Чӑваш Ен Патшалӑх Канашӗн председательне Юрий Попова нумай пулмасть сӗнӳ ярса панӑ — чӑваш хастарӗсен ушкӑнӗ республикӑн чиккисене ҫӗнӗрен пӑхса тухма канаш панӑ. Ушкӑна кӗрекен Илья Алексеев каласа панӑ тӑрӑх вӗсен проекчӗпе килӗшӳллӗн Тутарстанпа Мари Эл ҫӗрӗсемсӗр пуҫне чӑвашсем йышлӑ пурӑнакан Чӗмпӗр облаҫӗн вырӑнӗсем кӗмелле. Ҫавӑн пекех Чулхула облаҫӗн Пильна районӗ шутне кӗрекен хӑш-пӗр лаптӑксене те куҫарма сӗннӗ. Сӗнӗве федераци шайӗнче пӑхса тухма ыйтнӑ.
Ҫавӑн пекех проектпа килӗшӳллӗн Пӑрачкавпа Улатӑр районӗсен ҫӗрӗсене республикӑран илсен аван пулмалла пек.
Сӗнӗвӗн тулли тексчӗпе «Ирӗклӗ сӑмах» сайтӗнче паллашма пулать.
Чӑваш Ен Елтепӗрӗн администрацийӗ ҫапла хуравланӑ. Асаилтеретпӗр, блогсенче нумай пулмасть икӗ Volkswagen Phaeton машинӑшӑн 8,3 миллион тенкӗ тӑкаклассине анлӑ сӳтсе явнӑ.
Элтепӗр администрацийӗн ҫумӗ Сергей Вязовский ӑнлантарса панӑ тӑрӑх автоапаркӑн «люкс» шайри транспорт хатӗрне 2006 ҫултанпа ҫӗнетмен. Унти машинсен ҫурри яхӑн — 6 ҫул каялла кӑларнӑ «Волгӑсем» е тата та ватӑраххисем. Пурӗ 60 транспорт хатӗрӗ. Кӑҫал вара официаллӑ майпа килнӗ хӑнасене илсе ҫӳреме туяннӑ Тайотӑпа Фольсваген микроавтобуссемпе ҫеҫ нумайланнӑ. Унсӑр пуҫне Элтепӗр администрацийӗн автопаркӗнчи машинсене пӗчӗкрех шайри ведомствӑсене куҫарнине те пӗлтернӗ Сергей Вязовский.
Ҫӗнӗ машинсене харпӑр тӳре-шара ҫумне ҫырса хумӗҫ — вӗсемпе патшалӑх органӗсенчи ҫынсене турттарма усӑ курӗҫ. Ҫав шутра — хӑнасене те. Сас-хура пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑш-пӗр хӑна ансатрах машина ларасшӑн мар иккен.
Ӗнер, юпан 27-мӗшӗнче, Шупашкарти Республика тӳремӗнче чӑваш халӑхӑн прависемшӗн халах пухӑвӗ иртнӗ. «Ирӗклӗ сӑмах» корреспонденчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх темиҫе теҫетке ҫын пухӑннӑ.
Митингра икӗ ыйту пирки калаҫнӑ: «коррупципе кӗрешесси» тата «чӑваш халӑхӑн прависене хӳтӗлесси». Шӑп та лӑп вӗсем тавра ҫырать те ӗнтӗ митинга йӗркеленӗ «Сӗтев» хаҫат. Хаҫата эксремизмшӑн айӑпланипе килӗшмесӗр вӗсем ятарласа «Вырӑспа пӗртан пулма ыйтни — влаҫшӑн экстремизм!»баннер сарнӑччӗ.
Халӑх пухӑвне Илле Иванов сӑвӑҫ ертсе пычӗ. Чи малтанхи сӑмаха Муркаш районӗнчи фермер Владимир Ямангеев илчӗ — вӑл «вӑрӑ-хурахсене» (ҫав шутра Михаил Игнатьева та асанчӗ) влаҫ тытӑмӗнчен кӑларса ҫапма ыйтрӗ. Пухӑннӑ халӑх умӗнче Эдурад Мочалов («Сӗтев» хаҫатӑн тӗп редакторӗ), Наиль Набиуллин (тутар ҫамрӑкӗсен «Азытлык» юхӑмӗн ертӳҫи), чӑваш хастарӗ Илья Алексеев тата ыттисем те сӑмах тухса каларӗҫ.
Митинг пӗр пӑтӑрмахсӑр вӗҫленчӗ.
«Сӗтев» хаҫат журналисчӗсем юпан 27-мӗшӗнче (шӑматкун) Республика тӳремӗнче (Ленин палӑкӗ умӗнче) халӑх пухӑвне ирттерме палӑртнӑ — кун пирки Владимир Кожевниковӑн кун кӗнекинче пӗлтернӗ.
