Раштав уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш Енри 42 ача Мускава савӑк кӑмӑл-туйӑмпа тухса кайнӑ. Вӗсем Пӗтӗм Раҫҫейри Ҫӗнӗ ҫул елкине лекӗҫ.
Делегаци йышӗнче – тӑлӑх ачасем тата ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ шӑпӑрлансем. Ҫавӑн пекех йышлӑ ҫемьесенчи тата ҫитӗнӳсем тунӑ ачасем, ҫар ҫапӑҫӑвӗсене хутшӑннӑ ашшӗсен шӑпӑрланӗсем пур.
Ӗнер шкул ачисем Патшалӑх Кремль керменӗнче Ҫӗнӗ ҫул спектаклӗ курнӑ, тӗрлӗ вӑйӑпа конкурса хутшӑннӑ, пылак парнесем илнӗ. Ачасем Ҫӗнӗ ҫул умӗн капӑрланнӑ Мускава та курса киленӗҫ, Д.Ю.Куклачев ячӗллӗ театрта, «Мосфильм» киностудин музейӗнче пулӗҫ.
Шупашкарта тӑхӑр ҫулти ачана ватӑ ҫынна ҫӑлнӑ. Ютскере мар-ха. Хӑйӗн ват асламӑшне (тен, ват кукамӑшне-ши... Вырӑсла пурне те прабабушка теҫҫӗ те) пулӑшнӑ вӑл.
Ватӑ хӗрарӑм урамра персе аннӑ. Ҫӗр ҫине вӑл пуҫӗпе шаплатнӑ. Ача ҫухалса кайман: ӑна пӗрремӗш пулӑшу кӳнӗ, тухтӑрсене чӗнсе илнӗ.
Пӑтӑрмахӗ раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче пулнӑ. Шкултан килсен ача урок тума ларнӑ. Ватӑ ҫын килте чылайранпа ҫукки ӑна сисчӗвлентернӗ. Ӑна шырама вӑл урама тухнӑ. Унта вӑл тӑнсӑр врытакан ҫывӑх ҫыннине тупнӑ. Хӗрарӑмӑн пуҫӗ юн тухмаллах аманнӑ. Вӑл тӑн ҫухатнӑ.
Ача ватӑ ҫынна ура ҫине тӑратнӑ. Киле илсе кӗнӗ. Ыраттарнӑ вырӑнне юра алшӑлипе чӗркесе тытнӑ. Кайран вӑл васкавлӑ пулӑшу тухтӑрӗсене чӗнсе илнӗ. Лешсем пульницӑна илсе кайнӑ.
«Coca-Cola» пылак шыв кӑларакан фирма Сурхурине халалласа хӑйӗн фирмин грузовкӗсене Раҫҫейӗн тӗрлӗ хулине ӑсатать. Кӑҫал та вӑл ҫапла тӑвас тенӗ. Шупашкар «Coca-Cola» списокне пӗлтӗр те лекмен, кӑҫал та грузовик Чӑваш Енӗн тӗп хулине кӗмӗ.
«Coca-Cola» Шупашкара тиркемеллипех тиркет тени ҫапах та тӗрӗс мар. 2016 ҫулта унӑн грузовикӗ Шупашкара кӗнӗ. Техника сӑлтавне пула ун чухне пӗр машина ҫеҫ Шупашкара ҫитейнӗ. Апла пулин те вӑл йывӑр лару-тӑрури ачасене уява пухнӑ.
Ҫулталӑк каялла Сурхури караванӗ 69 хулапа пысӑк центрсене кӗнӗ. Кӑҫал вара 12 хулана ҫеҫ ҫитме палӑртнӑ. Списока Красноярскпа Дон ҫинчи Ростов вӗҫлӗҫ. Кӑҫал марафонӑн йӗркине улӑштарнӑ. Ытти ҫул машинӑсем ача ҫурчӗсенче, интернат-шкулсенче, пульницӑсемпе реабилитаци центрӗсенче чарӑннӑ. Халӗ вӗсем ачасене тӗрлӗ ҫӗре илсе кайса кӑтартма тӗллев лартнӑ.
