Мускавра чӑваш хӗрарӑмне тата унӑн ывӑлне шыраҫҫӗ. Кун пирки ҫӗршывӑн тӗп хулин Правительствин Информаци центрӗн сайтӗнче пӗлтернӗ. Ҫухалнисене тупма ҫӑмӑлтарах пултӑр тесе амӑшӗпе ачин сӑнӳкерчӗкне те вырнаҫтарнӑ.

Раҫҫейӗн Шалти ӗҫсен министерствин Мускаври тӗп управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 1986 ҫулхи Наталья Витальевна Макарова тата унӑн пӗлтӗр ҫуралнӑ ывӑлӗ Комбакаль Габриэль Рауль Виталий (вӑл Рсҫҫей тата Франци ҫынни шутланать) ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Мускаври Хусан вокзалӗнчен «Комсомольски» метро станцине аннӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн вӗсем ҫухалнӑ.

Хӗрарӑм 30-40 ҫулсенче евӗр курӑнать, 170-180 сантиметр ҫӳллӗш, тӗксӗм ҫӳҫлӗ, анчах ҫӳҫне урӑхла та сӑрлама пултарать тенӗ, сулахай алли ҫинче — пиҫсе кайнӑ хыҫҫӑн юлнӑ суран. Ачан ҫӳҫӗ кӑтрарах, ҫутӑ тӗслӗ.

Чӑваш Енри шкулсенче вӗренекенсем апат ҫисе наркӑмӑшланнӑ. Ҫак ыйтӑва паян ЧР Правительство ҫуртӗнче Михаил Игнатьев Элтепер тӳре-шарапа тунтикунсерен ирттерекен канашлура сӳтсе явнӑ.

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗн ертӳҫи Надежда Луговская пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗрхи каникул хыҫҫӑн Шупашкарти кадет корпусӗнче виҫӗ ача, Кӳкеҫ лицейӗнчи пилӗк ача шкулта апатланнӑ хыҫҫӑн наркӑмӑшланнине пӗлтернӗ. Икӗ тӗслӗхӗнче те апат пӗҫерекенни 3-мӗш апатлану комбиначӗ пулнӑ.

Надежда Луговская тӗрӗслев вӑхӑтӗнче асӑрханӑ ҫитменлӗхсемпе паллаштарнӑ. Тасатнӑ ҫӗр улмине, улма-ҫырлана, пахча ҫимӗҫпе ешӗл ҫимӗҫе вӗсен пахалӑхне ӗнентерекен хутсемсӗрех шкул столовӑйӗсене турттарса килнӗ-мӗн. Ҫурма фабриката тата хатӗр апат-ҫимӗҫе упрас йӗркене пӑснӑ. Хатӗр салатсемпе куӑль-ҫӑмаха сивӗтмӗшре упраман.

Шкул ачисем валли апат хатӗрленӗ чух майонезпа тата хура пӑрӑҫпа усӑ курнӑ. Кадет шкулӗн производство пайӗн пуҫлӑхӗн ятарлӑ опыт та пулман иккен.

«Аталану» ассоциаци (нумай чӗлхеллӗ ачасем)» ятлӑ ушкӑн Улӑп паттӑрпа паллаштарасшӑн.

«Контактра» халӑх ушкӑнӗнче «Аталану» асоциаци ҫапла ҫырса хунӑ: «Хаклӑ тӑванӑмӑрсем, вырсарни кун, чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, 10:00 сехетре пурне те ача-пӑча клубне йыхравлатпӑр. Программӑра: Улӑп паттӑрпа паллашни, ун пирки юмах итлени, чӑваш юрри-ташшине вӗренни, Наци радиовӗпе ҫыхӑну йӗркелени. Шӑпӑрлансене тата ашшӗ-амӑшне 10 сехете Ҫӗнӗ Кӑнтӑр районне, 9-мӗш пилӗкҫуллӑх пр., 19/37, «Язык для успеха» (чӑв. Ӑнӑҫу чӗлхи — Т.Т.) ют чӗлхе шкулне ҫитме ыйтатпӑр».

Улӑп паттӑрпа паллашма, чӑвӑш юрри-ташшине вӗренес кӑмӑллисем тӗплӗнрех ыйтса пӗлес тесен 8-905-198-77-95 телефон номерӗпе шӑнкӑравлама сӗннӗ.

