Иртнӗ ҫул вӗҫӗнче Чӑваш Ен шайӗнче йышӑннӑ саккунсенчен пӗринче ӗҫлекен педагогсене ветеран пулнишӗн хушса тӳлеме пӑрахтарма палӑртнине вӗрентекенсем савӑнса йышӑнманччӗ-ха.
Хальхи хаксемпе пӑхсан, укҫи пысӑках та мар пулӗ те (1082 тенкӗ тепӗр ҫынна пӗрре лавккана кӗрсе каҫхи апат валли ҫимӗҫ туянма та ҫитмест-тӗр. Анчах пысӑк мар шалуллисене пин тенкӗ мар, ҫӗр тенкӗ катӑлни те сисӗнет), анчах тивӗҫлӗ канурине пӑхмасӑрах ӗҫлекенсем вӑл тупра катӑлса юлнишӗн кӑмӑлсӑрланчӗҫ. Шупашкарта пурӑнакан хӑюллӑ педагог-пенсионер тата профсоюз лидерӗсем пӗр шухӑшлӑ пулса судах ҫитнӗ.
Унччен маларах республика прокуратури те ку саккуна ырламанине республика парламенчӗн депутачӗсене асӑрхаттарнӑ. Анчах унта тивӗҫлӗ мерӑсем йышӑнманнине кура надзор органӗ судах ҫитнӗ. Халӗ ку ыйтупа йышӑну кӑларнӑ. Унта ӗҫлекен пенсионерсене тӳлевӗсене катса юлни федераци саккунӗпе килӗшсе тӑманни пирки каланӑ. Хальлӗхе ку йышӑну саккунлӑ вӑя кӗреймен-ха.
Мӗн тӑвас тетӗн, халӗ тепӗр хӗрарӑмсем хӑйсем пуҫ пулма тытӑнчӗҫ те, арҫынна йӑпӑр-япӑр пӑхӑнса ларасшӑн мар. Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн хӑш-пӗр депутачӗсен мӑшӑрӗсем те ҫавсен йышне кӗреҫҫӗ курӑнать. Ытахальтен мар-тӑр ӗнтӗ ӗнер иртнӗ парламент сессийӗнче арӑмсемпе ҫыхӑннӑ ыйтӑва хускатнӑ.
Кун йӗркинчи ыйтусенчен пӗринче регламента улшӑну кӗртесси пулнӑ. Николай Малов депутат сессире ӑнлантарнӑ тӑрӑх, Патшалӑх Канашӗн депутачӗсен хӑйсен арӑмӗсен тата ҫул ҫитмен ачисен тупӑшӗ пирки сведенисем тӑратассипе ҫыхӑннӑ объективлӑ йывӑрлӑхсем сиксе тухма пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пирки вӗсем парламент комиссине заявлени ҫырса парсан ун пек сведени ыйтмалла мар. Малов ӑнлантарнӑ тӑрӑх, пурнӑҫра тӗрлӗ лару-тӑру сиксе тухать: хӑшӗсем уйрӑлмасан та арӑмӗпе пурӑнмаҫҫӗ, арӑмӗ вара упӑшкине хай тупӑшӗ пирки пӗлтересшӗн мар. Ку вӑл объективлӑ сӑлтав шутланнӑран депутатсенчен арӑмӗсен тупӑшӗ пирки кӑтартма ыйтмалла мар.
Капла сӗнни Игорь Моляков депутата килӗшмен. Вӑл каланӑ тӑрӑх, РФ Патшалӑх Думинче 100 ытла депутат мӑшӑрӗн тупӑшне кӑтартас марришӗнех уйрӑлнӑ. «Манӑн арӑм ҫухалнӑ, манӑн объективлӑ сӑлтав, эпӗ унӑн тупӑшӗ пирки пӗлместӗп», — тени айванлӑх!
Ӗнер Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Игорь Кушев вилнӗ.
Ӑна пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, онкологи чирӗпе аптӑранине пӑхмасӑрах вӑл хӑйне ҫирӗп тытма тӑрӑшнӑ. Парламентра вӑл бюджет комитетне ертсе пынӑ май нумаях пулмасть иртнӗ комитет ларӑвне те хӑех ертсе пынӑ. «Хӑйне кансӗр туйни сассинченех паллӑччӗ», — теҫҫӗ ӑна ҫывӑх паллакансем.
Паян 13 сехетре Шупашкарти Яков Ухсай ячӗллӗ Культура ҫуртӗнче гражданла панихида иртмелле. Ыран 11 сехетре Шупашкарти Введени чиркӗвӗнче ӑна асӑнса кӗлӗ вулӗҫ.
Игорь Кушев биографийӗ пирки каласан, вӑл 1965 ҫулхи ака уйӑхӗн 3-мӗшенче Етӗрне хулинче ҫуралнӑ. Хусанти авиаци институтне вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн ҫарта пулнӑ. Пурнӑҫне вӑл усламҫӑ ӗҫне халалланӑ. Ӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чысланӑ.
