӗн гранчӗ шучӗпе йӗркелӗ.
«Ҫитмӗл пиллӗкмӗш кӗркунне. Ӳнерти пурнӑҫ (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине халалласа)» ят панӑ мероприятие чӳкӗн 7-мӗшӗнче ирттерӗҫ. Тепӗр кунхине уяв Вырӑс тата ют ҫӗршыв ӳнерӗн пайӗнче (вӑл Шупашкарти Константин Иванов урамӗнчи 4-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ) малалла тӑсӑлӗ.
Мероприяти программине «Ҫитмӗл пиллӗкмӗш кӗркунне. Ӳнерти пурнӑҫ (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ 75 ҫул тултарнине халалласа)» пресс-конференцие, «Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ. Пухмачсен историйӗ. Чи лайӑх хайлавсем» альбом-каталог хӑтлавне, Шупашкар тӑрӑх кӑтартса ҫӳрессине, юбилея халалланӑ курава, «Классика» юрӑ капеллин музыка саламне, П.П. Беньков живописҫӑ ҫуралнӑранпа 135 ҫул ҫитнине халалланӑ «ҫавра сӗтеле» кӗртнӗ.
Чӑваш наци музейӗн курав центрӗнче «Мӑкшӑ — Чӑваш Енре» курав уҫӑлнӑ. Экспозици «Чӑваш республикинчи наци пӗрлешӗвӗсем» ярӑм куравне малалла тӑсать.
Шупашкар хулин Ленин район администрацийӗн пресс-релизӗнче каланӑ тӑрӑх, курава Наци музейӗн директорӗ И.П.Меньшикова уҫнӑ. Вӑл хӑнасене саламланӑ май курава йӗркелеме пулӑшнӑшӑн тав тунӑ.
ЧР Культура министерствин этноконфесси хутшӑнӑвӗсен пайӗн пуҫлӑхӗ С.Д.Казаков кунашкал куравсем республикӑри этника хутшӑнӑвне лайӑх витӗм кӳнине палӑртнӑ. Мероприятие Чӑваш Республикинчи «Мӑкшӑ культура центрӗ» общество организацийӗн Шупашкарти уйрӑмӗн председателӗ Л.П.Петрякова килнӗ. Вӑл центр пуҫланнӑ историе каласа кӑтартнӑ, унӑн пӗлтерӗшӗ пирки каланӑ.
Ҫавӑн пекех курав уҫӑлнӑ ҫӗрте Наци вулавӑшӗн пай пуҫлӑхӗ Н.М.Вишневская, Культурӑпа халӑх пултарулӑхӗн ҫурчӗн пай пуҫлӑхӗ С.Г.Лаврентьева пулнӑ. Чӑваш наци музейӗн этнографи секторӗн заведующийӗ С.В.Недвигина куравра экскурси ирттернӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче хӑйсен ентешӗсене, Чӑваш патшалӑх драма театрӗн артисчӗсене Ирина Садовниковӑн тата Николай Булаткина, халлланӑ «Асамлӑ чаршав» фестиваль малалла пырать.
Кашни ял тӑрӑхӗ чӑвашсен паллӑ драматургӗсен, ҫыравҫисен спектаклӗсене сцена ҫинче кӑтартаҫҫӗ. Юпан 14-мӗшӗнче Сӗнтӗкҫырминчи культура ҫуртӗнче Николай Терентьев пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Хӗрӗме калам та — кинӗм илттӗр» спектакль кӑтартнӑ. Пьесӑра — тин кӑна ҫемье ҫавӑрнӑ ҫамрӑксем пирки. Крахьян (Ирина Пакрушова) хӑйӗн пӗртен пӗр ывӑлне Мӗтрие (Вячеслав Корчагин) юратать, ӑна телей ҫеҫ сунать. Ывӑлне Маюкпа (Елена Самсонова) пӗрлештересшӗн…
Палӑртмалла: хӑйсем тӗллӗн ҫак ӑсталӑха вӗреннӗ артистсем сцена ҫине пӗрремӗш хут ҫеҫ тухмаҫҫӗ. Вӗсем выляни хальхинче те куракансен кӑмӑлне кайнӑ.
Сӑнсем (27)
Юпан 21-мӗшӗнче Шупашкарти Наци вулавӑшӗнче Тутар Республикинчи ЧНКА ҫумӗнчи Чӑваш писательсен пӗрлӗхӗн председателӗ Николай Сорокинӑн виҫӗ томлӑ «Вечная Волга» романӗн хӑтлавӗ пулать. Сумлӑ мероприяти умӗн «Сувар» вулаканӗсене автор хӑйӗнпе те, романпа та ҫывӑхрах паллаштарасшӑн.
Николай Сорокин Теччӗ районӗнчи Аслӑ Ӑнӑ ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Хусанта 8 ҫул «Советская Татария» хаҫатра ӗҫленӗ, унтан 37 ҫул ытла ИТАР-ТАСС-ра, халичченех ӗҫленӗ. Ҫав вӑхӑтрах Хусанти радиора «Атте-анне сассисем» ятлӑ чӑваш кӑларӑмӗсене пуҫарса янӑ, унтан «Сувар» хаҫата, «Шурӑмпуҫ» журнала уҫса 6 ҫул тӗп редактор пулса ӗҫленӗ. Хусан историйӗнче пирвайхи хут чӑваш чиркӗвне Параскева Пятница ятлине уҫнӑ.
Ҫав хушӑрах, укҫа ҫитменнипе-тӗр, кӗнекесем ҫырма тытӑннӑ. Малтан очерк пуххисем — «Рабочие династии», «Нижнекамский репортаж», «Над шишкинским бором рассвет» — тухнӑ, унтан повеҫсем: «Колесо жизни», «Купец с КАМАЗа», «Купцы новой России». Пӗлтӗр ӑна тата Тутарстанри чӑваш ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗн ертӳҫине суйланӑ.
Юпан 20–24-мӗшӗсенче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Ачасем валли ҫыракан наци драматургӗсен пултарулӑх лабораторийӗ» регионсем хушшинчи лаборатори-форум ирттерет.
Мероприяти тунтикун, юпан 20-мӗшӗнче, 13 сехет те 30 минутра театрӑн Пӗчӗк залӗнче уҫӑлать. Ун чух пӗрремӗш лаборатори те иртӗ. Теми — юмахсемпе халапсем ачасене воспитани парассине витӗм кӳни. Беларуҫ Республикинчи Светлана Лаптева текен авторӑн «Небесные звонари» пьеса эскизне Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ Наталья Шамбулина режиссер евӗр кӑтартӗ. Михаил Сунталӑн «Тӑм чӗлхе» пьесине те ҫав кун вуламалла. Ку та Наталья Шамбулина ӗҫӗ пулӗ. Унтан лаборатори ертӳҫи, ӳнер пӗлӗвӗн кандидачӗ Ирина Мягкова, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, эксперт-режиссер Валерий Персиков тата Сергей Фишер критик хутшӑннипе лабораторие сӳтсе явӗҫ.
Каҫхине, 18 сехет те 30 минутра, Наци спектаклӗсен фестивальне Калмӑкри А.Басангов ячӗллӗ наци драматурги театрӗн «Араш» спектакльне кӑтартӗҫ.
Ытти кун та лабораторисем ӗҫлӗҫ-ха. Наци спектаклӗсен фестивалӗ пынӑ май ытларикун, сӑмахран, Иосиф Трер лартнӑ «Ама кайӑк ҫулӗпе» спектакль кӑтартӗҫ.
+22.3 °C