Чӳк уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Тӑвай районӗнчи пӗр ялта пысӑк инкек пулнӑ. Ҫӗнӗ Пуянкасси ял тӑрӑхӗнче пӗчӗк хӗрача эмел тупнӑ та ӗҫнӗ. Шел те, ӑна тухтӑрсем ҫӑлса хӑварайман.

Ку инкек пирки «Про Город» хаҫата халӑх корреспонденчӗ, ҫав тӑрӑхра пурӑнакан ҫын, пӗлтернӗ. «Эпӗ пӗлнӗ тӑрӑх, ача асламӑшӗ тата инкӗшӗ патӗнче вӑхӑтлӑх пулнӑ. Пӗчӗкскер тӑванӗн эмелне асӑрханӑ, вӑл курӑнмалли ҫӗртех выртнӑ. 2-ри хӗрача каҫхине вилнӗ. Ҫемйипе пӗрле хурланатпӑр. Эпир халӗ шокра», - тенӗ вӑл.

Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрача мӗншӗн вилнине палӑртаҫҫӗ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе следстви умӗнхи тӗрӗслев иртет.

Ӗнер Чӑваш Патшалӑх Канашне ачасене йыхравланӑ. Икӗ районти икӗ ачана. Вӗсемпе тӗрлӗ шайри тӳре-шара курнӑҫнӑ: РФ Федераци Канашӗн пайташӗ Вадим Николаев, РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗн пуҫлӑхӗ Станислав Антонов, Чӑваш Енри ачасене хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен уполномоченнӑй Елена Сапаркина, Чӑваш Енӗн вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Сергей Кудряшов, Чӑваш Енӗн Общество палатин ертӳҫи Алексей Судленков, Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн социаллӑ политика тата наци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫи Вячеслав Рафинов.

Пысӑк пукан йышӑнакан ҫынсен тимлӗхне, вӗсен ӑшӑ сӑмахне Вӑрнарти И.Н. Никифоров ячӗллӗ 1-мӗш вӑтам шкулта 5-мӗш класра вӗренекен Данила Новиков тата Канаш районӗнчи Карӑклӑри вӑтам шкулта 6-мӗш класра вӗренекен Иван Андреев тивӗҫнӗ. Вӗсем мирлӗ вӑхӑтра паттӑрла ӗҫ тунипе палӑрнӑ. Раҫҫейри ҫӑлавҫӑсен союзӗ шыва путакан икӗ ачана пулӑшнӑ Данилӑна «Ҫӑлавра паттӑрлӑх кӑтартнӑшӑн», шыв люкӗнчен ачана тухма пулӑшнӑ Ивана «Пурнӑҫа ҫӑлнӑшӑн» медальсемпе чысланӑ.

ҪҪХПИ тунӑ сӑн

Чӑваш Енри ҪҪХПИ пӗлтернӗ тӑрӑх, чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнче «Атӑл – Сӗнтӗрвӑрри» ҫул ҫинче авари пулнӑ. Шел те, унта ҫынсем суранланнӑ, пӗри вилнӗ.

Аварире 13 хӗрачан пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Вӑл салонра амӑшӗпе пулнӑ, ҫывӑх ҫынни руль умӗнче ларнӑ.

Ҫӳлерех асӑннӑ автоҫулӑн 9-мӗш ҫухрӑмӗнче хӗрарӑм руле итлеттереймен-ши – машина ҫаврӑнса ӳкнӗ. Руль умӗнчи хӗрарӑм тата пӗр пассажир суранланнӑ. 13-ри хӗрача вара вилмеллех аманнӑ.

Асӑрханӑр: халӗ ҫулсем пӑрлак. Кун пирки ҪҪХПИ тепӗр хутчен аса илтерет.

Шупашкарти шкулсенче ачасене пӗрешкел ҫитерме тытӑнӗҫ. Ку комплекслӑ ирхи тата кӑнтӑрлахи апатсене пырса тивет. Улшӑнӑва пула хаксем ӳсмӗҫ, ҫав шайрах юлӗҫ.

