Пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Даун синдромӗллисен пӗтӗм тӗнчери кунӗ тесе йышӑннине, ҫавна май Ачасен реабилитаци центрӗнче ятарлӑ мероприяти иртнине, унта Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗсенчен пӗри чирлӗ ҫав ачасем валли парнепе пынине эпир пӗлтернӗччӗ.
Шупашкарта ҫав чирлисене халалласа паян ҫавра сӗтел те ирттернӗ. Унта ку амаклӑ шӑпӑрлансене шкул ҫулне ҫитичченхи пӗлӗве епле кӳрессине сӳтсе явнӑ.
«Берегиня» (Тухӑҫ енчи славян халӑхӗн халапӗсенчи Турӑ) ятлӑ ача пахчине пухӑннисем Даун чирӗпе аптӑракан ачасен ыйтӑвне сӳтсе явма психологсемпе педагогсем, тухтӑрсем, яваплӑ ытти специалист хутшӑннӑ. Ҫавра сӗтеле хутшӑннисем хушшинче ашшӗ-амӑшӗ те пулнӑ. Пултаруллӑ та чӑтӑмлӑ педагогсем пулсан амака пӑхмасӑрах ку ачасене пулӑшмалли майсем пуррине сӳтсе явнӑ вӗсем.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурс вӗҫленесси 3 эрнене яхӑн юлчӗ. Паянхи кун тӗлне вара 100 ытла ӗҫ йышӑннӑ та ӗнтӗ сӑвӑ вулакансен видео конкурсне. Ҫавна май конкурса вӗҫлемелли, ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртмалли кунсем те часах ҫитӗҫ.
Видеосӑвӑсен куонкурсне йӗркелекенсем ӗҫсене хаклакан сумлӑ комиссине йӗркелени пирки пӗлтерет. Ҫапла май паян эпир вӗт-шакӑр ачасен тата педагогсемпе ашшӗ-амӑшӗн, аслашшӗсемпе асламӑшсен, кукашшӗсемпе кукамӑшсен пултарулӑхне хаклакан комисси йышӗпе паллаштаратпӑр.
Комисси председателӗ — Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ ертӳҫи, «Шкулта» интернет журнал редакторӗ Андреев Владимир Юрьевич. Унӑн ҫумӗсем: Чӑваш наци конгресӗн Президумӗн пайташӗ Никифоров Геронтий Лукьянович, Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп администраторӗ Плотников Николай Алексеевич. Комисси ҫыруҫи — Ҫӗрпӳри 2-мӗш шкул-интернатӑн аслӑ категориллӗ воспитателӗ Андреева Антонина Петровна.
Комисси пайташӗсен йышӗнче пулӗҫ: Александрова Татьяна Ивановна (Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗн ӗҫченӗ, тӑван ен культурине вӗрентекенӗ), Герасимова Алина Васильевна (Чӑваш наци радиовӗн ача-пӑча передачисен пай редакторӗ), Иванова Надежда Григорьевна (Чӑваш вӗренӳ институчӗн доценчӗ), Николай Ишентей (ача-пӑча ҫыравҫи), Осипов Николай Николаевич (ача-пӑча литературин тӗпчевҫи), Петрова Татьяна Николаевна (Ҫӗрпӳ районӗнчи чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи), Прокопьев Олег Иванович (Чӑваш наци радиовӗн продюсер центрӗн пуҫлӑхӗ), Софоронова Ирина Владимировна (филологи наукисен кандидачӗ, ача-пӑча сӑмахлӑхӗн тӗпчевҫи), Федоров Григорий Геннадьевич (Чӑваш академи драма театрӗн артисчӗ), Елен Нарпи (филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, ҫыравҫӑ).
Пӗтӗм Раҫҫейри олимпиадӑн регионти тапхӑрӗн ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Кӑҫал 21 предметпа икӗ пине яхӑн шкул ачи олимпиадӑн хутшӑннӑ.
Ачасем кун валли экзамена хатӗрленнӗ пекех ларнӑ, кӗнекесем шӗкӗлченӗ. Мария Леончик ав чылай кӗнеке шӗкӗлченӗ.
Илья Алексин палӑртнӑ тӑрӑх, олимпиадӑра учебникра ҫук задани нумай. Ҫавӑнпа вӑл аслӑ шкул кӗнекипе хатӗрленет, ӑна тӗнче тетелӗнчен туянать.
Чыслав ЧР Вӗренӳ институтӗнче иртнӗ. Кӑритурта ҫамрӑк робототехниксен ӗҫӗсен куравне йӗркеленӗ. Ачасем машина мӗнле ӗҫленине каласа кӑтартнӑ.
