Чӑваш Республикин Арбитраж судне мина хунӑ текен информаци тӳрре килмен. Хӑратакан ҫак хыпара паян, ирхи 10 сехет те 40 минутра, телефонпа хыпарланӑ. Арбитраж сучӗн йышӑну пӳлӗмне шӑнкравлаканӗ арҫын пулнӑ иккен.
Хӑрамалли хыпара илтсен йӗрке сыхлакан органсене часрах пӗлтернӗ. Лешсем тата ытти васкавлӑ службӑсем пӗрле пулса ӗҫе кӳлӗннӗ, сирпӗтекен хатӗре шырама тытӑннӑ. Судра ӗҫлекенсене тата унта пынисене урама йӑпӑр-япӑр кӑларса тӑратнӑ, ҫурта пур енчен ҫавӑрса илнӗ. Кӑнтӑрла тӗлне шырав ӗҫӗсене вӗҫленӗ. Нимле мина та тупман.
Унтан тата тепӗр шырав пуҫарнӑ. Хальхинче — суя шӑнкӑрав хуҫине. Терроризм пирки суйса пӗлтернӗшӗн ӑна 3 ҫуллӑха хупса хума пултараҫҫӗ.
Наркотик сиенӗ пирки шкул ачисене ӑнлантараҫҫӗ-ха, анчах чӑваш ҫыртса пӑхмасӑр ӗненмест темелле-ши… Ку тӗслӗхре шӑпах ҫавӑн пек пулса тухнӑ. «Шурӑ вилӗм» сутакансемпе тӳре-шара май килне таран кӗрешет, анчах чи малтанах ҫыннӑн хӑйӗн наркотик сиенӗ пирки ӑнланмалла. Ҫамрӑк чухне вара, шухӑ вӑхӑтра, усалли хыҫҫӑн каясси те инҫех мар.
Йӗпреҫ районӗнчи пӗр шкулта ӑс пухакан 17 ҫулти арҫын ача тӗлӗшӗпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. 10-мӗш класра вӗренекенскере наркотик хутӑшне саккунсӑр майпа туяннӑшӑн тата упранӑшӑн айӑплаҫҫӗ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, кӑҫалхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи пӗр шкулта учительсем арҫын ачан йӑлтӑркка хутлӑ чӗркем пулнине асӑрханӑ. Унта спайс пулни ҫиеле тухнӑ. Кун пирки ҫийӗнчех йӗрке хуралне пӗлтернӗ. Арҫын ачаран 0,3 грамм наркотик хутӑшӗ туртса илнӗ.
17 ҫулти арҫын ача каланӑ тӑрӑх, спайса вӑл Шупашкарта палламан ҫынсенчен тӗнче тетелӗ урлӑ туяннӑ. Лешсем каярахпа спайс ӑҫта пулнине пӗлтерсе электрон ҫыру янӑ. Шкулта вӗренекенскер кӑтартнӑ вырӑнтан наркотик хутӑшне кайса илнӗ.
Халӗ следстви пырать.
Владимир Захарова наградана тивӗҫнӗ. Мӗншӗн? Ҫынсене пушарта ҫӑлнӑшӑн.
Елчӗк районӗнчи Элпуҫ ялӗнче пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Кооператив урамӗнчи ҫурт ҫунма тытӑннӑ. Унта вара 82 ҫулти арҫын тата унӑн 4, 5 ҫулсенчи мӑнукӗсем пулнӑ. Пӳрт ҫийӗн йӑсӑрланакан ҫӑра тӗтӗме ентешӗсем курнӑ. Владимр Захаровпа Алексей Алексеев хӑйсен пурнӑҫне шеллемесӗр ҫынӑннине ҫӑлма ыткӑннӑ. Пушар патне ҫитсен Владимир Захаров чӳречерен шала кӗнӗ, Алексей Алексеев урамра юлнӑ. Ҫак вӑхӑталла ачасем урама хӑйсем тӗллӗнех тухма ӗлкӗрнӗ.
Владимир Захаров 82 ҫулти старике тухма пулӑшнӑ, унтан пӳртри япаласене ҫӑлмашкӑн татах шала кӗнӗ. Документсене ҫеҫ ҫӑлма май килнӗ: ҫурт шалтан хӑвӑрт ҫунса пӗтнӗ.
Пушарнӑйсем килнӗ хыҫҫӑн ҫулӑм ҫур сехетрен сӳннӗ. Пушар ачасем шӑрпӑкпа вылянӑшӑн тухнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Пӗчӗкскерсем пӑлтӑрта кӑвайт чӗртнӗ-мӗн.
