Нумаях пулмасть «Образцовый детский сад» (чӑв. Тӗслӗхлӗ ача пачхи) пӗтӗм Раҫҫейри конкурса пӗтӗмлетнӗ. Унта конкурс материалӗсене тӑратнисене тӗнче тетелӗнчи уҫа лапамра хакланӑ.
Ҫӗршыври чи лайӑх 1000 ача пахчи шутне пирӗн республикӑри 15 учреждени лекнӗ. Вӗсен хушшинче, пӗр енчен тӗлӗнмелле пек, тепӗр енчен темех мар-тӑр, ялтисем кӑна мар, районтисем те пачах та ҫук. Чӑваш Енрен чи лайӑххисен шутне кӗнисем пурте — хуласенчен.
Шкул ҫулне ҫитменнисен вӗренӳ учрежденийсенчен Раҫҫейри чи лайӑх пин ача пахчинчи шутне пирӗн республикӑран ҫаксем: Шупашкарти 10-мӗш, 11-мӗш, 23-мӗш, 73-мӗш, 78-мӗш, 103-мӗш, 105-мӗш, 112-мӗш, 113-мӗш, 128-мӗш, 134-мӗш, 201-мӗш, 206-мӗш; Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш, Ҫӗрпӳри 7-мӗш ача пахчисем.
«В школе заставляют меня и моего сына написать заявление, что наш родной язык русский и сын хочет изучать его, а не чувашский. Мы сопротивляемся...» (чӑв. Шкулта мана тата манӑн ывӑла пирӗн тӑван чӗлхе вырӑс чӗлхи, чӑваш чӗлхи мар тесе ҫырма хистеҫҫӗ, ывӑл та ӑна вӗренесшӗн. Эпир хирӗҫ тӑратпӑр...) ҫапла ҫырнӑ Фейсбукра Эрбина Никитина журналист тата философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, хулара ӳссе те чӑваш чунӗллӗ амӑшӗ.
Тӑван чӗлхе предмет тесе хӑш чӗлхене суйласси ирӗклӗ тесе тӳре-шара ӗнентернӗрен ку хыпар чӑннипех те тӗлӗнтерчӗ. Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче ун пек хыпара ашшӗ-амӑшӗ маларах та пӗлтернӗччӗ. Унта ӗнентернӗ тӑрӑх, ашшӗ-амӑшне вырӑс чӗлхи тесе суйлама хатӗрленӗ заявленисене алӑ пусма ыйтаҫҫӗ имӗш.
Паян Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин ирттернӗ тӳрӗ лини вӑхӑтӗнче чӗлхепе ҫыхӑннӑ ыйту та пулчӗ. Унта каланӑ тӑрӑх, пирӗн ҫӗршыв ҫыннисем Балтика тӑрӑхӗсенчи ҫӗршывсенче вырӑс чӗлхине хӗсӗрленишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ.
Латвире вырӑс чӗлхине хӗсӗрленӗшӗн Раҫҫейӗн санкци йышӑнмалла мар-и тесе кӑсӑкланчӗ Алексей Ксенозов ятлӑ ҫын.
Пӗр енлӗ йышӑннӑ мерӑсем лару-тӑрӑва кӑткӑслатма пултарассине пӗлтерчӗ Владимир Путин. Мускав Балтика тӑрӑхӗсенчи ҫӗршывсенчи лару-тӑрӑва сӑнасах тӑрать иккен. Раҫҫей Президенчӗ вӗсенче пурӑнакан вырӑссене «граждан мар» тенинчен тӗлӗнет. Пӗтӗм тӗнчери правӑра ун пек сӑмах та, термин та ҫук терӗ вӑл.
«Евросоюзра этем правине пӑснишӗн вӗсене (сӑмах, эпир ӑнланнӑ тӑрӑх, Балтика ҫӗршывӗсем пирки пырать. — Авт.) намӑс пуласса шанатӑп», — терӗ Владимир Путин.
Шупашкарти 28-мӗш шкулӑн ятне улӑштарасси пирки ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче постановлени тухнӑ. Ӑна хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков алӑ пуснӑ.