Олимпиадӑпа ҫӗнтернӗ ачасене кӑна мар, вӗрентекенсене тимлӗх уйӑрнӑ. Пушӑн 18-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ҫӗнтерӳҫӗсемпе призерсене хатӗрленӗ учительсене укҫан хавхалантарсси пирки Хушу алӑ пуснӑ. Ҫӗнтерӳҫе хатӗрленӗ вӗрентекен — 250, призеран вара 150 пин тенке тивӗҫӗ.
Паян, пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Даун синдромӗллисен пӗтӗм тӗнчери кунӗ тесе йышӑннӑ. Ҫавна май Ачасен реабилитаци центрӗнче ик кун маларах ятарлӑ мероприяти иртнӗ.
Сӑмах май каласан, асӑннӑ чирпе аптӑракансен кунне уйӑхӑн 21-мӗшӗнче тесе ахальтен йышӑнман. Даун синдромӗ 21-мӗш хромосомӑн виҫӗ копийӗпе ҫыхӑннӑ.
Асӑннӑ амакпа аптӑракан ачасене пурнӑҫри хӑйсен вырӑнне тупма ҫӑмӑл мар. Кун сӑлтавне пирӗн обществӑра шырамалла теҫҫӗ. Тепӗр майлӑ каласан, пирӗн ҫӗршывра вӗсене тӗрӗс йышӑнма пӗлмеҫҫӗ темелле. Анӑҫрисенче ун йышши ачасене «урӑхла майпа пултаруллисем» тесе хаклаҫҫӗ. Педагогсем ҫине тӑрса тата тӗрӗс пулӑшсан чирлӗ ачасене тӗкӗ кӳме пулать.
«Йӗркеллӗ кашни ҫынах ун пек ачасене пулӑшма тивӗҫ», — тесе каланӑ реабилитаци центрӗнчи мероприятие хутшӑннӑ Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, «Фармация» унитарлӑ предприяти пуҫлӑхӗ Валерий Филимонов. Ачасене вӑл аталанмалли теттесем, йӑлара кирлӗ япаласем, гигиена хатӗрӗсем уйӑрса панӑ.
Паян, пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ тата тӑлӑх ачасем пурӑнакан организацисенче уҫӑ алӑксен кунӗ иртнӗ.
ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ача ҫурчӗсене шӑпӑрлана ҫемьене илме ӗмӗтленекенсем килме пултарнӑ. Ҫавӑн пекех общество организацийӗн элчисем, тӑлӑхсене шӑпишӗн пӑшӑрханакансем ҫитнӗ.
Хӑнасемпе экскурси ирттернӗ, хӑтлав, ӑсталӑх класӗ кӑтартнӑ. Вӗсене ачасем ертсе пынӑ. Паян опека тата попечительлӗх органӗсемпе, юристсемпе, педагогсемпе, психологсемпе калаҫма май пулнӑ.
Сӑмах май, халӗ Чӑваш Енре 132 ача ҫемье ӑшшине кӗтет.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ куракансем валли мӗн те пулин ҫӗннине-кӑсӑклине шыраса тупсах тӑрать. Хальхинче театр хӑйӗн черетлӗ, 83-мӗш, ҫуралнӑ кунне куракансемпе савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ирттерессине пӗлтерет.
Ҫав кун театр «Кот в сапогах» ача-пӑча спектаклӗ кӑтартма палӑртса хунӑ. Унта 3 ҫултан пуҫласа 12 ҫулчченхи шӑпӑрлана ашшӗ-амӑшӗпе, асламӑшӗ-аслашшӗпе, кукамӑшӗ-кукашшӗпе (тепӗр тесен, кирек кампа пырсан та хапӑл) кӗтеҫҫӗ. Икӗ билет туянсан виҫҫӗмӗшне тӳлевсӗр парӗҫ.
Театр ӗҫченӗсем мюзикл евӗр хатӗрленӗ «Кот в сапогах» спектакль пуриншӗн те — ваттишӗн те, вӗттишӗн те — кӑсӑклӑ пуласса шанаҫҫӗ. Унта юрри те ҫителӗклех пулӗ, ташши те, ӑса вӗрентсе калани те, картса хӑвармалли те тупӑнӗ.
Ҫак эрнере кӳршӗллӗ Чӗмпӗр облаҫӗнче унта пурӑнакан халӑхсен тӑван чӗлхине вӗрентессипе канашлу иртнӗ.
Мероприятин пӗлтерӗшне уҫса панӑ май Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви пухӑннисем Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи чӗлхесен социаллӑ тата культура фукнцийӗсене сарас, вӗсен статусне вӗренӳ тата культура инҫӗшӗнче анлӑлатас ыйтусене хускатнине пӗлтерет.
Форум вӑхӑтӗнче Чӗмпӗр хулинче тӗрлӗ ҫӗрте муниципалитетсен хушшинчи конференци йӗркеленӗ. Тӑван чӗлхе вӗрентекен педагогсем уҫӑ куроксем, шкул хыҫҫӑнхи мероприятисем, мастер-классем, ҫавра сӗтелсем ирттернӗ. Прикладной ӳнер, вӗренӳпе методика литературин куравӗсем те ӗҫленӗ, ача-пӑча ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.
