Чӑваш Енӗн тӗп хулине Мускавпа тата тепӗр авиакомпани ҫыхӑнтарӗ. Вӑл – «Ҫӗнтерӳ» (Победа) ятлӑскер. Компание «Аэрофлот» акционерсен обществин «ачи» тесе хаклаҫҫӗ.
«Ҫӗнтерӳ» Мускавран ҫӗршывӑн харӑсах темиҫе хулине рейссем уҫма шухӑшласа хунӑ. Раҫҫейӗн тӗп хулинчи «Внуково» аэропортран вӑл Кирова, Краснодара, Назране, Саранска тата Шупашкара илсе ҫӳреме тытӑнӗ.
Компанин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкара авиарейса юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен уҫасшӑн. Шӑматкунсӑр пуҫне кашни кунах рейссем пулӗҫ. Мускавран самолет 17 сехет те 50 минутра тапранӗ, Шупашкара 19 сехет те 30 минутра ҫитӗ. Каялла кунтан вӑл 20 сехет те 20 минутра хускалӗ, «Внуковӑна» 22 сехетре ҫитӗ. Билет хакне кассӑра ыйтса пӗлмелле.
Ҫитес уйӑхран Чӑваш Енрен Мускава «ЮТэйр» авиакомпанин самолечӗсем вӗҫме пуҫлӗҫ. 70 вырӑнлӑ ATR 72 самолетсем вырсарникунсӑр пуҫне кашни кун хутлӗҫ.
Асӑннӑ авикомапанин регионти ертӳҫи пулса Чӑваш Республикин хисеплӗ гражданинӗ, Раҫҫей Федерацийӗн Геройӗ, авиацин генерал-лейтенанчӗ Николай Гаврилов ертсе пырать иккен.
Ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Николай Гавриловпа Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑ иккен. Ун вӑхӑтӗнче ҫӗнӗ авиарейс уҫасси пирки калаҫса татӑлни ҫинчен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби хыпарлать.
Мускавран самолет Внуково аэропортран шӑматкунсӑр пуҫне кашни кунах 21 сехет те 10 минутра хускалӗ. Шупашкартан 7 сехет те 30 минутра, вырсарникунсӑ пуҫне, вӗҫсе кайӗ. Билет хакӗ 3 пин тенкӗрен пуҫласа 50 пин тенкӗ таран пулассине пӗлтереҫҫӗ.
Шупашкарти аэропортра ӗҫлекенсем асӑрханӑ тӑрӑх, ҫуллахи вӑхӑтра Сургутран Чӑваш Енӗн тӗп хулине вӗҫсе килекенсем йышланаҫҫӗ. Отпуск вӑхӑчӗ те, килен-каян пурах ҫав ӗнтӗ. Ҫавӑнпа кӑҫал та «Сургут–Шупашкар–Сургут» маршрутпа самолетсем ҫӳретеҫҫӗ. Республикӑн Транспорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗнер пӗрремӗш пассажирсем вӗҫсе килнӗ. Пурӗ 54 ҫын.
Асӑннӑ маршрутпа самолетсем кашни эрнере, кӗҫнерникунсерен, хутлӗҫ. Ҫула 50 ҫын вырнаҫакан «Bombardier CRJ-200» маркӑллӑ самолетсене кӑларнӑ. Билет хакӗ — 10 пин те 700 тенкӗ. Сургутран самолет унти 10 сехетре тухать, пирӗн пата Мускав вӑхӑчӗпе 10 сехет те 40 минутра ҫитет. Шупашкартан 16 сехетре хускалать те Сургута унти вӑхӑтпа 20 сехет те 50 минутра ҫитет.
Самолетсемпе вӗҫес тема пуянсемшӗн кӑна актуаллӑн туйӑнать-тӗр те, ҫапах та Шупашкартан Самарпа Ӗпхӗве ҫӳрекеннисем пирки апла калани тӗрӗс мар-тӑр. Мӗншӗн тесен унта самолетпа каякан пассажирсене ҫул укҫин тӑкакӗн ҫуррине хысна хӑй ҫине илет.
Аса илтеретпӗр, кун пеккине Атӑлҫи федераци округӗнче регионти авиаҫулҫӳреве аталантарасси ҫинчен калакан пилотлӑ проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май туса панӑ.
Шупашкартан Самаӑпа Ӗпхӗве вӗҫес текенсене «Cessna–208» текен самолетпа илсе ҫитереҫҫӗ. Ҫула ытлари, кӗҫнерни тата шӑмат кунсерен тухма пулать. Ӗпхӗве Шупашкартан каякан самолет 10 сехет те 40 минутра хускалать, лерен — 16 сехет те 15 минутра. Самара ҫитме самолет 17 сехет те 10 минутра сывлӑша ҫӗкленӗ, Самартан пирӗн пата килме — 8 сехет те 25 минутра.
Шупашкартан Самара тата Ӗпхӗве самолетсем ҫӳретесси Федерацин Атӑлҫи округӗнче авиарейссене аталантарма ҫӗршыв шайӗнче йышӑннӑ пилотлӑ проектпа килӗшӳллӗн пурнӑҫланса пырать.
Кӑҫалхи кӑрлачӑн 31-мӗшӗнчен тытӑнса пуш уйӑхӗн вӗҫӗ тӗлне 200 ытла ҫын Ӗпхӗве кайса килнӗ. Аса илтеретпӗр, асӑннӑ направленипе самолетпа ҫула тухакан пассажирсене ҫул укҫин ҫуррине кӑна тӳлеттереҫҫӗ. Тепӗр ҫуррине федераци тата регион хысниcем хӑйсем ҫине илнӗ.
Маларах асӑннӑ Ӗпхӳре нумаях пулмасть Атӑлҫи федераци округӗнчи канашӑн ларӑвӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Ен делегацийӗ те хутшӑннӑ. Инҫе ҫула вӗсем самолетпа кайнӑ. Йыша ертсе пынӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев авиарейссем пурри аваннине палӑртса хӑварнӑ. Сӑмах май, Ӗпхӗве тата Самара самолетсене субсидилесе 2016 ҫулччен ҫӳреттерӗҫ. Пушкӑртстанӑн тӗп хулине ҫитме 1 750 тенкӗрен пуҫласа 1 900 тенкӗ таран тӳлемелле, Самара — 1 400 тенкӗрен тытӑнса 4 395 тенкӗ таран. Ӗпхӗве самолет икӗ сехете яхӑн вӗҫет, Самара — сехет ҫурра яхӑн.
Кӑҫал Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи чарӑннӑранпа 69 ҫул ҫитнине паллӑ тӑватпӑр. Ҫӗршывӑмӑра фашистсенчен хӑтарас ӗҫре Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ Александр Кочетовӑн тӳпе пӗчӗк мар. Совет Союзӗн Геройӗ, летчик тӑшмансен 34 самолетне ҫапса ӳкернӗ, тӳпене 480 хут вӗҫсе хӑпарнӑ. Пушӑн 8-мӗшӗнче Александр Кочетов 95 ҫул тултарнӑ пулӗччӗ. Унӑн кӗҫӗн мӑнукӗ Аделина Сотникова та ҫӗршывӑмӑршӑн сахал мар ҫитӗнӳ тунӑ.
Вӑрҫӑ паттӑрӗ Улатӑрта ҫуралнӑ, унтах вӗреннӗ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче хулара аэроклуб пулнӑ. 1938 ҫулта Александр Кочетов вӗҫев клубне ӑнӑҫлӑ вӗренсе пӗтернӗ. Кун хыҫҫӑнах Энгельсри ҫар-авиаци клубне кайнӑ. 1940 ҫулта вӑл Киеври ҫар округӗнче ҫар службинче тӑнӑ.