Документпа килӗшӳллӗн, шкула Граждан тата Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫисене хутшӑннӑ Александр Боголюбовӑн ятне панӑ. Вӑл – Совет Союзӗн Геройӗ.
Ячӗ улшӑнни шкулти ӗҫ-хӗл ылмашӑнассине пӗлтермест, вӑл ҫаплипех юлӗ.
Аса илтерер: пӗлтӗр Шупашкарти икӗ шкулӑн ятне улӑштарнӑ. 6-мӗш шкула дивизи командирӗн Василий Чапаевӑн ятне панӑ, Заволжски шкулӗ вара парашют спорчӗ енӗпе пилӗк хут тӗнче чемпионкин Майя Костина ячӗпе хисепленме тытӑннӑ.
11-мӗш класран вӗренсе тухакансен экзаменсем пыраҫҫӗ. Кӑҫал ППЭн тӗп тапхӑрӗ ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗччен иртет. Пӗтӗмпе 5,8 пин ытла ҫын ППЭ тытать.
Паянхи кун тӗлне географипе, информатикӑпа, математикӑпа, химипе тата историпе экзаменсем иртнӗ ӗнтӗ. Экзаменсенче йӗркене пӑсакансем тупӑннӑ.
Математикӑпа, химипе тата историпе ППЭ тытнӑ чухне тӑватӑ ҫынна аудиторирен кӑларса янӑ. Комсомольскинчи 2-мӗш шкулта тата Патӑрьелти 1-мӗш шкулта икӗ ачана телефон илсе кӗнӗшӗн экзамен тытма ирӗк паман. Вӑрмарти Г.Егоров ячӗллӗ шкулта тата Шупашкарти 60-мӗш шкулта икӗ ача шпаргалкӑпа лекнӗ. Вӗсем суйласа илнӗ экзаменсене ҫитес ҫул ҫеҫ тытайӗҫ, математикӑпа вара кӑҫал авӑн уйӑхӗнче пӗлӗвне тӗрӗслӗҫ.
Потребкооперацин вӗренӳ организацийӗсен ассоциацийӗ «Есть что сказать» (чӑв. Каламалли пурах) информаци материалӗсен, сюжетсен тата цифра пуҫарӑвӗсен конкурсне ирттернӗ.
Пултарулӑх ӑмӑртӑвне потребкооперацин вӗренӳ заведенийӗсенче ӑс пухакан студентсем тата ҫамрӑк преподавательсем хутшӑннӑ. Конкурса массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче, интернет-кӑларӑмӗсенче, «Российская кооперация» хаҫатра тата вӗренӳ заведенийӗсен сайчӗсенче пичетленнӗ материалсене йышӑннӑ.
«Крутой текст» (чӑв. Чӑнкӑ текст) номинацире Шупашкарти коопераци институчӗн редакципе издательство пайӗн тӗп редакторӗ Эрбина Никитина тата студентсен ушкӑнӗ «Делая человека вполне человеком» (чӑв. Ҫынна ҫын пек туса) ӗҫпе пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ.
«Видеосюжет» номинацире Шупашкарти коопераци техникумӗн колледжӗнче виҫҫӗмӗш курсра вӗренекен Анит Гамбарян сюжечӗ иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗренекен икӗ студент Крымҫурмаутравне тӗпчеме кайнӑ. Вӗсем унта пӗр эрне пулӗҫ.
Студентсем унта пӗччен кайман, вӗсемпе пӗрле вырӑссен паллӑ ҫулҫӳревҫи Федор Конюхов пулӗ.
Крым ҫурмаутравне тӗпчемешкӗн лекме ҫӑмӑл мар, конкурс витӗр тухмалла. ЧПУ студенчӗсем Сергей Алексеевпа Виктор Краснов ҫак йывӑрлӑхсене парӑнтарма пултарнӑ.
Палӑртмалла: отрядра Раҫҫейри ытти хулара пурӑнакан студентсем те пулӗҫ. Вӗсем пурте Крым историне тӗпчӗҫ. Экспедици Экси-Кремен крепоҫ районӗнче вӗҫленӗ. Кун хыҫҫӑн студентсем Крым историйӗпе географийӗн ӑслӑлӑх тӗпчевне ҫырӗҫ. Ӑна виҫӗ чӗлхепе – вырӑсла, акӑлчанла тата грекла – кӑларӗҫ.
