Ӗнер, ҫурлан 22-мӗшӗнче, Шупашкара вӗренӳ тата ӑслӑлӑх ӗҫӗн пайне сыхлакан федераллӑ службӑн ҫӗнӗ ертӳҫи Сергей Кравцов килсе ҫитнӗ. Талӑк хушшинче вӑл Чӑваш Республикин Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа тӗл пулнӑ, ача ҫурчӗпе психологи-вӗренӳ реабилитацийӗпе коррекци центрне кӗрсе тухнӑ. Унсӑр пуҫне ӗнер республика тӗп хулинче вӗрентекенсен конференцийӗ иртнӗ, Сергей Кравцов унта та тухса калаҫнӑ.
— Чӑваш Республикинчи вӗренӳ системи лайӑх аталану кӑтартать, унсӑр пуҫне федераллӑ проектсенчен нумайӑшне те хутшӑнать. Сирӗн тӑрӑхра пуҫтарнӑ сӑнава ҫӗршывӑн ытти хуласемпе ялсенче те усӑ курма мелле пулӗ, — тенӗ ертӳҫӗ.
Сергей Кравцовпа Михаил Игнатьев республикӑра вӗренӳ системине аталӑнтарас ыйтӑва татса панӑ. Республика Элтеперӗ вӗрентекенсен шалу укҫи мӗнлерех ӳсни ҫинчен ӑнлантарса панӑ тата ҫӗнӳ вӗренӳ ҫулӗ тӗлнӗ пӗтӗм шкул ачасене йышӑнма хатӗр пулассине шантарса каланӑ.
7-мӗш интернет педканаш чӑваш чӗлхипе литературине, культурипе историне вӗрентекенсене йыхравлать. Вӑл ҫурлан 26-мӗшӗнче ӗҫлеме пуҫлать те авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗччен пырать. Ӑна Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ йӗркелет. Интернетри канашлу pkanash.chv.su адреспа ӗҫлет
Вӗрентекенсен тӗтел форумне ҫулсерен ҫӗршер ҫын хутшӑнать. Вӗсен хисепӗ кӑҫал та нумай пуласса шанатпӑр, форумра ҫӗнӗ ҫивӗч ыйтусем хускатасса, вӗсене татса памалли ҫул-йӗре пӗрле шырасса шанаҫҫӗ канашлӑва йӗркелекенсем.
Сӑмахӑмӑр «Раҫҫей пӗрлӗхӗшӗн» истори курсӗ пирки-ха. Раҫҫейӗн Вӗренӳ министерстви шкулта историе вӗрентмелли концепцие хатӗрлеме конкурс ирттересси пирки пӗлтернӗ. Тендерӑн пӗтӗмӗшле хакӗ 11,4 миллион тенкӗпе танлашать-мӗн.
Концепцие хатӗрлекенсен Раҫҫей халӑхне пӗтӗҫтерес тата ҫӗршывӑн хӑрушсӑрлӑхне тивӗҫтерес тесе (ку шухӑша конкурс условийӗнче палӑртнӑ) ӑслӑлӑхпа тӗпчев ӗҫӗ ирттермелле иккен.
Аукционта кам ҫӗнтерни кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнче паллӑ пулӗ. Мӗнпур ӗҫе вара килес ҫулхи ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗччен вӗҫлемелле.
Проектра Раҫҫейӗн историне «унӑн регионӗсен историйӗ» урлӑ вӗренмелле тесе каланӑ-мӗн-ха. Анчах, «Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫат асӑрханӑ тӑрӑх, 39 страницӑллӑ документра чӑвашсемпе тӗрӗк халӑхӗсен несӗлӗсем пирки кӗскен кӑна асӑнса хӑварнӑ иккен. «Пирӗн эрӑчченхи I ӗмӗрти Хӗвелтухӑҫ Европа» текен пайра «Хӗвелтухӑҫ Европа, Ҫӗпӗр тата Инҫет Хӗвелтухӑҫ ҫӗршывӗсемпе халӑхӗсем. Хасар каганачӗ. Атӑлҫи Пӑлхар. Тӗрӗк каганачӗсем» текен пункт пур кӑна-мӗн.
Раҫҫейӗн пӗрлехи истори учебникне хатӗрлес шухӑша ҫӗршыв Президенчӗ Владимир Путин палӑртнӑ.
Авӑнӑн 1-мӗшӗнче уявлакан Пӗлӳ кунӗ кӑҫал кану кунне — вырсарникуна — лекет. Ҫакна пула Чӑваш Енӗн вӗренӳ министерстви шкул ачисемпе студентсене, ашшӗ-амӑшӗсене тата вӗрентекенсен пӗрлешӗвне «Пӗлӳ кунне хӑҫан палӑртмалла?» ыйтӑва татса пама шаннӑ. Ӑна валли ятарлӑ ыйтӑм та уҫнӑ, унта асӑннӑ ыйтун икӗ хуравне сӗнне:
► Авӑнӑн 1-мӗшӗ (вырсарникун) (кану кунне вара шӑматкуна, авӑнӑн 7-мӗшне куҫарса);
► Авӑнӑн 2-мӗшӗ (тунтикун).
Чӑваш Республикин влаҫ органӗсен порталӑн тӗп страницинче тата вӗренӳ министерствийӗн тетелӗнче утӑн 30-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 20-мӗшчен интрактивлӑ ыйтӑма пуре 35 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Унта хутшӑнакансен 87% Пӗлӳ кунне ҫулсерен ҫирӗпленнӗ йӗрке тӑрӑх, авӑнӑн 1-мӗшӗнчех ирттермелле тесе сасӑланӑ. Ытти 13% вара уява авӑнӑн 2-мӗшӗнче ирттерме ыйтнӑ.
Ҫынсен шухӑшне тӗпе хурса Чӑваш Ен министерстви вӗренӳ учрежденийӗсене Пӗлӳ кунне вырсарникун, авӑнӑн 1-мӗшӗнче ирттерме сӗнет, уншӑн вӗренӳ заведенийӗсене шӑматкун, авӑнӑн 7-мӗшӗнче канма ирӗк параҫҫӗ.
Паянхи кунсенче лайӑх пурӑнма ҫынсем валли хӑтлӑ условисем туса панӑ. Анчах та ҫав хушӑрах тӗрлӗ сӑлтавсене пула сусӑр тӑрса юлнӑ ҫынсем шел пулин те пурнӑҫ тивӗҫтеревӗпе туллин усӑ кураймаҫҫӗ. Ҫак ыйтӑва татса парассипе вара патшалӑх ҫулсерен ҫӗнӗ йышӑнусем ҫирӗплет.
Кӑҫал «Доступная среда» (чӑв. «Меллӗ вырӑн») патшалӑх программине пурнӑҫа кӗртес тӗллевпе чӑваш влаҫӗ сусӑр ачасане вӗрентес ӗҫре 36 000 000 тенкӗ тӑкаклама планланӑ. 12 500 000 тенкӗ укҫана республика хыснинчен уйӑрма палӑртнӑ, ҫак суммӑнах федераллӑ хыснинчен уйӑрса парӗҫ. Унсӑр пуҫне стажировка программипе выляса илнӗ грант укҫине те — 11 000 000 тенкӗне — ҫак паха ӗҫе ярӗҫ.
— Ҫак укҫа ятарлӑ техника хатӗрӗсене туянма кайӗ. Вӗсен пулӑшӗвӗпе сусӑр ачасем тивӗҫлӗ пӗлӳ илме пултарӗҫ, — палӑртать республикӑн вӗренӳ тата ҫамрӑсен политикин министрӗ Владимир Иванов.
Паянхи кун республикӑн лаптӑкӗсенче 4 840 яхӑн сусӑр ача пурӑнать, вӗсенчен 1 150 — шкул ҫулне ҫитмен ачасем.