Митинга йӗркелекенсем ун валли виҫӗ тӗллев лартнӑ: коррупципе кӗрешесси, экстрамизма хирӗҫ тӑрасси тата чӑваш халӑхӑн прависене хӳтӗлесси. Халӑх пухӑвне 16:00-18:00 сехетсем хушшинче ирттересшӗн.
Ҫав кунах ЧНК йӗркеленӗренпе 20 ҫул ҫитнине те уявлӗҫ — мероприятисем юпан 26-27-мӗшӗсенче иртӗҫ.
Республика Элтепӗрӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Енре геоинформаци тытӑмне йӗркелес пирки хушу кӑларнӑ.
Кӑҫал утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа мӗн пур муниципалитет Федераци тата Республика влаҫ органӗсем патшалӑх ҫӑмӑллӑхӗсене информаци технологийӗсем пулӑшнипе кӳреҫӗ. Михаил Игнатьтев ку енпе малашне те тӑрӑшса ӗҫлемеллине палӑртрӗ.
Халӗ тӗп тӗллев — ҫӗр лаптӑкӗсен пӗрлӗхи информаци базине йӗркелесси. Ку экономикӑна аталантарма кирлӗ. Республикӑра ҫӗр кам аллинче пулнине ҫирӗплетекен документсемсӗр лаптӑксем сахал мар. Комплекслӑ геоинформаци тытӑмне йӗркелени вара инвесторсене ҫӑмӑллӑх кӳрӗ.
Ҫак ӗҫе туса ҫитерме министрсен кабинечӗ 2 уйӑхра мӗн пур документа хатӗрлесе ҫитермелле.
Пушкӑртстанӑн шӗкер хулинче паян халӑх пухӑвӗ — митинг — иртнӗ. Ҫын нумайях пуҫтарӑнман пулин те (ШӖМ 50 ҫын шутланӑ) унта кӑсӑклӑ чӗнӳсем пулни пирки «Интерфакс» пӗлтерет.
Хулари профсоюзсен ҫурчӗ умӗнчи митинга тухнӑ халӑх «Суверинетсӑр Пушкӑртстанӑн малашлӑхӗ ҫук!» плакатсемпе те тухнӑ иккен. Пухӑва пӗтӗмлетнӗ резолюцине те ҫак шухӑша кӗртнӗ — 2002 ҫулччен республика Конституцийӗнче ҫырӑннӑ «суверенитета» тавӑрма ыйтнӑ. Ҫавӑн пекех кӑк халӑхсен прависем ҫинчен калакан ООН декларацине ратификацилеме ыйтнӑ.
Халӑх пухӑвне «Кук буре» (чӑв. Тӳпери кашкӑрсем) право хӳтӗлекен движени йӗркеленӗ, вырӑнти влаҫ ӑна ирттерме ирӗк панӑ. Митинга пуҫаракансем унта 200 ҫын пулни ҫинчен пӗлтернӗ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗнче пухусем ирттерес йӗркене ҫирӗплетекен саккуна пӑхса тухма кӗртнӗ тет. Ун тӑрӑх халӑха йышлӑ пуҫтарса митинг-пуху таврашне ирттерес тесен пурӑнмалли ҫуртсенчен, патшалӑх учрежденийӗсенчен, ҫулсемпе тротуарсенчен, вокзалсенчен, суту-илӳ ҫурчӗсенчен, пасарсенчен тата ытти тӗрлӗ енлӗ пӗлтерӗшлӗ вырӑнсенчен 50 метр аяккарах лаптӑк шырамалла иккен. Паллах, кунашкал вырӑна тупас тесен республикӑн тӗп хулинче ҫутӑ ҫутса та тупаяс ҫук. Ирӗксӗрех вӑрмана кайма тивет-ши? Ҫӗнӗ патшалӑх хутне 54-ФЗ номерлӗ федераллӑ саккунпа килӗшӳллӗн хатӗрленӗ пулас.
Патшалӑх Канашӗн профиллӗ комитечӗ ку ҫӗнӗлӗхе ыран, аванӑн 18-мӗшӗнче пӑхса тухмалла тет. Официаллӑ сайтсенче вара саккун тексчӗ халӗ те ҫук имӗш. Кӑсӑкланакансем ӑна «Щит и меч» право йӗркине сыхлакан организаци ертӳҫин блогӗнче тупайраҫҫӗ.