Александр Кочетов вӑрҫӑ пуҫлансанах фронта кайнӑ. Ҫав ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче вӑл хӑйӗн пӗрремӗш ҫитӗнӗвне тунӑ: Гитлер бамбардировщикне персе антарнӑ. Икӗ кунрах каллех тӑшман самолетне аркатнӑ. 1942 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа вӑл Сталинграда хӳтӗленӗ ҫӗре хутшӑннӑ. Унтан — Ҫурҫӗр Кавказ, Кубань ҫинчи ҫапӑҫусем, Крыма тӑшманран хӑтарни. 1943 ҫул тӗлне ентешӗмӗр нимӗҫсен 19 истребительне аркатнӑ. Тепӗр ҫулхине ҫулла Александр Кочетов кӗске отпуск вӑхӑтӗнче Улатӑрта пулнӑ.
Паян, нарӑсӑн 13-мӗшӗнче, Чӑваш Ене паллӑ телеертӳҫӗ, халӑхсен «Чӗрӗ планета» экологи юхӑмӗн председателӗ Николай Дроздов ҫитмелле. Шупашкара вӑл «Раҫҫейри чи ҫӳллӗ ялавштог» проект ертӳҫи евӗр килӗ, тӗп хулара ялав стойки вырнаҫтарма сӗнӗ.
Анчах Николай Дроздов Чӑваш Ене палӑртнӑ вӑхӑтра, ирхи 9 сехет те 20 минутра, ҫитеймен. Япӑх ҫанталӑка пула вӑл Мускавра 13 сехет те 10 минутра ҫеҫ самолета ларнӑ. Паллӑ телеертӳҫӗ ялавштог лартма палӑртнӑ виҫӗ лапама ҫитӗ, республика Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа тӗл пулӗ. «Раҫҫейри чи ҫӳллӗ ялавштог» проект элчисем унччен Краснодарти экологи канашлӑвӗнче пулнӑ, унта 175 метр ҫӳллӗш ялавштог лартма сӗннӗ. Хальлӗхе чи ҫӳллӗ ялавштог Таджикистанри Душанбе хулинче вырнаҫнӑ. Вӑл 165 метр ҫӳллӗш, ӑна Гиннесс рекорчӗсен кӗнекине те кӗртнӗ.
Паянтан Шупашкартан Самара тата Ӗпхӗве самолетсем вӗҫме пуҫланӑ. Унччен ҫав направление «Тутарстан» компани самолечӗсем вӗҫтечӗҫ, халӗ «Ак Барс Аэро» текенни ҫӳретет. Самолечӗсем — «Cessna–208» текен пӗр моторлӑ пысӑках мар турбовинтлӑскерсем.
Шупашкартан Ӗпхӗве самолетсем 9 сехет те 55 минутра хускалмалла. Рейссене эрнере виҫӗ хут — тунтикунсерен, юнкунсерен тата эрнекунсерен ҫӳретме палӑртнӑ. Лерен самолетсем унти вӑхӑтпа 14 сехет те 40 минутра Шупашкара хускалмалла. Билет хакӗ — 1 775 тенкӗрен пуҫласа 4 770 тенкӗ таран.
Самара та тунтикунсерен, юнкунсерен, эрнекунсерен вӗҫме пулать. Унти Курумоч текен аэропорта, вӑл Самарӑран кӑшт кунтарах вырнаҫнӑ, 17 сехет те 5 минута ҫитме пулать. Шупашкартан самолет 15 сехет те 35 минутра хускалать. Лерен каялла килме ирхи 7 сехет те 45 минутра хускалмалла, 9 сехет те 20 минутра кунта пулатӑн. Билет хакӗ — 2 075 тенкӗрен пуҫласа 3 305 тенкӗ таран.