Владимир Захаров чӑн-чӑн паттӑр. Вӑл ҫулӑмран хӑраса шала кӗмен пулсан мӗн пулӗччӗ-ши? Тӗрӗссипе, Владимир Захаров фермерӑн биографийӗнче кунашкалли пӗрре кӑна мар. Темиҫе ҫул каялла вӑл ҫунакан пӳртрен ватӑ хӑрарӑма илсе тухнӑ.
Ку кӑлтӑка прокуратура тупса палӑртнӑ. Ҫапла кӑлтӑка Сӗнтӗрвӑрринчи Геркен ячӗллӗ пульницӑра асӑрханӑ.
Унта наркоманипе чирлисене хӑйсенчен ирӗк ыйтмасӑрах сипленӗ пулать. Наркоманипе чирлисен тӗлӗшпе процедура ирттерес умӗн хайхисен шухӑш-кӑмӑлне ыйтманни сиксе тухнӑ. Кунсӑр пуҫне нарколог пӳлӗмӗ официаллӑ требованисене тивӗҫтерсе тӑмасть иккен.
Сиплев учрежденийӗнче ытти ҫитменлӗхе те асӑрханӑ. Пӗлтӗр, сӑмахран, васкавлӑ пулӑшура ӗҫлекен 18 водителе ятарлӑ ҫи-пуҫпа тивӗҫтермен.
Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче асӑрханӑ ҫитменлӗхсене пӗтермелли пирки пульницӑн тӗп тухтӑрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлаканӗн ячӗпе шӑрҫаланӑ. Ӑна 4 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.
Васкавлӑ медпулӑшу машинин водителӗ Шупашкарти Трактор тӑвакансен проспектӗнче тухтӑрсен бригадине кӗтсе ларнӑ чухне пульӑран пытанма тивнӗ. Ку пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пулса иртнӗ.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, паллӑ мар ҫын пневматика пӑшалӗнчен 4–5 хут пенӗ. Ҫавна май васкавла медпулӑшу машинин кантӑкӗсем ҫӗмӗрӗлнӗ. Телее, аманнисем ҫук. Вырӑна полици нарячӗ ҫитнӗ, следстви ӗҫне пуҫӑннӑ.
Шупашкарта ачасем 34 ҫулти арҫыннӑн виллине тупнӑ. ЧР Тӗпчев комитечӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Пржевальский урамӗнчи гаражсем хушшинче асӑрханӑ.
Арҫын ӳчӗ ҫинче ҫӗҫӗпе чикнӗ вырӑнсем пулнӑ. Ку ӑна пусмӑрласа вӗлернине ҫирӗплетет. Кун тӗлешпе пуҫиле ӗс пуҫарнӑ.
Следовательсен, полици ӗҫченӗсен тискер ҫак ӗсе кам тума пултарнине кӗске вӑхӑтрах тупса палӑртма май килнӗ. Вӑл — Шупашкарти пурӑнакан 38 ҫулти арҫын. Ҫакскер тӗлӗшпе ҫынна вӗлернӗшӗн 2003 ҫулта пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ пулнӑ.
Халӗ айӑпланакана тытса чарнӑ. Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче хайхискер хур курнӑ ҫынпа харкашнӑ. Иккӗшӗ те эрех ӗҫнӗ. 38-ти 34 ҫулти арҫынна ҫӗҫӗпе 15 хут чикнӗ. Малтанах вӑл стамескӑпа усӑ курнӑ, унтан ҫӗҫӗ ҫине куҫнӑ. 34-ри арҫын ҫавӑнтах вилнӗ. Айӑпланакан преступлени йӗрне сирес тесе вилене юр айне пытарнӑ та ҫухалнӑ.
Пуш уйахӗн 27-мӗшӗнче ир-ирех Канашри Павлов урамӗнчи пӗр йывӑҫ ҫурт ҫунма тытӑннӑ. Ҫулӑма чи малтанах Канашри медицина центрӗн хуралҫи асӑрханӑ. Центр шӑпах ҫунакан ҫурта хирӗҫ вырнаҫнӑ.
Пушарпа кӗрешекенсем ҫитиччен ҫурт ҫунса пӗтме тытӑннӑ, тӑррин пӗр пайӗ йӑтӑнса аннӑ. Стенасем ҫӗҫ ишӗлмен. Ҫулама сӳнтерсен пушарнӑйсем икӗ арҫын виллине тупнӑ. Иккӗшӗ те — бомж. ЧР Тӗпчев комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсен ятне-шывне тупса палӑртман. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, арҫынсем тетӗм-сӗрӗмпе наркӑмӑшланса вилнӗ. Халӗ тӗрӗслев пырать.