— Ачасем пӗлӳ илччӗр тесен шкулсенче тивӗҫлӗ майсем пулмалла. 2012 ҫулта 20 шкулта ҫавӑн йышши ӗҫсене тунӑ, кӑҫал вара 10 шкула улшӑнусем пырса тивӗҫ, — пӗлтерет Владимир Иванов.
Раҫҫей Федерацийӗн вӗренӳ тата ӑслӑлӑх министерстви 2014 ҫулта вӗрентекенсем валли пӗтӗм Раҫҫей шайӗнче федераллӑ хупӑ социаллӑ тетел ӗҫлеттерсе ярасшӑн. Проект тӗллеве — пӗрлӗхлӗ виртуаллӑ лаптӑка йӗркелесси, унта вара вӗрентекенсем пӗр-пӗринпе тӳррен ҫыхӑнма пултараҫҫӗ тата вӗренӳ министерствин хӑйӗн сӗнӗвӗсемпе паллаштарма май пулӗ.
Проект авторӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх социаллӑ тетелӗн пулас сайтҫисем пӗр-пӗринпе калаҫу ирттернисӗр пуҫне, ҫӗнӗ нормативсемпе, вӗренӳ формисемпе хыпарсем илсе тӑма та пултарӗҫ. Сӑмах май, «Вӗренӳ ҫинчен» ҫӗнӗ саккун пурнӑҫа кӗнӗ хыҫҫӑн тетелти хыпар вӗрентекенсене самай усӑллӑх кӳрӗ. Унсӑр пуҫне тетел урлӑ вӗренӳпе меслетлӗх литературине сарма тата вӗренӳ программине йӗркелесе пулӑшма планланӑ.
Вӑтам тата пуҫламӑш професси пӗлӗвӗ паракан учрежденийӗсенче епле профессисемпе специальноҫсем пурри пирки «Професси атласӗ» текен сайтра паллашма пулать.
Унта вӑл е ку специалистӑн епле пахалӑхсене тивӗҫтермелли пирки каласа кӑтартнисӗр пуҫне ӑҫта тата кама вӗренме май пуррипе паллашма пулать. Хальх вӑхӑтра сайтра 100 яхӑн професси пирки каласа кӑтартнӑ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ рабочисем: машина тӑвакан, строительство, ҫыхӑну, транспорт, сывлӑх сыхлав, электроэнергетика отраслӗсенчи, информаци технологийӗнчи специалистсем. Ҫулталӑк вӗҫленнӗ ҫӗре унта 150-ран кая мар чи кирлӗ професси пирки информаци вырнаҫтарма палӑртаҫҫӗ.
Шкул вӗренсе тухакан ачасене патшалӑх пӗрлӗхлӗ экзамене тытарас саккуна темиҫе ҫул каялла йышӑннӑ пулин те паянхи кунччен те ун тавра иккеленӳллӗ шухӑшсем ҫӳреҫҫӗ.
Нумаях пулмасть вӗренӳ тата ӑслӑлӑх пайӗпе ӗҫлекен патшалӑх канашлӑвӗн комитечӗ «Вӗренӳ ҫинчен» саккуна улшӑнусем кӗртме хут ҫырнӑ. Ҫак сӗнӳ хутӗнче вара шкул пӗтерекенсем тытакан пӗрлӗхлӗ патшалӑх экзаменне пӑрахӑҫламалли ҫинчен сӑмах пырать. ИТАР-ТАСС палӑртнӑ тӑрӑх ку хыпара комитетӑн председатель ҫумӗ, КПРФ парти депутачӗ Олег Смолин пӗлтернӗ.
Смолин шухӑшӗпе кашни вӗренекене ППЭ тытнӑ чухне ирӗк памалла. Унччех маларах «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти депутачӗ, комитетӑн председатель ҫумӗ Надежда Шайденко професионаллӑ техника училищине кӗрекенсем валли ППЭ тата ППА пӑрахӑҫлама сӗннӗ. Ун шухӑшӗпе ун пек ачасен экзамена традициллӗ формӑпа тытмалла.