«Ёлкӑра чӑваш тумӗллӗ ачасене пуҫласа куртӑм. Шучӗпе ҫавӑ пӗртте тӗлӗнтермелле мар. Анчах Бэтмен, Эрешмен-ҫын тата ыттисен сӑнарӗсене курма хӑнӑхрӑмӑр та, пирӗншӗн тӗлӗнтермӗш евӗр туйӑнаҫҫӗ», – тесе ҫырнӑ «Август» фирмӑн Вӑрнарти филиалӗн пресс-ҫыруҫи Людмила Иванова Фейсбукра.
Раштав уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Вӑрнарти хутӑш препаратсен савучӗ ыр кӑмӑллӑх ёлки ирттернӗ. Унта Йӗпреҫ тата Вӑрнар районӗсенчи нумай ачаллӑ тата сахал тупӑшлӑ ҫемьесенчи ачасене пухнӑ. Ун пеккине предприяти вунӑ ҫул ытла ӗнтӗ йӗркелет. Кӑҫалхине икӗ ача чӑвашла тумланса пынӑ. Иккӗшӗ те вӗсем — Йӗпреҫ районӗнчен. Пӗри — Хурамалтан, тепри — Пучинкерен. Пучинкери ҫиччӗмӗш класс ачи Александр хӑйӗн амӑшӗ, Раиса Алексеева, тӗрленӗ кӗпене тӑхӑннӑ. Ҫак йӗркесен авторне Раисӑпа телефонпа калаҫма май килчӗ. Вӑл ҫемьери тепӗр виҫӗ ачи валли те ҫавӑн пек тум ӑсталаса панине пӗлтерчӗ.
Раштав уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Шупашкарти Президент пепкелӗх центрӗнче арҫын ача ҫуралнӑ. Ӑна ашшӗ-амӑшӗ хӑйне евӗр ят панӑ. Чӑнах та, кунашкал ят пирӗн республикӑра питӗ сайра тӗл пулать. Тен, унашкалли иккӗ ҫеҫ.
Аннӑпа Александр тахҫантанпах кӗтнӗ ывӑлне Космос ят панӑ. Ӑна Шупашкарти Мускав район администрацийӗнче регистрациленӗ. Ҫапла майпа ача Космос Александрович пулса тӑнӑ.
Кунашкал ятлӑ арҫын ача Ҫӗнӗ Шупашкарта та ӳсет. Вӑл пӗр ҫултан иртнӗ ӗнтӗ.
Иртнӗ шӑматкун Чӑваш Енри ашшӗсен пӗрремӗш форумӗ иртнӗ. Унта пухӑннисем ӳсекен ӑрӑва тивӗҫлӗ ҫын пулма, хӑйсене пур енлӗн аталаннӑ ҫын евӗр туйма пулӑшасси, ашшӗн ят-сумне ӳстересси пирки калаҫнӑ.
Ашшӗсен канашне Чӑваш Енри 200 ытла ҫын пухӑннӑ. Асӑннӑ канаш ертӳҫи Алексей Мурыгин калашле, ик айкки те тӑвайкки маррисем пуҫтарӑннӑ унта.
Форума ирттерме ҫавӑн пекех Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви, Чӑваш Енри хӗрарӑмсен канашӗ, Ачасен правине хӳтӗлес енее ӗҫлекен республикӑри уполномоченнӑй йӗркеленӗ.
Форум виҫӗ секцие пухӑнса ӗсленӗ. Унта хастарсем шкула, ача пахчисене тухса хӑйсем ирттерекен мероприятисемпе паллаштарнӑ. Ашшӗсен канашӗн пайташӗсем Ҫӗмӗрле тата Улатӑр хулисенче, Вӑрмар районӗнче уйрӑмах хастар ӗҫлеҫҫӗ.
Чӑваш Енри тата тепӗр шӑпӑрлан «Лучше всех» (чӑв. Пуринчен те лайӑххи) телешоура ӳкерӗннине эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, вӑл телекӑларӑма Пӗрремӗш каналпа вырсарникун каҫсерен кӑтартаҫӗ. Ӑна Алексей Галкин шӳт ӑсти ертсе пырать. Раштавӑн 23-мӗшӗнчи телекӑларӑмра 3 ҫулти Мария Александровӑна кӑтартрӗҫ. Вӑл Раҫҫейӗн тӗрлӗ хулинчи паллӑ вырӑнсемпе паллаштарчӗ. Унпа Максим Галкин «тӗнчери чи ҫамрӑк экскурсовод» тесе паллаштарчӗ.