Нумаях пулмасть Канашра суд тенкелӗ ҫине ҫав хулари Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ ларнӑ. Халӑх тарҫи шутланаканскер хӑйӗн суйлавҫисемшӗн чупса ҫӳренипе айӑпа кӗнӗн туйӑнать пулӗ те, анчах урӑхларах кӑлтӑк туса хунӑ вӑл.
Республика прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, 41 ҫулти арҫын паллакан хӗрарӑм телефонпа кампа юмах янине пӗлесшӗн ӑнтӑлнӑ. Пӗлес тенипех ҫакскер хӗрарӑмӑн смартфонне ярса илнӗ, унти счетсен детализацийӗпе кӑсӑкланнӑ. Компьютер технологийӗнче ӑна-кӑна аван тӗшмӗртекен паллаканӗсем урлӑ хӗрарӑм иртнӗ ҫулхи чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫав уйӑх ҫурриччен кампа калаҫнипе интересленнӗ. Лешсем паллаканне хирӗҫлемен — вӑл ыйтнине кура пулӑшма ӑнтӑлнӑ.
Ҫыннӑн ҫыру ҫӳретни, ытти ҫавӑн йышши хыпар вӑрттӑнлӑхра пулмалли информаци шутланать те, нумай пӗлесшӗн ҫуннӑ арҫынна суд пуҫиле майпа айӑпласа 20 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.
РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова шкулсен тата ача пахчисен ертӳҫисемпе тӗл пулнӑ.
Тӳрех палӑртмалла: нумаях пулмасть Новосибирск хулинче канашлу иртнӗ. Ӑна вӗренӳпе ӑслӑлӑха халалланӑ. Унта Чӑваш Ен делегацийӗ те хутшӑннӑ. Чылай регионта шкулсем ҫитменни палӑрнӑ. Чӑваш Енре те ҫакнашкал лару-тӑру. Пирӗн шкулсем 13 процент ытларах тулнӑ. Лару-тӑру ҫитес вӑхӑтра улшӑнмасть-тӗк ку кӑтарту 25–30 процентпа танлашма пултарать.
Тӗлпулура Алена Аршинова кӗҫех ҫӗнӗ шкулсем хута каясси пирки каланӑ. Анчах кадрсем ҫитменни — ҫивӗч ыйту. Вӗрентекенсем ансат сӗнӳ панӑ — ӗҫ укҫине ӳстермелле. Мӗншӗн тесен шкулсемпе ача пахчисене ҫамрӑксем ӗҫлеме килесшӗн мар.
Вӗренӳ тытӑмне бюрократизацилес ыйтӑва та хускатнӑ. Новосибирскра Дмитрий Медведев вӗрентекенсен отчечӗсене сахаллатма сӗннӗ.
Алена Аршинова кунашкал тӗлпулусем малашне те иртессине пӗлтернӗ. Вӗрентекенсен сӗнӗвӗсене вӑл РФ Патшалӑх Думин депутачӗсене калама шантарнӑ.
«Ӑшӑ вырӑн» пушӑ пулмасть тетчӗҫ-и-ха ҫав? Ҫаплах пуль ҫав. Депутат мандатне ӑшӑ тесе калаймӑпӑр та, ҫапах та вӑл пукана хапсӑнакансем ҫук мар.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, Коммунистсен партийӗнчен тухнӑ Дмитрий Евсеев хӑйне валли урӑх вырӑн куҫ хывнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, Дмитрий Евсеев партирен кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче тухнӑччӗ. Маларах Дмитрий Евсеев чӑваш парламентӗнче коммунистсен фракцине ертсе пыратчӗ. Кунсӑр пуҫне РФКП Шупашкар хула комитечӗн пӗрремӗш секретарӗччӗ. Кайран вӑл Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗнчен Шупашкар хулинчи Депутатсен пухӑвне куҫрӗ.
ЧР Патшалӑх Канашӗнче коммунист-депутат мандатне паянхи сессире Игорь Нарышкина панӑ.
Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче чӑвашсен Акатуйне ҫӗртмен 11-мӗшӗнче ирттерессине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, уява унти «Победа» (чӑв. Ҫӗнтерӳ) культурӑпа кану паркне пухӑннӑ. Акатуя чӗмпӗрсем Пушкӑртстанран, Тутарстанран, Чӑваш Енрен, Сарӑту тата Самар облаҫӗсенчен пырасса шанаҫҫӗ, Чӑваш наци конгресӗн ертӳҫи Николай Угаслов тата чӑваш парламенчӗн ертӳҫи Юрий Попов та ҫитессе кӗтеҫҫӗ тенӗччӗ.
