Суйлав кампанийӗсем вӑхӑтӗнче политика партийӗсем хастарланма, халӑхпа тӗл пулма ӑнтӑлни вӑрттӑнлӑх мар.
Раҫҫей Федерацийӗн коммунистсен партийӗн Куславккари пайташӗсем ҫак уйӑхӑн 15-мӗшӗнче ирхи 10 сехетрен пуҫласа 11 сехетчен хулара митинг ирттерме шухӑшланӑ. Вунӑ кун маларах вӗсем ҫырупа вырӑнти тӳре-шара ячӗпе ҫыру шӑрҫаланӑ. Унта хӑйсен шухӑш-ӗмӗчӗпе паллаштарнӑ, урамра пӗрле пухӑнма ирӗк ыйтнӑ. Митингсене, паллӑ ӗнтӗ, пули-пулми вырӑнта йӗркелеймӗн — ятарласа палӑртнӑ ҫӗрте кӑна. Куславккара ун пекки — унчченхи «Октябрь» кинотеатр умӗнчи лапам.
Ҫыру авторӗсене тепӗр икӗ кунтан район администрацийӗнчен «Молодая гвардия» (чӑв. Ҫамрӑк гварди) пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнчех урӑх сӗнӳпе тухнине пӗлтернӗ. Ҫамрӑксем пролетариат ҫыравҫи А.М. Горький ҫуралнӑранпа 150 ҫул ҫитнине флешмоб ирттерсе уявлама шухӑшласа хунӑ-мӗн.
Пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче РФКП райком ҫыруҫи И.Е. Кузнецов тата Куславкка районӗнчи Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ Р.С. Асадуллин унчченхи кинотеатр умӗнче 11 сехетчен тӑнӑ, анчах ҫамрӑксем флешмоба тухман имӗш. «Ҫыравҫӑ пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче мар, 28-мӗшӗнче ҫуралнӑран васкас темен пулинех?
Чӑваш Енри ватӑсем валли Мускавран укҫа уйӑрма йышӑннӑ. Ӗҫлӗ хута РФ Правительствин сайтӗнчи «Документы» ярӑмра ӗнер 14 сехет те 30 минутра пичетленӗ.
РФ Правительствин ертӳҫи Дмитрий Медведев пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 427-мӗш номерпе алӑ пуснӑ хутра Раҫҫейӗн сыхлӑх фондӗнчен РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерствине 4,35 млрд тенкӗ укҫа уйӑрассине каланӑ. Вӑл паллиативлӑ (йывӑр чирлисен асапне ҫӑмӑллатмалли) пулӑшу валли кайӗ.
Ҫак суммӑран Чӑваш Ене те укҫа лекӗ. Пурӗ 49,88 миллион тенкӗ. Сӑмах май каласан, укҫан пысӑк пайӗ — 148 миллион тенкӗ — Пушкӑртстана кайӗ.
Пульницӑсенче паллиативлӑ пулӑшу уйрӑмӗсем уҫнине тата гериаторсем ӗҫлеме пуҫланине специалистсем ҫӗршывра пурӑнакансен кун-ҫулӗ вӑрӑмланнипе сӑлтавлаҫҫӗ.
Шупашкар хулинче пурӑнакансем ӗнер республикӑн тӗп хулинче хӑш скверпа парка, тӳреме, халӑх йышлӑ ҫӳрекен ытти вырӑна хӑтлӑх кӳрессипе те хӑйсен шухӑшне палӑртрӗҫ.
Хулана илемлетмешкӗн йышӑннӑ проект — федераци шайӗнчиех. Ҫӗнӗлӗхе пурнӑҫлама регионсене пӗлтӗр укҫа уйӑрма тытӑннӑ. 2017 ҫулта Шупашкарти 25 картише тата халӑх йышлӑ ҫӳрекен 3 лаптӑка хитрелетнӗ.
Шупашкарта кӑҫал 18 вырӑна палӑртса хӑварнӑ. Хӑшне илемлетме маларах пуҫӑнмаллине пӗлес тесе ӗнер танлаштарӑм сасӑлавӗ йӗркелерӗҫ. Унта Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ пулнӑ Николай Федоров та хутшӑннӑ. Ҫӗршывӑн Президентне суйланипе пӗрлех вӑл Шупашкарта хӑтлӑх кӗртмелли территорисене палӑртассипе те хӑй шухӑшне пӗлтернӗ. Чӑваш Енӗн экс-президенчӗ Геннадий Волков скверне мала хунӑ.
Паян Чӑваш Енре те Раҫҫей Президентне суйлаҫҫӗ. ЧР Тӗп суйлав комиссийӗ саккӑр ҫитнӗ-ҫитменех мӗнпур 1177 участок ӗҫлеме тытӑннине пӗлтерчӗ.
Суйлава халӑх йышлӑн пыни курӑнать. Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн сайтӗнче хальлӗхе 15 сехет тӗлӗнчи кӑтарту кӑна-ха. Унта асӑннӑ тӑрӑх, халӑхӑн 59,44 проценчӗ сасӑлава хутшӑннӑ.
Пирӗн республикӑри тӳре-шара, депутатсем суйлав участокне кӑнтӑрлачченех ҫитсе килнӗ.
Михаил Игнатьев Элтепер сасӑлава мӑшӑрӗпе Лариса Юрьевнӑпа тата ывӑлӗпе Иванпа кайнӑ. Вӑл Шупашкарти Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗнче вырнаҫнӑ участокра сасӑланӑ. Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, республика ертӳҫи Михаил Васильевич Игнатьев ытти ҫул та суйлава ҫав участока ҫӳренӗ.
Чӑваш Ен кӑҫал Республика кунне ирттересси пирки халех шухӑшлама тытӑннӑ. Тӑван тӑрӑхӑмӑршӑн пӗлтерӗшлӗ пулӑма хатӗрленес тӗллевпе нумаях пулмасть Чӑваш Ен премьер-министрӗ Иван Моторин йӗркелӳ комитечӗн ларӑвне пухнӑ.
Уяв вӑхӑтӗнче ытти ҫулхиллех тӗрлӗ мероприяти иртӗ. Ҫав шутра — «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» фестиваль те. Анчах кӑҫал унӑн программине палӑрмаллах улшӑну кӗртме палӑртнӑ. Фестивале хутшӑнакансем ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче республикӑри районсем тӑрӑх тухса кайӗҫ. Унта вӗсем концертсем лартӗҫ, ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ. Тепӗр кунне ҫӗршыври ӑстасен пултарулӑхӗпе Шупашкарта киленӗпӗр.
Кӑҫал фестивале Болгарирен те килмелле. Ҫакна Чӑваш Ен культура министрӗ Константин Яковлев каланӑ.
Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхне тинех суйлӗҫ. Аса илтерер: унччен ку пукана Георгий Егоров йышӑннӑ. 2016 ҫулхи ака уйӑхӗнче ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шухӑшланӑ.
2017 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗнче суд Георгий Егоров айӑплӑ тесе йышӑннӑ. Ӑна тӗрмене хупмасӑр 4 ҫуллӑха айӑпланӑ, 40 пин тенкӗ штраф тӳлеттернӗ. Кунсӑр пуҫне унӑн патшалӑх влаҫӗн тата вырӑнти хӑйтытӑмлӑх органӗсенче 2 ҫул ӗҫлеме юрамӗ.
2016 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене Владимир Димитриев пурнӑҫланӑ. Халӗ ку должноҫа ҫын суйламашкӑн конкурс пуҫарнӑ. Вӑл ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче иртӗ.
Раҫҫей Президенчӗн суйлавӗ хыҫҫӑн Чӑваш Енри хӑш-пӗр тӳре-шара ӗҫсӗр юлассине систереҫҫӗ. Калаҫтаракан ҫак хыпара Александр Белов журналист «Правда ПФО» интернет-хаҫатра ҫырса кӑтартнӑ. Унта республикӑн Правительствинче ӗҫсӗр юлма пултаракан министрсен ячӗсене асӑнса кайнӑ.
Тӗнче тетелӗнчи хаҫат хыпарланине ӗненсен, ҫапла тума Михаил Игнатьев Элтепер ирттернӗ хупӑ канашлура йышӑннӑ.
Ӗҫрен хӑтармаллисен малтанласа ҫирӗплетнӗ списокӗнче ҫаксем имӗш: информполитика министрӗ Александр Иванов, транспорт министрӗ Владимир Иванов, строительство министрӗ Владимир Михайлов, юстици министрӗ Наталья Тимофеева, культура министрӗ Константин Яковлев.
Чӑваш Енӗн премьер-министрне Ивана Моторина та ӗҫрен хӑтармалла-мӗн. Ӑна Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхне лартма сӗнӗҫ имӗш. Республикӑн тӗп хулин сити-менеджерӗн мӗнпур ҫумӗсемпе пӗрлех ӗҫрен кайма тивессине асӑннӑ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫи Юрий Васильев вара Етӗрне суйлав округӗпе ЧР Патшалӑх Канашне суйланать сӑмах тухнӑ-мӗн. Вӑл ҫын пирки Чӑваш Енӗн Правительство пуҫлӑхне ларасси пирки те калаҫаҫҫӗ имӗш.
Шупашкар хулин экс-мэрӗ Ирина Клементьева тӗлӗшпе тепӗр икӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл 13 ҫынна суя майпа ӗҫе вырнаҫтарнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, 2012 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнчен пуҫласа пӗлтӗрхи ҫу уйӑхӗччен Ирина Клементьева «Чӑваш Ен – Мед» страхлав компание 13 ҫынна суя майпа ӗҫе илнӗ, шалу тӳленӗ. Лешсем вара упӑшки ертсе пыракан коммерци организацийӗнче вӑй хунӑ. Ҫапла майпа «Чӑваш Ен – Мед» страхлав компанийӗ 6,5 миллион ытла тенкӗлӗх тӑкак тӳснӗ.
Кунсӑр пуҫне Ирина Клементьева страхлав компанийӗн укҫи-тенкипе упӑшкин фирми валли 480 пин ытла тенкӗлӗх хатӗр-хӗтӗр туяннӑ.
Аса илтерер: унччен экс-мэр тӗлӗшпе 8 пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Унӑн пурлӑхне арестленӗ, хӑй килти арестра ларать. Халӗ пӗтӗм пуҫиле ӗҫе пӗр прозводствӑна пӗрлештернӗ.
Чӑваш Енӗн Аслӑ судӗнче республикӑн Правительство ҫурчӗн путвалӗнче хӑй вӑхӑтӗнче тума пуҫланӑ саунӑпа ҫыхӑннӑ ыйтӑва пӑхса тухнӑ. Тӗрӗсрех каласан, апелляци ҫӑхавне тишкернӗ.
Аса илтерер, калаҫтаракан объекта хӑпартма «Республикӑн капиталлӑ строительство управленийӗ» патшалӑх унитарлӑ предприятийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулнӑ Борис Портнов хушнӑ тесе ӑна айӑпларӗҫ, унран маларах тӑкака шыраса илме йышӑнчӗҫ. Борис Портнов ӗҫе пурнӑҫлама хӑйне урӑх ҫынсем ыйтнӑ тесшӗн. Кунта Чӑваш Енӗн Администрацийӗн Ертӳҫин ҫумӗ пулнӑ Сергей Вязовский ячӗ илтӗнкелет. Пӗрремӗш инстанцири суд тӳре-шарана айӑплама йышӑнман. Анчах кунпа килӗшменнипе апелляци ҫӑхавӗ ЧР Аслӑ судне ҫитнӗ. Унтисем ӗҫе ҫӗнӗрен пӑхса тухмалла йышӑну кӑларнӑ.
Чӑваш Енре Республика кунне уявланӑ май салют панине хӑнӑхса ҫитрӗмӗр ӗнтӗ. Ахаль салют кӑна мар, ҫав вӑхӑтра Фейервексен пӗтӗм тӗнчери фестивалӗ иртет. Кӑҫал ӑна XI хут йӗркелӗҫ.
Ватти-вӗттин кӑмӑлне каякан уявпа Шупашкарти кӳлмекре киленме май килӗ. Тепӗр майлӑ каласан, яланхи вырӑнтах. Кӑҫал вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 23-24-мӗшӗсенче иртӗ.
Фейерверксен пӗтӗм тӗнчери фестивальне пилӗк ушкӑн хутшӑнмалла. Ҫав шутра Китайран, Мальтӑран тата Беларуҫран килмелле.
Республика кунне уявлассипе паян Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче йӗркелӳ комитечӗн ларӑвӗ иртнӗ. Ӑна ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин ертсе пынӑ. Унта тӗрлӗ министерствӑпа ведомствӑра тӑрӑшакансем хутшӑннӑ, уявпа ҫыхӑннӑ самантсене сӳтсе явнӑ.
+9.3 °C