Чӑваш Енри пӗр районти 35-ри тӗп бухгалтер 5 ҫул хушшинче медицина учрежденийӗн 11 миллион тенкине кӗсйине чикнӗ – ҫапла шухӑшлаҫҫӗ следовательсем. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе ШӖМӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ суда пӑхса тухма ярса панӑ.

Следстви пынӑ вӑхӑтра тӗп бухгалтера килти ареста лартнӑ, унӑн 1 миллион ытла тенкӗлӗх куҫман пурлӑхне арестленӗ. Айӑпланакан хӗрарӑм тӑкака саплаштарма пуҫланӑ, хальлӗхе 300 пин тенкӗ панӑ.

Следовательсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, тӗп бухгалтер пульница валли укҫа-тенкӗ запрос тунӑ чухне хушма нухрат кирлине те палӑртнӑ. Кайран вӑл ҫав укҫапа хӑй пӗлне пек усӑ курнӑ. Хӗрарӑм хӑйӗн хура ӗҫӗсене пытарас тесе иккӗллӗ бухгалтерипе усӑ курнӑ.

Ҫӗмӗрлери муниципалитет предприятин пуҫлӑхне организаци укҫине пытарнӑшӑн айӑпланӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнине Чӑваш халӑх сайчӗ

пӗлтернӗччӗ.

Парӑма тӳлес мар тесе хайхи ҫын 2015 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа 2018 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗччен тапаҫланнӑ. Ҫав вӑхӑтра организацин налук тата ытти тӳлев парӑмӗ 24 миллион тенкӗрен иртсе кайнӑ. Апла пулин те пуҫлӑх парӑма тӳлесе татас вырӑнне ытти контрагента куҫарса панӑ. Анчах хӑй ертсе пыракан организаци счёчӗпе усӑ курман вӑл.

Тӗпчевҫӗсем тата Ҫӗмӗрле район сучӗ палӑртнӑ тӑрӑх, темиҫе ҫул хушшинче пуҫлӑх 28 миллион та 700 пин тенке айккине ӑсатнӑ. Халӗ пуҫлӑха суд тунӑ. Ӑна тӗрмене хупмасӑр 1,5 ҫуллӑха ирӗкрен хӑтарма йышӑннӑ.

Кӑҫал пирӗн республикӑра 16 ача пахчи хута ямалла. Ҫакӑн валли хыснаран 2 млрд тенкӗ уйӑрма пӑхса хӑварнӑ. Апла пулин те ӗҫ пур ҫӗрте те кал-кал пымасть иккен. Ҫакӑн пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство ҫуртӗнче тунтикунсерен ирттерекен канашлура сӑмах хускатнӑ.

Графикпа ӗлкӗрсе пырайманнисен шутӗнче, сӑмахран, — Йӑлӑмри садик. Ӑна «Стройград» текен предприяти тума пуҫланӑ. Шупашкар районӗнчи Атайкасси ялӗнчи ача пахчи тӑвасси ҫинчен контракт та хатӗр мар иккен. Шупашкарти Университет урамӗнче хӑпартма пуҫланӑ ача пахчине утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗччен вӗҫлемелле пулнӑ, анчах ӗҫсем вӗҫленмен.

Хӑйсен вӑйне шанман строительсем тивӗҫе субподрядчике шаннӑ тӗслӗхсем те пур. Михаил Игнатьев ӗҫе хӑвӑртлатмалли пирки асӑрхаттарса каланӑ.

«Чувашия» (чӑв. Чӑваш Ен) санаторире ӗҫ укҫипе парӑм пухӑнса кайнӑ. Икӗ уйӑхра 5,8 миллион тенкӗ пуҫтарӑннӑ. Чӑваш Енӗн прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, санатори 189 ҫын умӗнче парӑма кӗнӗ.

Пӑтӑрмаха Шупашкар хулинчи Мускав районӗнчи прокуратура тӗрӗслевӗ вӑхӑтӗнче палӑртнӑ. Парӑм кӑҫалхи ака тата ҫу уйӑхӗсемшӗн пуҫтарӑннӑ иккен. Ҫавӑншӑн Раҫейӗн Административлӑ правонарушени ҫинчен калакан кодексӗн 5.27-мӗш статйин 6-мӗш пайӗпе килӗшӳллӗн ӗҫ пуҫарнӑ. Ӗҫ саккунне пӑсни ҫинчен санатори директорӗ ячӗпе прокуратура асӑрхаттару хучӗ шӑрҫаланӑ. Санаторин шалу парӑмӗ пирки республика шайӗнче иртекен тӗрлӗ ларура та пӗрре кӑна мар сӑмах хускатнӑ. Халӗ тинех парӑма тӳлесе татнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан ватӑ хӗрарӑма улталанӑ ҫынна полици шырать. Вӑл тивӗҫлӗ канури кинемее 400 пин тенкӗлӗх улталанӑ.

18-ти тата 40 ҫулти пек курӑнакан икӗ хӗрарӑм Эльгер урамӗнче пурӑнакан кинемей патне утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче пынӑ. Хайхискерсем 75 ҫулти хӗрарӑма укҫа реформи пуласси пирки юптарнӑ. Вӗсем ватӑскере хӑйӗн укҫи-тенкине упраса хӑварма пулӑшу сӗннӗ.

Ултавҫӑсем кинемейпе пӗрле банка кайса укҫи-тенкине илнӗ. Пӗтӗмпе – 400 пин тенке яхӑн. Укҫана лешсем хӑйсен кӗсйине чикнӗ. Ун вырӑнне вара хаҫатпа чӗркенӗ тӗрке тыттарнӑ. Унта вара «приколсен банкӗн» укҫи пулнӑ.

«Чӑвашавтотранс» патшалӑх унитарлӑ предприятире ӗҫленисенчен пысӑк пайне тинех шалу тӳлесе татнӑ. Ун пеккисен хисепӗ — мӗнпур йышӑн 90 проценчӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — транспорт тата ҫул-йӗр министрӗ Александр Николаев чӑваш парламенчӗн ӗнерхи сессийӗнче пӗлтернӗ.

Аса илтерер, шалу тӳлеме ЧР Правительстви республикӑн резерв фондӗнчен 57 миллион ытла тенкӗ уйӑрнӑччӗ.

Панкрута кӑларма йышӑннӑ предприятисенче ӗҫсӗр тӑрса юлнисене шалӑва часах парса татакан марччӗ. Малтан налуксене тӳлекенччӗ, кайран ҫеҫ рабочисем патне черет ҫитекенччӗ.

Парӑмсемпе татӑлас черете ылмаштарас ыйтӑва маларах республикӑн Арбитраж судӗнче пӑхса тухнӑ.

Шалу тӳлеме резерв фондӗнчен уйӑрнӑ укҫана предприяти пурлӑхне сутсан республика хыснине тавӑрса парӗҫ.

Канаш районӗнче хыр каснӑ ҫынна шыраҫҫӗ. Асӑннӑ муниципалитет территорине кӗрекен Вӑтакас Кипеч ял тӑрӑхӗн территорийӗнчи вӑрманта хыр каснине Канашри районсем хушшинчи прокуратура палӑртнӑ. Тӗрӗслев материалӗсене Шалти ӗссен министерствин вырӑнти пайне ярса панӑ. Унтисем паллӑ мар ҫын тӗлӗшпе ҫийӗнчех пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Чӑваш Енӗн прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, хыр касса республикӑн Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствине 20 пин ытла тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ.

Раҫҫейӗн Пуҫиле кодексӗн 260-мш статйин 1-мӗш пайӗпе пуҫарнӑ ӗҫе вырӑнти йӗрке хуралҫисем епле тӗпченине Канашри районсем хушшинчи прокуратура хӑй тӗрӗслесе тӑрӗ. Ҫакӑн пирки надзор органӗн пресс-службинче паян пӗлтернӗ.

Тӗрлӗ чӗлхе вӗрентекен Чӑваш Енри педагогсене хавхалантарма кӑҫал хыснара 1,4 миллион тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Вӑл укҫа пурне те лекмӗ. Унпа чӑваш чӗлхипе тата литературипе, тутар чӗлхипе тата литературипе, мордва чӗлхипе регионсем, халӑхсем хушшинче иртнӗ олимпиадӑсенче ҫӗнтернӗ тата мала тухнӑ ачасен вӗрентекенӗсене хавхалантарӗҫ.

Премие илес шухӑшлисен хучӗсене Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен министерствинче йышӑнса пӗтернӗ ӗнтӗ. Вӗсене ЧР Элтеперӗ ҫумӗнчи ятарлӑ канаш пӑхса тухӗ.

Маларах асӑннӑ олимпиадӑсенче, сӑмах май, кӑҫал пурӗ 19 ача ҫӗнтернӗ. Олимпиадӑсенче хутшӑнма вӗсене 22 педагог хатӗрленӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсемшӗн педагогсене 100-шер пин тенкӗ параҫҫӗ, мала тухнисемшӗн — 50-шар пин тенкӗ.

Ишӗлекен ