Чӑваш Енри 14 ҫынна патшалӑх хӳтӗлет. Кун пирки Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-служби хыпарлать.
Патшалӑх хӳтлӗхӗ кирлисене пулӑшу кӳрекен подразделени асӑннӑ министерствӑра 2008 ҫулхи юпа уйӑхӗнченпе ӗҫлет. Уйрӑм епле тимленине ведомствӑсен хушшинчи ӗҫ ушкӑнӗн паянхи ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ. Ӗҫ ушкӑнӗ пирки каласан, унта прокуратурӑра, Следстви комитечӗнче, Федерацин миграци службинче, Федерацин суд приставӗсен службинче тата республикӑн Аслӑ судӗнче тӑрӑшакансем кӗреҫҫӗ.
Патшалӑх хӳтлӗхӗ кирлисене пулӑшу кӳрекен подразделени тӳресене, правӑна сыхлакан органсенче вӑй хуракансене, преступление пула шар курнисене, кӳнтеленсене тата пуҫиле суд производствине явӑҫтарнӑ ытти ҫынна, вӗсен тӑванӗсене, ҫывӑх ҫыннисене хӳтӗлет.
Чӑваш Енӗн прокуратури нумаях пулмасть Улатӑр районӗнчи пӗр кинемее хӳтӗленӗ. 82 ҫулти ҫав ватӑ вӑрҫӑра вилнӗ салтак арӑмӗсене те хваттер парасси пирки илтнӗ те саккунта калакан ҫав ирӗкпе усӑ курас тенӗ. Анчах тӳре-шара унӑн упӑшки вӑрҫа хутшӑнни пирки аптӑранӑ, ҫавна ӗнентерекен фактсем ҫук тесе салтак арӑмне пулӑшма килӗшмен.
Аптӑранӑ ватӑ прокуратурӑна кайнӑ. Унта вӑл Улатӑр хулипе Улатӑр район администрацийӗн халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен пайӗ ватта ҫурт туянма е тума пӗр хут паракан укҫа тӳлевне парас мар тесе йышӑнни пирки евитленӗ. Прокурорсем тӗрӗсленӗ те, кинемейӗн упӑшки Украинӑра националистсене пӗтерес тесе 1944 ҫултан тытӑнса 1951 ҫулччен пулнине палӑртнӑ. Кинемее укҫа пама хистекен тавӑҫпа прокуратура район судне тухнӑ.
Пӑрачкав районӗнче почтальон тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫе асӑннӑ район прокурорӗ суда ярса панӑ.
Асӑннӑ районти Мишуковӑри ҫыхӑну уйрӑмӗнче ӗҫлекен 51 ҫулти хӗрарӑм-почтальон ют ҫырӑва уҫса унти кредит краттине кӑларса илнӗ, ӑна активизацилесе ют ҫын укҫипе усӑ курса пурӑннӑ. Анчах укҫана вӑл кредит картти ҫине каялла хурса пыман. Карттӑн хуҫи ячӗпе банкран кредита тавӑрса пама ыйтса ҫыру килме тытӑннӑ. Вӑл 128 пин тенкӗ парӑма кӗрсе кайнӑ тесе пӗлтернӗ кредит учрежденийӗ. Аптӑранӑ хӗрарӑм правӑна сыхлакан органсенчен пулӑшу ыйтнӑ, хӑй нимле кредит та илменнине, картта таврашне куҫпа та курманнине ӗнентернӗ вӑл.
Ют ҫын ҫырӑвне уҫнӑ хӗрарӑм тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн виҫӗ статйипе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Унӑн ют ҫырӑва тӗкӗннӗшӗн тата тӳлев карттипе усӑ курса улталанӑшӑн явап тытма тивӗ.
Шупашкарта икӗ ваккат йӗркене пӑснӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӗсем тӗлӗшпе РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн ертӳҫи пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Арҫынпа хӗрарӑм пӗрле калаҫса татӑлса ушкӑнпа улталанӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа раштавччен арҫын-ваккат хӑйӗн пулӑшуҫине, хӗрарӑма, ҫынна тӳлевсӗр юрист пулӑшӑвӗ кӳни пирки суя хутсем хатӗрлеме хушнӑ. (Сӑмах май, паянхи кун тӗлне илсен, пулӑшуҫӑ-хӗрарӑм хӑй те ваккат статусне илме ӗлкӗрнӗ). Хута ӗненсен, ваккат 52 ҫулти Шупашкарта пурӑнакан 52 ҫулти хӗрарӑма, вӑл пӗрремӗш ушкӑн сусӑр иккен, килне кайса пулӑшнӑ пулать. Ӗҫ пирки отчет тӑратнине кура вакката республика хыснинчен 5 пин тенкӗ ытла укҫа куҫарса панӑ. Ӑна ваккатпа пулӑшуҫи хӑйсене кирлӗ пек тӑкакланӑ пулать.