Республикӑн спикерӗ кайнипе кайманнине пӗлместпӗр те, анчах конгресс ертӳҫи Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи йӑхташӑмӑрсем патӗнче пулнӑ. Унсӑр пуҫне Акатуя РФ Патшалӑх Думин экономика политики, инноваци аталанӑвӗ тата усламҫӑлӑх енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫи Анатолий Аксаков тата Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Олег Николаев ҫитнӗ. Вӗсем иккӗшӗ те — «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташӗсем. Апла пулин те унти чӑвашсем кӑна мар, Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Сергей Морозов та хӑнасене кӑмӑллӑн кӗтсе илнӗ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем кашни сасса тӗрӗслесшӗн.
Нумаях пулмасть иртнӗ сессире «халӑх тарҫисем» республикӑн парламентне депутатсем суйлассипе ҫыхӑннӑ саккуна йышӑнас умӗн пӗр-пӗринпе хытах тавлашнӑ. Пӗр партирисем хӑйсен пайташӗсемпе куҫкӳрет чӗрре кӗрсе тӑман-ха. Оппозици теме хӑнӑхнисем вара «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» пайташӗсемпе хытах тавлашнӑ.
Депутат мандачӗллисенчен 33-шӗ кӗркуннехи суйлава хӑй тӗллӗн хутшӑнас текеннисем тата парламент мар парти пайташӗсем хӑйсемшӗн алӑ пухнисене питӗ тӗплӗн, кашни сасса, тӗрӗслеме йышӑннӑ. Ҫапла туни «вӑрӑ вӑрра шанмасть» тенипе ҫыхӑнман имӗш, демократи приниципӗсемпе килӗшсе тӑрать-мӗн. Пиллӗккӗшӗ кун пек саккуна йышӑнтарасшӑн мар хирӗҫлени кӑлӑхах пулнӑ. Йышлисем сахал йышлисене ҫӗнтересси каламасӑрах паллӑ.
Кашни ялӑн хӑйӗн йӑли-йӗрки, кун-ҫулӗ. Элӗк районӗнчи Кӗҫӗн Тӑванта Хураҫтӳ уявӗ ирттересси йӑлана кӗнӗ. Ӑна кӑҫал та йӗркеленӗ.
Ял ҫыннисене вырӑнти тӳре-шара кӑна мар, районтисем те саламлама пынӑ. Тӳре-шара кӑна-и, депутачӗсем те: районтисемпе республика шайӗнчисем - персе ҫитнӗ. Ял халӑхне вӗсем уяв ирттернӗшӗн мухтаса та ырласа хавхалантарнӑ. Чӑваш парламенчӗн депутачӗ, Чӑвашпотребсоюз канашӗн ертӳҫи Валерий Павлов, ав, ӑшӑ сӑмахпа кӗҫӗн тӑвансене кӑна мар, районта пурӑнакансене пурне те савӑнтарнӑ. Вӗсене депутат ӗҫчен халӑх тесе те хакланӑ, лартнӑ тӗллеве пурнӑҫлаҫҫӗ те ырланӑ.
Районти пуҫлӑхсем ялти хастарсем валли Хисеп грамотисемпе Тав хучӗсем те хатӗрлесе хунӑ, уявра ҫавсемпе чысланӑ.
Шупашкарта пурӑнакан ватӑран ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑха тытса тӑракан компанисенчен пӗри миллион тенкӗ ыйтса квитанци ярса панӑ.
Цифрӑна курсан кинеми сехӗрленсех ӳкнӗ. Хутра «1 160 000,00» тенкӗ тӳлемелле тенӗ-ҫке.
Пӑтӑрмахӗ республикӑн тӗп хулинчи Ҫӗнӗ кӑнтӑр районта пурӑнакан иккӗмӗш ушкӑн инваличӗпе сиксе тухнӑ.
Аптӑранӑ ватӑ Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ Сергей Муравьев патне йышӑнӑва кайнӑ.
Халӑх тарҫи Фейсбукри хӑйӗн страницинче ҫырнӑ тӑрӑх, кинемей: «Ывӑлӑм, мӗншӗн? Мӗншӗн манӑн миллион тӳлемелле? Ӗмӗрӗпех ҫӗршывшӑн ӗҫлерӗм, вӗсем манран миллион тенкӗ ыйтаҫҫӗ», — тесе куҫҫуль витӗр каланӑ.
Сусӑра кӑна мар, вӑйпиттине те ним мар чӗресӗр тӑвакан цифра Шупашкарти «Водоканал» предприятирен ҫитнӗ пулать. Хайхи шывшӑн тата канализацишӗн ҫавӑн чухлӗ сумма ыйтать-мӗн.
Кун пек пӑтӑрмах пирки депутат яваплӑ органсене ҫырупа тухнине пӗлтернӗ.
+15.3 °C