Форума хутшӑнакансен умӗнче Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Сергей Морозов тата ытти тӳре-шара тухса калаҫнӑ. Чӑваш Енрен унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен иниститучӗн директорӗ Юрий Исаев хутшӑннӑ.
«Чӑваш Ен» ПТРК тата Русфонд ыркӑмӑллӑх фончӗ виҫӗ ҫулти Катя Дудкинӑна пулӑшасшӑн. Ӑна хаклӑ операци тумалла. Ашшӗ-амӑшӗ ун чухлӗ пухаяс ҫук. Катьӑна пулӑшас текенсен 5542 номер ҫине «ДЕТИ» сӑмах ямалла.
Хӗрачан чӗри яланах ыратать. Ӑна операци ҫеҫ ҫӑлма пултарать. Чире Катя ҫуралсан иккӗмӗш кунхинех тупса палӑртнӑ. Унтанпа вӑл кардиолог патӗнче тӗрӗсленсех тӑрать. Хӗрача аталанассипе ыттисенчен юлать, начаркка.
Халӗ Катя ача пахчине каять. Анчах ыттисем чупма, сикме пултараймасть вӑл. Тухтӑрсем Катя хӑйех сываласса шаннӑ. Анчах кӗтмешкӗн вӑхӑт ҫук.
Катьӑна операци тумашкӑн 411 пин те 703 тенкӗ кирлӗ. «Чӑваш Ен» ПТРК ун валли 49 пин тенкӗ пухма палӑртнӑ. Ыттине «Коммерсант» хаҫат тата Русфонд пухать.
Канашри ача-пӑч пульницинче пӗр арҫын ача пӗр уйӑх выртать ӗнтӗ. Унта ӑна кӑвак питпе илсе килнӗ. Кӗлетки ҫинче те кӑвак вырӑнсем пулнӑ.
Канашри 4 ҫулти арҫын ача пульницӑра нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен выртать. Пӗчченех вӑл, амӑшӗ ҫук. Пациентсем каланӑ тӑрӑх, ӑна илсе килнӗ чухне вӑл кӑвак пулнӑ. Куҫӗ те курӑнман. Амӑшӗ ачана хӑйех илсе килнӗ. Ачана пӗрле пурӑнакан арҫын хӗненине пӗлтернӗ.
Полицие ун чухнех шӑнкӑравласа пӗлтернӗ. Амӑшӗ апат-ҫимӗҫ йӑтса килет те хӑвӑрт тухса каять. Ачипе курнӑҫма ӑна ирӗк паман.
Ача амӑшне юратать, ӑна кӗтет. Каҫхине вӑрансан: «Дядя, бо-бо», — тет. Ачана, ахӑртнех, логопед та кирлӗ. Вӑл лайӑх калаҫаймасть.
Иртнӗ ҫул Хӗрлӗ Чутай районӗнчи администраци ҫумӗнчи культура, спорт тата архив уйрӑмӗ Александр Самсонов ертсе пынипе республика пуҫлӑхӗн культурӑпа ӳнере пулӑшас енӗпе йӗркеленӗ конкурса «Мы помним, мы гордимся!» (чӑв. Эпир астӑватпӑр, эпир мухтанатпӑр!) ятлӑ проект тӑратнӑ, грант ҫӗнсе илнӗ.
Проекта Хӗрлӗ Чутай районӗнче ҫуралса ӳснӗ Алексей Логиновпа Иван Индряков Совет Союзӗн Паттӑрӗсене тата ҫак районта кун ҫути курнӑ пӗрремӗш ракетчиксене — Алексей Захаров, Иван Коннов тата Степан Плисов халалланӑ. Грантпа усӑ курса «Наши земляки-первые ракетчики Чувашии» (чӑв. Пирӗн ентешсем — Чӑвашри пӗрремӗш ракетчиксем), Иван Индряковпа Алексей Логинов кун-ҫулне сӑнлакан брошюрӑсем пичетленӗ, темиҫе районта вырӑнти артистсемпе хатӗрленӗ патриотикӑлла концерт программипе сцена ҫине тухнӑ. Концертне ятарлӑ диск ҫине ҫырса пичетленӗ. Асӑннӑ паттӑрсем — Индряков та, Логинов та — пуш уйӑхӗнче ҫуралнӑ: Захаров 5-мӗшӗнче 100 ҫул тултарнӑ, Иван Коннов ракетчик вара пушӑн 17-мӗшӗнче пурӑннӑ пулсан 100 ҫул тултарнӑ пулӗччӗ.
Шӑпах ҫавӑнпа ӗнер хӑнасем районти музей залне пуҫтарӑннӑ.
+16.3 °C