Пуҫиле ӗҫе Чӑваш Енӗн Юстици министерстви тата прокуратура органӗсем ярса панӑ материалсем тӑрӑх пуҫарнӑ-мӗн.
Прокурорсем Шупашкарта иртнӗ политика сӗмӗллӗ мероприятисене ачасене явӑҫтарни пирки тӗрӗслев ирттернӗ. Ун пеккисене ачасене кӑларса тӑратни тӑрӑх чӑваш парламенчӗн депутачӗ Игорь Моляков патшалӑхӑн тӗрлӗ органне ыйтса ҫырнине пӗлтернӗ. «Кирек мӗнле ҫанталӑкра та Хӗрлӗ лапама илсе тухнӑ ачасене пӑхма шел. Хӑш чух вӗсене вӗренӳ ӗҫ-хӗлне е канӑва татса кӑлараҫҫӗ», — палӑртнӑ хӑй шухӑшне депутат. Студентсене те йышлӑн кӑларнӑ иккен.
Ачасене политика сӗмӗллӗ мероприятисене хутшӑнтарни пирки прокуратура вӗренӳ учрежденийӗсене ӑнлантарса пама ыйтса ҫырнӑ. «Сирӗн учрежденири ачасене 2014 ҫулхи раштавра ача пахчи уҫнӑ, 2015 ҫулхи ҫӗртмен 3-мӗшӗнче автобуссем панӑ ҫӗре, 2015 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнчи тата ҫӗртмен 1-мӗшӗнчи массӑллӑ мероприятисене явӑҫтарнӑ-и, миҫе ача хутшӑннине тата мӗн тӗллевпе тата мӗн чухлӗ вӑхӑта явӑҫтарнине, мероприяти вӑхӑтӗнче епле ыйту сӳтсе явнине, ачасен ашшӗ-амӑшӗнчен ирӗк илнине кӑтартма ыйтатӑп», — ҫапларах ыйту шӑрҫаланӑ-мӗн Шупашкар хулин Калинин районӗн прокурорӗн ҫумӗ Светлана Алексеева.
Прокуратурӑна вӗренӳ учрежденийӗсем пӗр пекрех хуравланӑ-мӗн.
«Росгосстрах» тулли мар яваплӑ обществӑн Чӑваш Енри филиалӗн ертӳҫине нумаях пулмасть 100 пин тенкӗлӗх штрафланӑ. Ҫакна вӑл прокуратура тӗрӗслевӗ хыҫҫӑн тивӗҫнӗ.
Шупашкар хулин Мускав район прокуратурине автомашина хуҫисем, пурӗ виҫӗ ҫын, пулӑшу ыйтма пынӑ. Надзор органне вӗсем асӑннӑ обществӑн филиалӗнче тата филиалӑн «Мускав» тата «Кӑнтӑр-Хӗвеланӑҫ» страхлакан пайӗсенче транспорт хатӗрӗсен гражданла яваплӑхне страхлас, тепӗр майлӑ каласан ОСАГО полисӗ илес тесен ҫынсене пурнӑҫа та страхлама хистени пирки евитленӗ. Ҫынсен ҫӑхавӗ тӑрӑх прокуратура тӗрӗслев ирттернӗ те автомашина хуҫисем тӗрӗс пӑшӑрханнине палӑртнӑ. Потребительсен правине хӳтӗлесси ҫинчен калакан саккун вара пӗр пулӑшу кӳнӗ чух тепӗр пулӑшу сӗнме чарать.
Саккуна пӑхӑнса ӗҫлеменшӗн филиал пуҫлӑхне икӗ кӑлтӑкшӑн пурӗ 100 пин тенкӗлӗх штрафланӑ. Пӗри 50 пине кайса ларнине пӗлтерет ӗнтӗ ку. Административлӑ тепӗр ӗҫе те ҫывӑх вӑхӑтра пӑхса тухмалла.
Улатӑрти 15-мӗш номерлӗ «Шӑпӑрлан» ача пахчинче ашшӗ-амӑшӗнчен укҫа пухнӑ. Кун пирки вырӑнти прокуратурӑна ашшӗ-амӑшӗ систернӗ.
Надзор органӗ тӗрӗслев ирттернӗ те шкул ҫулне ҫитменнисен вӗренӳ учрежденийӗнче вӗренӳ ӗҫ-хӗлне тӳлевсӗр йӗркелесси пирки калакан саккуна пӑснине асӑрханӑ. Ача пахчин администрацийӗ ҫурта тата пӳлӗмсене тытса тӑма, юсама ашшӗ-амӑшӗнчен тӑтӑшах укҫа пухнӑ. Ача пахчине вырнаҫтарнӑ чух ашшӗ-амӑшне ушкӑн валли тӗрлӗ хатӗр-хӗтӗр туянмалли пирки асӑрхаттарнӑ. Аслисенчен пухнӑ «кӗмӗлпе», сӑмахран, жалюзи туяннӑ, кавир, тетте, санитарипе гигиена хатӗрӗ. Укҫана ашшӗ-амӑшӗнчен ыр кӑмӑллӑх пулӑшӑвӗ евӗр пухнӑ.
