Ӗнер, кӑрлач уйӑxӗн 2-мӗшӗнче, каҫхи вунӑ сехетре Вӑрнар районӗнчи Нурӑса 70 ытла ҫамрӑк ҫапӑҫма пухӑннӑ. Хайхискерсем унта ҫӑмӑл машинисемпех пынӑ.
Дежурствӑри полици ӗҫченӗсем Нурӑсра пулнӑ май питӗ нумай автомашина ларнине тата ҫамрӑксем йышлӑн кӗпӗрленнине асӑрханӑ. Хайхискерсем ҫапӑҫма пухӑннине пакунлисем ҫийӗнчех ӑнланнӑ та пурне те — 72 ҫынна — вырӑнти полици уйрӑмне илсе кайнӑ. Вӗceм — 18-30 ҫулсенчи ҫамрӑксем.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑpӑx, яшсем мӗншӗн пуҫтарӑнни те паллӑ. Вӑрнар районӗнчи пӗр ялти клубра икӗ каччӑ урлӑ пулнӑ иккен. Шӑпах ҫавна пула ҫамрӑксем пухӑнса кам вӑйлӑраххине палӑртма шухӑшланӑ. Халӗ йӗрке хуралҫисем ҫамрӑксене административлӑ майпа явап тыттарасси пирки шухӑшлаҫҫӗ.
Элӗк районӗнчи Ураскилтре пурӑннӑ арҫыншӑн Ҫӗнӗ ҫул каҫӗ инкекпе вӗҫленнӗ. Сехет 12 хутчен шакканӑ хыҫҫӑн ялти пӗр ҫуртра пушар тухнӑ, пӗр хутлӑ кирпӗч пӳрт ҫуннӑ.
Шел те, пушарта кил хуҫи вилнӗ. Ҫулӑма сӳнтерме 2 техника, 6 ҫын ҫитнӗ. Анчах арҫынна ҫӑлма май килмен. Ҫулӑма сӳнтернӗ хыҫҫӑн ҫав ҫуртра пурӑннӑ арҫыннӑн виллине тупнӑ. Вӑл – 1949 ҫулта ҫуралнӑскер.
Пушар ӑҫтан тухнӑ? Халӗ ку ыйтӑва уҫӑмлатаҫҫӗ, следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Арҫын мӗншӗн вилнине палӑртаҫҫӗ, медицина тата пушар-техника экспертизи ирттерес ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
«Шупашкарта чӑвашла калаҫсан Китая кайма сӗннӗ», — ҫапла хыпарланӑччӗ эпир Чӑваш халӑх сайчӗн редакторӗпе Николай Плотниковпа пулса иртнӗ пӑтӑрмаха.
Аса илтерер, ҫак уйӑхӑн 21-мӗшӗнче вӑл транспорт картти ҫине укҫа хума Шупашкарти Вокзалҫул урамри 1а ҫурта кӗнӗччӗ. Хӑй мӗн ҫӑмӑлпа ҫӳренине чӑвашла пӗлтерсен ӑна унти кассирсенчен пӗри курнӑҫланса ҫӳретӗн тесе вӑрҫса пӗтернӗ, вӑл ӑна Китая кайма сӗннӗ.
Пӑтӑрмах сиксе тухнине Николай Плотников «ЕТК» компание ҫӑхавланӑччӗ, кӑнттам кассира ӗҫрен хӑтармах ыйтнӑччӗ.
Халӗ компанирен хурав килнӗ. Унта кассирсене выговор панине, ҫынпа мӗнле калаҫмаллине вӗрентнине пӗлтернӗ.
Транспорт карттине чӑвашла ҫырманнине вырӑн хӗсӗккипе тата карттӑна илемлӗ тӑвасшӑн тӑрӑшнипе сӑлтавланӑ.
Вӑрнар районӗнчи Вӑрман Кипек ялӗнче пурӑнакан ҫынсем шока кӗрсе ӳкнӗ. Ӗнер ҫӗрле унта тӗпленнӗ пӗр ҫемьене арҫын тапӑннӑ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, хайхи арҫын вӗсен пӳртне кӗнӗ, кил хуҫине вӗлернӗ, унтан арӑмне леш тӗнчене ӑсатма хӑтланнӑ. «Арҫын ҫемьен килне кӗнӗ, шӑв-шав илтсе ачисем вӑраннӑ. Ҫемье пуҫӗ мӗн пулнине тӗрӗслеме тухнӑ, кӗтмен хӑнапа иккӗшӗ хирӗҫсе кайнӑ. Лешӗ ачасен ашшӗн ҫӗҫӗпе чиксе вӗлернӗ, арҫын ҫавӑнтах вилнӗ. Хӑна хӗрарӑма та тапӑннӑ, суранлатнӑ. Вӑл халӗ пульницӑра реанимацире выртать», - ҫапла пӗлтернӗ ял ҫыннисем.