Кӑларӑма ача ашшӗ-амӑшӗпе тата хреснашшӗпе-хреснамӑшӗпе пынӑ. Хӗрачан ҫулталӑкри Глеб шӑллӗне те аслисем пӗрле илнӗ.
Шупашкарта пуринчен ытла мӗн килӗшни пирки телеертӳҫӗ ыйтсан Маша: «Диван», — тесе хуравларӗ. Мускавра ӑна, амӑшӗ Ксения каланӑ тӑрӑх, Василий Блаженный чиркӗвӗ килӗшнӗ.
Чӑваш Енри шкулсенче 11-мӗш классенче вӗренекенсем пӗтӗмлетӳллӗ сочинение кӑҫал раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче ҫырчӗҫ. Ку вӑл экзаменӑн тӗп тапхӑрӗ пулчӗ. Ҫав вӑхӑтра Чӑваш Енри 5686 ача парта хушшине ларнӑ (ҫав шутран 5684-шӗ — кӑҫал шкул пӗтерекенсем, 2-шӗ — пӗлтӗр шкул пӗтернисем), пӗтӗмлетӳллӗ изложение 11-мӗш класра вӗренекен 61 ача ҫырнӑ.
Раҫҫейри шкул ачисенчен 2 проценчӗн ҫеҫ зачет илме май килмен. Чӑваш Енре ун пеккисен йышӗ — 0,2 процент. Вӗсен парта хушшине 2019 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 6-мӗшӗнче тата ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче тепӗр хутчен тепӗр хутчен ларма тивӗ.
Сочинени темисене илсен, шкул ачисен 27,3 проценчӗ ырӑ кӑмӑллӑхпа ҫыхӑннӑ темӑна суйланӑ, ӳнер пирки ачасен 3,2 проценчӗ пуҫ ватнӑ.
Паян, раштав уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫ ялӗнчи Яковлевсен нумай ачаллӑ ҫемйине икӗ хутлӑ ҫӗнӗ кирпӗч ҫурт уҫҫине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура панӑ. Кун пирки райадминистраци сайчӗ хыпарланӑ.
Ҫӑраҫҫи пама райадминистраци пуҫлӑхӗ Рудольф Селиванов, ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Станислав Никитин, вырӑнти культура учрежденийӗсенче ӗҫлекенсем пынӑ. 108 тӑваткал метрлӑ ҫурта ҫул ҫитмен пилӗк тата ытларах ача ӳстерекен ҫемьесен пурӑнмалли условийӗсене лайӑхлатма пулӑшакан ятарлӑ программӑпа килӗшӳллӗн вырӑнти усламҫӑран 3 миллион тенкӗпе туянса панӑ.
Палӑртса хӑвармалла, Патӑрьел районне кӑҫал ҫак программӑпа килӗшӳллӗн 8 миллион тенкӗ ытларах уйӑрса панӑ. Ку нухратпа пысӑк йышлӑ виҫӗ ҫемьене ҫуртлӑ тума палӑртнӑ. Икӗ ҫемьене уҫӑ панӑ ӗнтӗ, теприсем раштав вӗҫӗнче ҫӗнӗ ҫурта куҫӗҫ.
Чӑваш Енре вӗренӳ пирки калакан саккуна улшӑнусем кӗртесшӗн. Кун пирки «Регнум» информаци агентствин сайтӗнче хыпарланӑ.
Саккунри улшӑнусем республикӑри патшалӑх чӗлхисене – чӑваш тата вырӑс чӗлхисене – пырса тивӗ. Ача пахчине ҫӳрекен шӑпӑрлансене хӑш чӗлхепе вӗрентмеллине суйлама ирӗк парасшӑн.
Саккунпа килӗшӳллӗн, Чӑваш Енре чӑваш тата вырӑс чӗлхисене патшалӑх чӗлхи пек вӗрентме условисем туса памалла. Ку Раҫҫейри халӑхсен чӗлхисене вӗрентессине те (республикӑра пурӑнакан ҫынсем пирки сӑмах) пырса тивет.
+18.3 °C