Чӑваш Енре туса кӑларакан мечӗке республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев чысланӑ. Продукци «100 лучших товаров России» (чӑв. Раҫҫейри чи лайӑх 100 тавар) йышне кӗнӗ.

Шупашкарти В.И. Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗ ача-пӑча валли резина мечӗк кӑларать. Ҫӗнтерӳҫӗ предприятие (унӑн ертӳҫи пулса Михаил Резников тимлет) республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарта ӗнерпе паян иртекен регионсен хушшинчи XV «Ӑнӑҫлӑ бизнесӑн стратегийӗ тата практики» форум вӑхӑтӗнче чысланӑ. Мероприятие тӗрлӗ предприяти-организаци ертӳҫисем, усламҫӑсем, тӳре-шара хутшӑнать.

Шупашкар хулин Мускав район администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ун пек мечӗке Раҫҫейре тек никам та туса кӑлармасть. В.И. Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗ ҫак енӗпе 1960 ҫултанпа тӑрӑшать.

Чӑваш Енӗн делегацийӗн Беларуҫ Республикине ӗҫлӗ ҫул ҫӳревпе тухса кайнӑ. Асӑннӑ ҫӗршывра чӳк уйӑхӗн 20-22-мӗшӗсенче виҫӗ кунлӑх лару иртӗ. Унта Чӑваш Республикипе Беларуҫ Республики хушшинче ӑслӑлӑхпа техника, суту-илӳпе экономика тата культура ҫыхӑнӑвӗсене аталантарас ыйтусене сӳтсе явӗҫ.

Чӑваш Енӗн экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министрӗ Павел Иванов каланӑ тӑрӑх, делегаци йышне республикӑн ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсенче ӗҫлекенсем, промышленноҫ тата ял хуҫалӑх предприятийӗсен, IT-компанисен, вӗренӳ заведенийӗсен ертӳҫисемпе специалисчӗсем кӗнӗ. Делегацие Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗ Ертӳҫи Иван Моторин ертсе пырать.

Чӑваш Ен пайташӗсем хӑйсен компанийӗсемпе паллаштарӗҫ. Беларуҫ Республикинчи машиностроени, ядл хуҫалӑх тата тирпейлекен предприятисен ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашма палӑртнӑ.

Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерстви ҫынсен пысӑк ушкӑнӗ пухӑнакан, пушар хӑрушсӑрлӑхне пӑхӑнман объектсен ҫӗнетнӗ «хура списокне» пичетленӗ.

Пушар хӑрушсӑрлӑхӗн правлисене пӑхӑнманнипе ҫыхӑннӑ кӑлтӑка пӗтерме вӑхӑт панӑ, унччен ҫав организацисене ӗҫлеттерме чарнӑ.

«Хура списока» «Побег из лабиринта» (чӑв. Лабиринтран тарни) и «Лазерные сети» (чӑв. Лазер сечӗсем) квест-пӳлӗмсем (Шупашкар, Строительсен урамӗ, 6-мӗш ҫурт) тата «Георгий» суту-илӳ ҫурчӗ» тулли мар яваплӑ общество (Шупашкар, Айзман урамӗ, 86а ҫурт). Юлашкинчен каланӑ ҫуртра кафе тата сауна вырнаҫнӑ.

Ҫӳлерех асӑннӑ даннӑйсене министерство юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗ тӗлне илсе кӑтартнӑ. Пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗнче списокра ултӑ объект пулнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкарти Чапаев ячӗллӗ произоводство пӗрлешӗвӗ хӑйӗн черетлӗ кунне уявланӑ. «Ҫавра» датах мар та (савут 78 ҫул тултарнӑ», пӗрех халӑхпах палӑртнӑ ҫав куна. Хальхинче уяв «Салют» культура керменӗнче иртнӗ. Унта предприятире паян ӗҫлекенсемпе пӗрлех ветерансене йыхравланӑ. Хаваслӑ юрӑ-кӗвӗпе кӗтсе илнӗ хӑнасене.

Саламлама пынисен хушшинче РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Николай Малов, ЧР экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министрӗ ҫумӗ Инна Антонова, ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Владимир Тимофеев, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Виктор Горубнов пулнӑ. Уява савутӑн ӗҫ тӑвакан директорӗ Михаил Резников уҫнӑ.

Савут ӗҫченӗсене тӗрлӗ наградӑпа чысланӑ. Раҫҫейӗн Промышленноҫпа суту-илӳ министерствин Хисеп грамотисене Андрей Максимов электросварщик, Василий Орлов водитель, Надежда Семенова тата Гельсина Шарафутдинова контролерсем, электроснабжени цехӗн пуҫлӑхӗ Виталий Ухватов тивӗҫнӗ.

Ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсем, тата тӗрӗсрех каласан, тыр-пул туса илекенсем, ҫумӑрлӑ ҫанталӑкра хытах нушаланни вӑрттӑнлӑх мар. Тар такса ӳстернӗ тыр-пула тӗшӗлӗсе кӗртнипех ӗҫ вӗҫленмест-ҫке. Ӑна типӗтмелле. Сушилкӑсем вара пур хуҫалӑхра та ҫук.

Канаш районӗнчи «Родина» хуҫалӑхра кӑҫал конвейер йышши сушилкӑна хута янӑ. Унпа халӗ усӑ кураҫҫӗ ӗнтӗ.

Ҫӗнӗлле сушилкӑпа паллаштарас тесе республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫисене маларах каланӑ хуҫалӑха пухнӑ. Асӑннӑ оборудование Воронежра туса кӑлараҫҫӗ иккен. Хальхи вӑхӑтра ытти хуҫалӑхра шахта, бункер тата каруҫҫел йышшисемпе усӑ кураҫҫӗ. Конвейерли хӑвӑрт, пӗр пек тата хӑвӑрт типӗтет, энергие те перекетлӗ тӑкаклать тесе ӗнентереҫҫӗ.

Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Юрма» кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗ пирки тӗрлӗрен калаҫнине илтме тивет. «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат юпа уйӑхӗн вӗҫӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ял хуҫалӑх предприятине панкрута кӑларас ыйтупа ЧР Арбитраж судне тавӑҫ ҫитнӗ. Тавӑҫне шӑрҫалаканни — «Устойчивое развитие Поморья» ятлӑ фонд. Предприяти 35 миллион тенкӗ парӑма кӗнине кӑтартнӑ тавӑҫра.

Ҫав вӑхӑтрах предприятире хальхи вӑхӑтра ҫӗнӗ инвесторсем хуҫаланнине палӑртмалла. Ҫӗнӗ хуҫа — Волгоградри «МегаМикс» тулли мар яваплӑ общество. Ӗнер ҫавӑн тӗп пуҫлӑхӗпе Василий Фризенпа тата «Юрма» агрохолдинг пуҫлӑхӗпе Сергей Разаевпа Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство ҫуртӗнче тӗл пулнӑ.

ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, хапрӑкра ӗҫ укҫине вӑхӑтра тӳленине, ҫынсене ӗҫе илнине, комбикорм савутне ҫӗнетессине, унта Германири специалистсене йыхравлассине, аш-какая вырӑнта тирпейлессине пӗлтернӗ. Кайӑк-кӗшӗк каяшне тирпейлемелли савута хута ярасси пирки те калаҫнӑ.

Чӑваш Енре туса илекен апат-ҫимӗҫ Африкӑна ӑсанӗ. Ҫак хыпара эпир ЧР Ял хуҫалӑх министерстви хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр.

Сочи хулинче «Россия-Африка» (чӑв. Раҫҫей-Африка) саммит иртнӗ май курав йӗркеленӗ. Унта Раҫҫей Ял хуҫалӑх министерстви аграри предприятийӗсен ӗҫӗ-хӗлӗпе паллаштарма май туса панӑ. Ведомство «Агроэкспорт» федераци центрӗпе пӗр шухӑшлӑ пулса 27 предприятипе паллаштарнӑ. Вӗсем пурте — хӑйсен продукцине Африкӑна ӑсатас кӑмӑллӑ. Раҫҫейри 27 предприяти йышӗнче Шупашкарти «Акконд» предприяти те пулнине палӑртмалла.