Ача пахчин ертӳҫи тӗлӗшпе прокуратура РФ Административлӑ правонарушени ҫинчен калакан кодексӑн 5.57 статйин 1-мӗш пайӗпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫавна май ертӳҫӗне 30 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Пуйма хӑтланакан мулсӑр юлнӑ темелле-ши ӗнтӗ паллӑ ваттисен сӑмахне кӑшт ылмаштарса? Пуяс тени хӑш чухне, чӑн та, инкекпе вӗҫленет. Улатӑрти пӗр хӗрарӑм укҫаллӑ пулас тӗллевпе лавкка уҫнӑ. Унта вӑл ытти-хыттипе пӗрлех туртмалли тата хаяр шӗвек те сутнӑ.
Ятарлӑ ирӗк илсен ун пек таварпа суту-илӳ тума никам та чармасть-ха. Хӗрарӑм-усламҫӑ вӑл енчен саккунпа килӗшӳллӗн ӗҫлесе пынӑ. Анчах пӗр кунхине хайхискер пирус тата пӗр банка сӑрана ҫул ҫитмен каччӑна тыттарса янӑ. Туянакан пултӑр, укҫа килтӗр тенӗ-ши?
Анчах ҫул ҫитменнисене эрех-сӑра тата пирус сутма юраманнине кирек епле сутуҫӑ та пӗлме тивӗҫ. Кассӑсем патӗнче те тепӗр лавккасенче ун пек асӑрхаттару ҫырса ҫакаҫҫӗ, сутуҫӑсем те ҫамрӑк курӑнакансенчен паспорт ыйтаҫҫӗ.
Пирус тата сӑра сутнишӗн усламҫӑ-хӗрарӑм тӗлӗшпе Улатӑрти прокуратура административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Саккуна пӑснишӗн хӗрарӑма пӗтӗмпе 80 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.
Пулмасла хыпарӑн туйӑнӗ те ку, анчах Пӑрачкав районӗнчи икӗ шкул пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлама вӗсенчи хуралҫӑсене шаннӑ. Хут ҫинче. Вӑхӑтлӑх. Шкул ертӳҫисем черетлӗ канура чухне.
Хуралҫа пуҫлӑх тивӗҫне шанасси пирки Пӑрачкав район администрацийӗн пуҫлӑхӗ ятарлӑ хушу кӑларсах ҫирӗплетнӗ. Шкула сыхлакансене ҫакӑн пек пысӑк чыс Анастасовӑри вӑтам тата Никулинӑри пуҫламӑш шкулсенчи хуралҫӑсене тивӗҫнӗ. Анчах асӑннӑ нихӑш вӗренӳ учрежденийӗнчи хуралҫӑн та шкул пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫламалӑх квалификаци пулман. Апла пулсан ку вӑл Раҫҫейӗн Ӗҫ кодексӗпе ниепле те килӗшсе тӑраймасть.
Саккуна ҫураҫуллӑ мар хушусене Пӑрачкав район прокуратури асӑрханӑ хыҫҫӑн сивленӗ. Ҫавна май маларах асӑннӑ хутсене пӑрахӑҫлама тивнӗ.
Шупашкарта пурӑнакан Ильяпа Агриппина Чеботарев-фронтовиксен ҫуртне хулари тӳре-шара тепӗр хутчен хак парӗ. Ун пек тума вӗсене суд йышӑнӑвӗпе хисетнӗ. Суда вара тавӑҫпа прокуратура тухнӑ.
Икӗ ҫул каялла, 2013 ҫулхи пуш уйӑхӗнче, ватӑсен ҫуртне тӳре-шара пырса пӑхса кайнӑ-ха. Пӗччен-иккӗн те мар, комиссипех. Йышра техника инвентаризацийӗн бюровӗн ӗҫченӗсем те пулнӑ. Анчах вӗсем 2004 ҫулта илнӗ ҫуртӑн техника паспортне уҫкаласа пӑхнӑ-мӗн те унта ҫурт 40 процент таран кивелнӗ тесе ҫырнине ӗненсе лартнӑ курӑнать.
Ҫурчӗ, тӗрӗссипе, кивелнӗ пулнӑ мӗн-ха. Стенисем, маччи, алӑк тата чӳрече патӗнче 45 процент таран ишӗлнӗ. Тӳре-шара шучӗпе ҫурт тепӗр 9 ҫултан та ним пулман пек ларнӑ, кивелмен тесе шухӑшланӑ-тӑр. 1958 ҫулта хӑпартнӑ ҫурт чип-чипер ларать тесе пуҫлӑхсем фронтовиксене ҫурт пама килӗшмен. Халӗ вӗсен пӳрте тепӗр хутчен хакламалла.
+15.3 °C