«Извести» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх Раҫҫей правительстви ятарлӑ хут хатӗрленӗ иккен, вӑрттӑн япала тесен те йӑнӑш пулмӗ. Ун тӑрӑх халӑхсен хушшинчи хутшӑнӑва ҫирӗплетес тата хирӗҫӳлӗхе пӗчӗклетес тӗллевпе федераллӑ телеканалсенче Раҫҫейре пурӑнакан халӑхсен культурине ҫутатакан фильмсене кӑтартма хушасшӑн.
Унсӑр пуҫне «ТВ-Центр» тата «Мир» каналсемпе тӳрӗ эфирта Сабантуя (ҫав шутра чӑвашсен Акатуйне те), Курбан-байрама, Мэрцишора, Навруза тата ытти уявсене кӑтартмалла иккен. Христиансен уявӗсем валли те эфирта вӑхӑта ытларах уйӑрмалла иккен. «Извести» ҫырнӑ тӑрӑх правительство хутӗнче еврейсемпе буддистсен уявӗсем валли темшӗн вырӑн тупӑнман.
Ҫавӑн пекех ӑс-тӑн вӑййисенче те халӑхсен культурипе паллаштаракан ыйтусен йышӗ ӳсмелле. «Своя игра» (чӑв. «Хамӑн вӑйӑ») продюссерӗ Сергей Пехлецкий пӗлтернӗ тӑрӑх вӗсен патне кунашкал хушусем ҫитмен-ха, ҫапах та ку вӑйӑра тӗрлӗ халӑхсен культурипе ҫыхӑннӑ ыйтусем унччен те сахал мар пулнӑран пысӑк улшӑнусене кӗтменни пирки вӑл каласа панӑ.
Мӗнех, Акатуя та пулин федераллӑ каналсемпе кӑтартсан пирӗн халӑх пирки Раҫҫей ҫыннисем ытларах пӗлӗҫ.
Кӗҫнерникун, авӑнӑн 13-мӗшӗнче тӳрӗ эфирта Шупашкар хула администрацийен пуҫлӑхӗпе Алексей Ладыковпа калаҫма пулать. «Тӳрӗ эфир» телефонӗ: 23-50-06.
Ладыков Алексей Олегович — 2011 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнчен Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ пулса ӗҫлет. Экономика ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ, ӑслӑлӑх ӗҫӗсен авторӗ, 35 ҫулта. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче пӗлӳ пухнӑ.
2000–2002 ҫулсенче «Протект» ТМЯО директорӗн ҫумӗ пулнӑ, 2002–2011 ҫулсенче — «Инкрит» ТМЯО директорӗ.
«Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» пайташӗ, партин Шупашкар хулинчи политика канашӗн пайташӗ. Шупашкар хулин 4-мӗш тата 5-мӗш пухӑвӗн депутачӗ пулнӑ.
СК ӗҫченӗ Владимир Маркин пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Ен сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ пулса ӗҫленӗ Надежда Осиповӑна судпа айӑплӗҫ — хӑйӗн вырӑнне усӑ курса вӑл 240 миллион укҫа ытлашши тӑкакланӑ имӗш. Унпа пӗрле ҫак ӗҫпе министерствӑн медицинӑпа социаллӑ пулӑшӑвӑн аталану управленийӗн пурлӑхпа тивӗҫтерекен пай начальникне Наталья Полетаевӑна та суд тенкелӗ ҫине лартӗҫ. Йӗрлевҫӗсем тӗпченӗ тӑрӑх Надежда Натальйӑпа пӗрле ку ӗҫе тунӑ иккен.
Следстви палӑртнӑ тӑрӑх 2008-2009 ҫулсенче Полетаева сывлӑх сыхлав учрежденийӗсем валли томографсем туянма хутсем хатӗрленӗ, Осипова вара пысӑк йӑнӑшсем пуррине кура куҫа хупса тавара кӳрекен организацисемпе килӗшӳсем тунӑ. Наталья Полетаева хатӗрленӗ хутсемпе чӑрмавсем пуртан конкурссене чылай организаци хутшӑнма пултарайман — ҫапла май томографсене хаклӑ хакпа туянма май килнӗ.
Надежда Осиповӑпа Наталья Полетаевӑна СК хӑйсен вырӑнӗпе ытлашши усӑ курнӑшӑн айӑплӗҫ, вӑл статьяпа 7 ҫул колони кӗтме пултарать. Паллах, Надежда та, Наталья та, хӑйсен апӑпне йышӑнмаҫҫӗ — пур ӗҫе саккунпа килӗшӳллӗн тунӑ тесе пӗлтереҫҫӗ.
Унсӑр пуҫне СК томографсене кӳрекен организацисене те айӑплать — вӗсем хӑш-пӗр ӗҫе лицензисӗр пурнӑҫланӑ иккен.
+1.3 °C