Ку ыйтӑва вӗренӳ ҫулӗ пуҫламӑшӗнчех ҫӗкленӗ. Ун чухне вӗренӳ управленийӗн специалисчӗсем комбинат ӗҫченӗсемпе тӗл пулса шкулта пӗрешкел меню тӑвасси пирки калаҫнӑ. Сӑмах май, Шупашкарта шкулсене ултӑ апатлану комбиначӗ апатпа тивӗҫтерет. Вӗсем ҫулсеренех меню хатӗрлеҫҫӗ, блюдӑсене, порцисен, калорисен виҫисене палӑртаҫҫӗ.

Ашшӗ-амӑшӗн 67 проценчӗ пӗрлехи менюна ырланӑ. Иртӗ эрнекун шкулти менюна ашшӗ-амӑшӗн экспертпа консультаци канашӗ сӳтсе явнӑ.

Аса илтерер: ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗн пуҫламӑшӗнче хулари шкулсенчи апатлану хакӗ ӳснӗ. Кӗҫӗн класри ачасем ирхи тата кӑнтӑрлахи апатшӑн кунне 75 тенкӗ тӳлеҫҫӗ, аслӑраххисем – тенкӗ.

Шӑматкун Чӑваш Енре сывлӑхпа спорт кунӗ иртнӗ. Ун чухне ҫынсем спорт учрежденине тӳлевсӗрех кӗме пултарнӑ.

Анчах ку Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан ҫемьешӗн инкекпе вӗҫленнӗ. Ҫак хулари 8-мӗш шкулти бассейнра арҫын ача путса вилнӗ. Вӑл 9 ҫулта кӑна пулнӑ.

Арҫын ача бассейна ашшӗпе килнӗ. Асли ывӑлне холра кӗтсе тӑнӑ. Арҫын ача бассейнра ишнӗ чухне ытти ҫынсем те пулнӑ, анчах вӑл путнине никам та асӑрхаман. Ӑна бассейн тӗпӗнче выртнине ҫеҫ курнӑ.

Бассейн пӳлӗмӗнче шкул ӗҫченӗ те пулнӑ, анчах вӑл та ача путма пуҫланине асӑрхаман. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Ачасене право енчен пулӑшмалли кун иртӗ. Раҫҫей шайӗнчи ҫак мероприятие ҫӗршывӑн мӗнпур субъектӗнче йӗркелӗҫ. Ҫав шутра — пирӗн республикӑра та.

Ачасен правине хӳтӗлес ыйтусемпе консультаци кӳме ҫав кун ятарлӑ пунктсем уҫӑлӗҫ. Вӗсем тӳлевсӗр ӗҫлӗҫ. Опекӑпа попечительствӑпа, ачасемпе ашшӗ-амӑшӗн хутшӑнӑвӗсемпе ҫыхӑннӑ вун-вун ыйтӑва уҫӑмлатма май килӗ.

Тӳлевсӗр пулӑшакан пунктсене районсемпе хуласенчи халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрсенче, социаллӑ реабилитаци центрӗсенче йӗркелеме палӑртнӑ. Ҫав вӑхӑтрах вӗсенче ытти мероприяти те самай пулмалла. Ашшӗ-амӑшӗпе ачасем валли ҫав кун, сӑмахран, Уҫӑ алӑксен кунӗ, «Мой телефон доверия» (чӑв. Манӑн шанчӑк телефонӗ) акци иртӗ.

«Idel.Реалии» тӗнче тетелӗнчи хаҫат Чӑваш Енре ачасем валли чӑвашла телекурав пулӗ-и тесе кӑсӑкланнӑ. Ҫапла тума ӑна Тутарстанра «Шаян ТВ» телеканал йӗркелени хистенӗ курӑнать. Тутар ачисем валли тӑван чӗлхепе талӑкӗпе ӗҫлекен телеканала чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче уҫнӑ.

«Idel.Реалии» МИХа Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министерствинчен хуравланӑ. Михаил Анисимов министр алӑ пуснӑ хуравра Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗн эфирӗнче ачасемпе ҫамрӑксем валли тухакан кӑларӑмсем мӗнпур калӑпӑшӑн чӗрӗк пайне йышӑнаҫҫӗтесе пӗлтернӗ. Вӗсен йышӗнче чӑвашла тухаканнисем те пур тенӗ. Кӑҫал мультфильмсемпе ача-пӑча киноне чӑвашла куҫарман иккен. Ачасем валли хатӗрлекен кӑларӑмсен шутне ҫитес ҫулсенче ӳстерес шухӑшлине пӗлтернӗ.