Смолин каласа панӑ тӑрӑх комитет «Вӗренӳ ҫинчен» саккун валли ытти улшӑнусем те хатӗрленӗ. Вӗсемпе вӗренӳ ҫулӗ пуҫланниччен, ҫурлан 26-мӗшӗнче патшалӑх канашлӑвӗнче паллаштарӗҫ.
Кӑҫал пирӗн республикӑри аслӑ шкулсенче 10 918 бюджет вырӑнӗ пӑхса хӑварнӑ. Пӗлтӗр ҫак хисеп 11 292-пе танлашнӑ. Ҫав шутран аслӑ пӗлӳ илес текенсем валли 3 375 бюджет вырӑнӗ пулнӑ. Аслӑ шкулсене кӗме пурӗ 25 пин ытла ача заявлени панӑ. Апла пулсан ҫакӑ пӗр вырӑна 4 ача лекнине пӗлтерет.
Чӑваш патшалӑх университетне тӳлевсӗр майпа вӗренме кӗрес текенсем пӗр вырӑн пуҫне 7 ача тивнӗ, Ял хуҫалӑх академине — 6,6-ӑн, Чӑваш патшалӑх педагогика университетне — 5,6-ӑн. Абитуриентсенчен ытларахӑшӗ ҫӗр йӗркелӗвӗ тата кадастр енӗпе, электроэнергетика тата электротехника, строительство, сиплев ӗҫӗ, стоматологи, клиника психологийӗ, экономика тата юриспруденци енӗпе ӗҫлекен специалист пуласшӑн.
Шкул пӗтернисене республикӑрах хӑварас тесе математикӑпа тата физикӑпа пысӑк балл (70-тен ытларах) пухнисене пӗлтӗртенпе Чӑваш Енре ятарлӑ стипенди пама тытӑнчӗҫ. Ӑна ҫулталӑк хушши тӳлесе тӑрӗҫ. Уйӑхсеренхи унӑн виҫи 2 пин тенкӗпе танлашать. Кӑҫал ун пек баллисем 80 ача Чӑваш Енри аслӑ шкулсене суйланӑ. 70 балтан илнисем вара пӗтӗмпе 408-ӑн пулнӑ.
Рабочи профессийӗ илес текенсем 2 741 ача тупӑннӑ.
Ачасен интересӗсене хӳтӗлессипе туса ирттермелли ӗҫсене пурнӑҫлассипе ҫак эрнере координаци канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Республикӑн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов унта сусӑр ачасен пурнӑҫне ҫӑмӑллатас ыйтусем тавра тухса калаҫнӑ.
Хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра сусӑр ачасен хисепӗ 5 пине яхӑн. Вӗсенчен 1 150-шӗ — шкул ҫулне ҫитменнисем. Сусӑрсене вӗрентме ятарлӑ учрежденисем пур. Хӑшӗсем вара муниципалитет шкулӗсенче те ӑс пухаҫҫӗ. Пӗлтӗр вӗсенче 2 100 ача вӗреннӗ. Ку йышран 210-шӗ пӗлӗве дистанци мелӗпе шӗкӗлченӗ, 507-шӗ патне учительсем киле пырса ҫӳренӗ. Ҫапах та сусӑрсене вӗрентессинче йӑлтах кал-кал теме ҫук. Шкулсенче логопедсемпе дефектологсем ҫитмеҫҫӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫавӑн йышши 71 специалист тӑрӑшать. Вӗсенчен пысӑк йышӗ, 55 логопедпа дефектолог, тӗп хулари шкулсенче ӗҫлет, Ҫӗнӗ Шупашкарта — 6 специалист, Ҫӗрпӳ хулинче тата Ҫӗмӗрле районӗнче — 2-шер, Улатӑрпа Канаш хулисенче. Вӑрнар, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрмар тата Шупашкар районӗсенче — пӗрер.
+24.3 °C