Африкӑна ӑсатакан продукци калӑпӑшне Раҫҫей ӳлӗмрен икӗ хут ӳстерме палӑртать. Ҫавӑн пирки РФ ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Сергей Левин пысӑк трибуна умӗнчех каланӑ.

Чӑваш Енри нумай хваттерлӗ ҫуртсен тӗплӗ юсав фончӗн тӗп директорӗ пулнӑ Олимпиада Епифановӑна должноҫран кӑларнине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнчен асӑннӑ фонда ҫӗнӗ ҫын ертсе пыма тытӑнчӗ. Ку должноҫе Вячеслав Долгов йышӑннӑччӗ. Ӗҫ килӗшӗвӗ тӑрӑх вӑл ку тивӗҫе 2024 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗччен пурнӑҫлӗ.

Олимпиада Епифанова валли хаьӗ Шупашкар хула администрацийӗнче ҫемҫе пукан тупӑннӑ. Ӑна капиталлӑ строительство управленийӗн ертӳҫи пулма шаннӑ. Ҫӗнӗ ертӳҫӗпе хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Ладыков ҫак эрнере Шупашкарти тӳре-шарапа ирттернӗ канашлура паллаштарнӑ, Олимпиада Епифанова мӗншӗн яваплине палӑртса хӑварнӑ.

«Чӑвашхмельпром» тулли мар яваплӑ общество «Чӑваш хӑмли» ятпа усӑ курма ирӗк илнӗ. «Чувашский хмель»(чӑв. Чӑваш хӑмли) ятпа малашне пӗртен-пӗр ҫав предприяти ҫеҫ сутайӗ.

Чӑваш Ен Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Чӑвашхмельпром» Роспатента ятарлӑ документсене ҫитерсе парсан «Чӑваш хӑмли» ята регистрацилӗҫ.

Роспатентра хӑйсен продукцине интеллект харпӑрлӑхӗ евӗрЧӑваш Енри предприятисем маларах та регистрациленӗ тӗслӗхсем пулнӑ-ха. Ҫавӑн пек майпа Етӗрнери аш-какай комбиначӗ тата Ҫӗрпӳри ял хуҫалӑх ӑслӑлӑхпа тӗпчев институчӗ усӑ курнӑ. Етӗрнери аш-какай комбиначӗ — чӑваш шӑрттанне регистрацилеттернӗ, Ҫӗрпӳри ял хуҫалӑх ӑслӑлӑхпа тӗпчев ӑслӑлӑх институчӗ — икӗ йышши хӑмлана.

Китай инвесторӗсем Чӑваш Енре савут ҫӗклеме палӑртнипе халӑх ниепле те килӗшмест. Шупашкар районӗсем ку ыйтупа каллех митинга тухасшӑн. Ҫапларах ҫырнӑччӗ Чӑваш халӑх сайчӗ темиҫе кун каялла.

Чӑн та, митинг ӗнер, юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Кӳкеҫри «Колосок» ача пахчи умӗнче иртнӗ. Анчах унта коммунистсемпе эсерсем («Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей») парти пайташӗсем пӗр чӗлхе тупайман иккен. Митинга ирттерекен коммунистсем Игорь Моляков депутата (вӑл — "Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей" парти пайташӗ) сӑмах парасшӑн пулман. Ҫав вӑхӑтрах Чӑваш Патшалӑх Канашне «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партирен суйланнӑ Вячеслав Рафинова тата Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхне Владимир Димитриева тухса калаҫма чарман.

Ҫакӑн пек пулса тухнине сӑнакансем коммунистсем влаҫ ҫыннисемпе пӗр шухӑшлӑ, вӗсем хӑйсемшӗн кӑна тӑрӑшаҫҫӗ, «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партие сиресшӗн тесе шанманни сисӗнет.