Ку ӗҫ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. «Про Город» сайтра ҫырнӑ тӑрӑх, тискер преступление тума пултарнӑ арҫынна Шупашкарта Эгер бульварӗнче тытса чарнӑ.
Паян, раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Шупашкарти И.Яковлев проспектӗнчи производство предприятийӗнче вут-ҫулӑм алхаснӑ. Ҫак инкек ҫур ҫӗр иртни 2 сехет ҫурӑра пулнӑ. Кун пирки «Про Город» портал халӑх корреспонденчӗ пӗлтернипе хыпарлать.
«Шупашкар керамики» савутра цех ҫунчӗ», — пӗлтернӗ вӑл кӑларӑм журналистне. Официаллӑ хыпар тӑрӑх, пушар тухнӑ вырӑна Чӑваш Енӗн МЧСӗн 18 ӗҫченӗ 5 машинӑпа пырса ҫитнӗ, ҫулӑма чарнӑ. Анчах хальлӗхе пушар мӗнрен тухни паллӑ мар.
«Вут-ҫулӑм цехӑн тӑррине юрӑхсӑра кӑларнӑ, стенасемпе ҫивиттие сиенлетнӗ. Халӗ специалистсем пушар епле майпа тухнине тӗпчеҫҫӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, «хӗрлӗ автан» предприятие 100 пин тенкӗлӗх сӑтӑр кӳнӗ», — ӑнлантарчӗҫ Чӑваш Енри ГКЧСӑн пресс-службинче.
Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче ҫӗнӗ шупашкарсем выҫӑ тытма шухӑшланӑ. Эрне ытла каннӑ вӑхӑтра ытла самӑрӑлса каясран шикленнипе мар, «Алза» строительство компанине тарӑхнипе вӗсен ҫилли тулса ҫитнӗ.
Выҫӑ тытасси пирки Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхне Ольга Чепрасовӑна хут ҫырса систернинчен 10 ҫынтан пуҫласа 40 ҫын таран ҫак акцие хутшӑнасси паллӑ. Апатсӑр ларма вӗсем раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнче тытӑнасшӑн та кӑрлачӑн 1-мӗшӗ таран ҫимесӗр чӑтасшӑн.
Выҫӑ тытма шухӑшланисем «Алза» тулли мар яваплӑ обществӑна хваттер тума тӳпене кӗрсе укҫа хывнӑ. Анчах ҫӑраҫҫи уҫҫине паян та алла илеймен.
Предприятие панкрута кӑларас ӗҫе Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ ҫитес ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче пӑхса тухмалла. Строительство компанийӗ панкрут ӗҫне юридици сӑпачӗллӗ тата уйрӑм 7 ҫын кӗнӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 28 тата 30 ҫулсенчи икӗ арҫын 1100 ытла компьютера вирус ертсе аркатнӑ. Ҫапла майпа вӗсем компьютерсенчи информацие сутма тӗллев тытнӑ, анчах май килмен. Кун пирки «МК в Чебоксарах» хыпарлать.
Уголовлӑ ӗҫ материалӗсем тӑрӑх, хайхи арҫынсем хӑйсем шухашласа кӑларнӑ вируспа 1100 компьютера техникӑна пырса перӗнмесӗрех «чирлеттернӗ». Анчах пухнӑ информацие — ют компьютерсенчи парольсемпе кодсене, электронлӑ майпа укҫа тӳлеме май паракан реквизитсене — интернет урлӑ сутма ӗлкӗреймен, вӗсем патне Хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗсем пырса кӗнӗ.
Ҫамрӑк арҫынсене иккӗшне те тытса чарнӑ, уголовлӑ ӗҫ пуҫарса тӗпченӗ. Халӗ суд та пулнӑ. Хакерсенчен пӗрне ҫулталӑк ҫурӑлӑха ирӗклӗхсӗр хӑварнӑ, теприне 30 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Чӑваш Ен шкул автобусӗсемпе ҫыхӑннӑ пӑтӑрмахсене пула Раҫҫей телеканалӗсен эфирне темиҫе хут та лекрӗ. Юлашки уйӑхра кӑна икӗ авари пулчӗ. Паян, раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Шупашкарти Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ ҫинче виҫҫӗмӗш пӑтӑрмаха шута илнӗ. Унта ГАЗель маркӑллӑ шкул автобусӗ ҫӑмӑл машинӑпа ҫапӑннӑ. Хайхи микроавтобусра 11 ҫын пулнӑ, вӗсенчен 9-шӗ — ачасем.
Чӑваш Енӗн сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтернипе килӗшӳллӗн, авари хыҫҫӑн ачасене Шупашкарти 2-мӗш ача-пӑча пульницин педиатр тухтӑрӗ тӗрӗсленӗ. Телее, вӗсенчен пӗри те аманман.
Палӑртса хӑвармалла, чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче тӗп хулари Трактор тӑвакансен проспектӗнче шкул автобусӗ маршруткӑпа ҫапӑннӑччӗ. Ҫул паман ГАЗель хуҫине 500 тенкӗлӗх штрафланӑ. Иккӗмӗш пӑтӑрмах иртнӗ эрнере Улатӑр районӗнче пулнӑччӗ. Ун чухне шкул автобусӗнче 16 ҫулти хӗрӗн сӑмси хуҫӑлнӑ.
Виктор ятлӑ ҫын «Про Город» хаҫата хурлӑхлӑ хыпар пӗлтернӗ. Куславкка хулинче пурӑннӑ спортсменӑн виллине кӗрт ӑшӗнче тупнӑ.
«Контактра» халӑх тетелӗнчи унӑн аккаунтне тишкерес тӗк, каччӑ нумаях пулмасть шкул пӗтернӗ, спортпа туслӑ пулнӑ. Юлташӗсем вӑл вилнишӗн кулянса унӑн страници ҫинче хурлану сӑмахӗсем ҫырнӑ.
Каччӑ виллине мӗншӗн кӗрт ӑшӗнче тупнӑ? Виктор каланӑ тӑрӑх, хальлӗхе мӗн пулса иртни паллӑ мар. Ку ӗҫе следовательсен уҫӑмлатма тивӗ.
«Чӑваш халӑх сайчӗ» электронлӑ массӑллӑ информаци хатӗрӗн тӗп редакторӗ тӗлӗнмелле пӑтӑрмаха лекнӗ. Аҫтахар (Николай) Плотников паян, раштавӑн 21-мӗшӗнче, Шупашкарти Вокзалҫум урамри 1А адреспа вырнаҫнӑ ҫурта ЕТК (пӗрлехи транспорт картти) ҫине укҫа хума кӗнӗ. Ҫавӑнта ларакан хӗрарӑма Чӑваш Республикин тӗп хулинче клиент хӑйӗн ашшӗ-амӑшӗн чӗлхипе, чӑвашла, калаҫни тарӑхтарнӑ.
«Саккун ирӗк панӑ тӑрӑх эпӗ унта ларакан хӗрарӑмпа калаҫӑва чӑвашла пуҫларӑм. Вӑл вара мана ҫакӑншӑн тем те пӗр каласа пӗтерчӗ, чӑвашла калаҫса эп каппайланса ҫӳретӗп, ЕТК карточки ҫине укҫа хума чӑвашла ыйтни ӑна хисеплеменни пулать терӗ. Ку ҫеҫ те мар, чӑвашла калаҫнӑшӑн вӑл мана Китая куҫса кайма ыйтрӗ», — тесе пӗлтернӗ Николай Плотников Шупашкар троллейбус управленийӗн пуҫлӑхӗ тата Чӑваш Енӗн транспорт министрӗ ячӗпе шӑрҫаланӑ ҫырура.
Тӑван республикӑра тӑван чӗлхепе калаҫнишӗн хӑртса пӗтернӗ хӗрарӑма ӗҫрен хӑтармах ыйтнӑ.
Ҫырӑва янӑ хыҫҫӑн тепрер сехетрен Аҫтахар Плотников Троллейбус управленийӗнчен шӑнкӑравланине, унта вӗсем ЕТКшӑн яваплӑ маррине пӗлтернине систерчӗ. Чӑн та, ЕТК — уйрӑм организаци, апла пулсан пӑтӑрмах пирки унта ӑнлантарассине кӗтме тивӗ.
-0.7 °C