Патӑрьелӗнчи тӗп вулавӑша кӗнеке вулакансенчен пӗри, Н.В. Кошелева, «Вӗсем ҫӗнтерӗве ҫывхартнӑ» кӗнекене парнеленӗ. Кӗнекене Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Чемен шкулӗнче ӗҫленӗ, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ учительсене халалланӑ. Вӑрҫӑран таврӑнсан та вӗсем хӑйсен пурнӑҫне вӗрентӳпе ҫыхӑнтарнӑ. Автор кӗнекене вӑрҫӑ паттӑрӗсем тата вӗсен тӑванӗсем каласа панӑ тӑрӑх ҫырнӑ. Ҫавӑн пекех, ветерансен дневникӗсемпе, тӑванӗсене ҫырнӑ ҫырусемпе, кивӗ хаҫатсемпе усӑ курнӑ.
Кӗнеке Шупашкарти «Ҫӗнӗ вӑхӑт» издательствӑра 2018 ҫулта пичетленсе тухнӑ. Авторӗ - Надежда Кошелева, Аслӑ Чементи вӑтам шкулти акӑлчан чӗлхи вӗрентекенӗ. Автор вӗрентӳпе ҫыхӑннӑ ӗҫсем те ҫырать. Надежда Васильевна — акӑлчан чӗлхипе 2 методика пособийӗн авторӗ.
Паян Муркаш районӗнчи Ваҫкассинче тата Купӑрля ялӗсенче чӑвашсен пӗрремӗш профессорӗ, чӑвашсен пӗрремӗш хаҫатне, «Хыпара», кӑларма пуҫланӑ Николай Никольские асӑнса анлӑ мероприятисем иртрӗҫ. Ваҫкассинчи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулта «Н.В. Никольский — тӗпчевҫӗ-ӑсчах, ҫутта кӑларакан педагог, общество деятелӗ» ятпа ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ ӗҫлерӗ. Унтан паллӑ историкӑн, этнографистӑн, публицистӑн тӑван Купӑрля ялӗнче митинг тата концерт йӗркеленӗ.
Юбилее районти тата вырӑнти тӳре-шара, «Хыпар» издательство ҫурчӗн ӗҫченӗсем, ял халӑхӗ, шкул ачисем, культура ӗҫченӗсем хутшӑннӑ.
Унта пухӑннисенчен хӑшӗсем республикӑри тӳре-шара пыманнине палӑртнӑ. Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗ Алексей Леонтьев ҫакна палӑк умӗнче сӑмах каланӑ чухне, халӑх умӗнчех, асӑнса хӑварнӑ. Уява, Алексей Леонтьев калашле, республикӑн Вӗренӳ министерствинчен те, Культура министерствинчен те, Пичет политикин министерствинчен те, Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн социаллӑ политика тата наци ӗҫӗсем енӗпе ӗҫлекен комитетӗнчен те никам та пыман.
Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Пӗтӗм Раҫҫейри шкул ачисен олимпиадин 2017-2018 ҫулсенчи ҫӗнтерӳҫисемпе тата призерӗсемпе тӗл пулнӑ.
Шкул ачисен Пӗтӗм ҫӗршыври олимпиадине ӑс-тӑн тӗп ӑмӑртӑвӗ тесе хаклаҫҫӗ. Унта пирӗн республикӑран ҫулсерен вуншар пин ача хутшӑнать. Вӗсем 21 тӗрлӗ предметпа ӑмӑртаҫҫӗ. Кӑҫал Чӑваш Енри вӗренекенсем Раҫҫей олимпиадисенче 21 призлӑ вырӑн йышӑннӑ.
Ачасемпе тӗл пулӑва Михаил Игнатьев Элтеперсӗр пуҫне Чӑваш Енӗн вӗрентӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Александр Иванов, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ректорӗ Владимир Иванов хутшӑннӑ, пултаруллӑ ачасене ӑс-тӑншӑн мухтаса ырланӑ, малашне те ӑнӑҫу суннӑ.
+13.3 °C