Ку ҫурт урӑх районта пурӑнакан ҫыннӑн. Вӑл хӑш чухне ҫурта тӗрӗсленӗ. Пӗррехинче унта бомжа асӑрханӑ. Урамра ҫанталӑк сивӗ пулнӑран кил хуҫи ӑна унта хӗл каҫма ирӗк панӑ. Хӑш чухне унта арҫыннӑн пӗлӗшӗсем пынӑ. Вӗсем те — килсӗр-ҫуртсӑррисем пулнӑ. Ҫурта ҫутӑ кӗртмен, газ пулман. Бомж ҫурта ҫутса, кӑмака хутса пурӑннӑ.
Следстви шухӑшӗпе пушар ҫулӑмпа асӑрхануллӑ пулманран тухнӑ. Кунта кӑмака айӑплӑ пулманни палӑрнӑ — инкек умӗн ӑна хутман имӗш.
Вӑрмар районӗнче пурӑнакан арҫын ентешӗ ҫине шлифовка тумалли машинкӑпа сиксе ӳкнӗ. Ҫавӑнпа ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
ЧР ШӖМӗн официаллӑ сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак арҫыннӑн ҫын сывлӑхне сиен кӳнӗшӗн явап тытма тивӗ. Мӗнле киревсӗр ӗҫ тунӑ-ха вӑл? Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнчи пӗр кун каҫхине ӳсӗрскер пӗлӗшӗпе харкашма тытӑннӑ. Унччен те пулмасть — урнӑскер шлифовка тумалли машинкӑпа тапӑнма тытӑннӑ. Ентешне вӗлерессипе хӑратнӑ, сулахай хӑлхин пӗр пайне касса илнӗ. Арҫынна ҫын сывлӑхне сиен кӳнӗшӗн тата вӗлерессипе хӑратнӑшӑн айӑпланӑ. Халӗ пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ. Путсӗр арҫын шӑпине вӑл татса парӗ.
Улатӑр районӗнче пурӑнакан арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ, приговор хатӗрленӗ.
ЧР Прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, 21 ҫултискер кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче килте ӳсӗр пулнӑ. Хайхискер пӗрле пурӑнакан хӗрарӑмпа харкашма тытӑннӑ. Урнӑскер унӑн икӗ уйӑхри ачине кӑмакана персе ҫунтарассипе хӑратнӑ. Арҫын пӗчӗкскере ярса илнӗ те вут ҫунакан кӑмака патне илсе пынӑ.
Арҫын, Терещенко хушаматлӑскер, хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Ӑна поселени колоние 8 уйӑхлӑха ямалла тунӑ.
Эх, чавса ҫывӑх та ҫыртаймӑн тесе ваттисем тӗрӗс каланӑ та ҫав. Шупашкарта пӑтӑрмаха лекнӗ каччӑсем те халӗ кулянаҫҫӗ пулӗ те, анчах…
18–25 ҫулти ҫамрӑксем, иккӗшӗ Шупашкар ачисем пулнӑ, виҫҫӗмӗшӗ — Ҫӗрпӳ районӗнчен, пӗрин ҫуралнӑ кунне паллӑ тума тесе пӗр талӑклӑха хваттер тара илнӗ. Уява вӗсем чейпе тата компотпа кӑна паллӑ туман, эрех те ӗҫнӗ. Ӳсӗр ҫынна тинӗс те чӗркуҫҫи таран кӑна теҫҫӗ те, ҫаплах-тӑр. Ҫурҫӗр иртсен хайхисем пневматика пӑшалне тӗрӗслесе пӑхас тенӗ. Ӑна хайхисенчен пӗри Мускавра туяннӑ иккен. Пеме тытӑннӑ та вӗсем нумай хваттерлӗ ҫурт умӗнче ларакан виҫӗ машинӑна: «Фольксваген», «Киа», «Мазда» маркӑллӑскерсене — лектернӗ.
Ҫӗр хута хула варринче пӑшалтан пеме тытӑннӑ каччӑсене полицие пуҫтарса кайнӑ. Вӑйӑран вӑкӑр тухнӑ та, явап та тытма тивет-тӗр ӗнтӗ вӗсен.
+6.3 °C