Нумай пулмасть Николай Фёдоров Президент пуканне йышӑннӑранпа 20 ҫул ҫитнӗ. Аса илме: пӗрремӗш хут ӑна 1993 ҫулхи раштавӑн 26-мӗшӗнче иртнӗ суйлавра суйланӑ. Хайхи экс-Президент ҫак куна Шупашкарта анлӑ палӑртнӑ тет. Республикӑн тӗп хулине вӑл кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче вӗҫсе килнӗ.
«ПроГород» хаҫат ыйтса пӗлнӗ тӑрӑх Мускавран Шупашкара вӗҫсе килмех пӗр ҫур миллион патнелле тӑкакланӑ. Хальхи вӑхӑтра ял хуҫалӑх министрӗн вырӑнӗнче ӗҫлекен Николай Фёдорова «Dexter» самолёт Шупашкар аэропортӗнче 3 кун кӗтнӗ тет. Ку ӑна 460–624 пин тенке кайса ларнӑ пулать.
Ҫавӑн пекех тӗп хулари чукун ҫул вокзалӗ ҫумӗнчи ресторанта ӗҫкӗ-ҫикӗ иртнӗ тет — унта Фёдоров ушкӑнӗ пухӑннӑ пулать. Пӗр 30 ҫына яхӑн пулнӑ, кашни ҫын пуҫне апат вӑтамран 6–10 пинлӗх ларнӑ теҫҫӗ. Сӗтел ҫинче чи хаклӑ йышши эрехсем, йӳнӗ мар апат-ҫимӗҫ ларнӑ. Хӑнасен шутӗнче малтан ҫурт тӑвӑм министрӗ пулнӑ Владимир Филатов, социаллӑ хӳтӗлевӗн экс-министрӗ Владимир Мидуков, ҫавӑн пекех ун вӑхӑтӗнче спорт министрӗ пулнӑ Вячеслав Краснов, пӗр хушӑ культура министрӗ пулса ӗҫленӗ Наталья Володина тата ыттисем пулнӑ.
Ытларикунтан, кӑрлачӑн 14-мӗшӗнчен, Самар–Шупашкар–Самар авиарейс ҫӗнӗрен ӗҫлеме пуҫлӗ — кун пирки Чӑваш Енӗн трансминӗ хыпарлать. Ку рейс нарӑсӑн 28-мӗшӗччен ӗҫлемелле имӗш. Кайран, вӑхӑчӗ иртсен, ӑна тӑсасси е рейса хупасси пирки шутлӗҫ пулӗ.
Ҫула «Cessna 208 Caravan» самолёт тухӗ. Вӑл пӗрре май 9–13 ҫын илейрет. Чӑваш Ен минтрансӗ хыпарланӑ тӑрӑх самолёт Шупашкартан 8:35 вӑхӑтра тухмалла, 10:10 тӗлне Самара ҫитмелле. Каялла Самар хулинчен 10:55-ре вӗҫсе тухмалла та пирӗн республикӑн тӗп хулине 12:20 вӑхӑта ҫитмелле. Самара каякансем, унтан Шупашкара таврӑнакансем самолётпа тунтикун, юнкун, эрнекун тата вырсарникун вӗҫейӗҫ. Рейссене Тутарстанри Пӗкӗлмере вырнаҫнӑ «Ак барс аэро» авиакомпани тумалла иккен. Билет хакӗ 2 400 тенкӗпе танлашать.
Аса илтеретпӗр, Самара вӗҫмексем (самолётсем) унччен те хутласа-ха — ун чухне ҫак рейса «Тутарстан» авиакомпани тӑватчӗ, анчах раштавӑн 25-мӗшӗнчен ӑна вӗҫме чарчӗҫ, лицензине те туртса илчӗҫ пулмалла. Хусанта самолёт персе аннӑ хыҫҫӑн унӑн вӗҫмекӗсене шӑпах «Ак барс аэро» компанине куҫарнӑ имӗш.
+0.3 °C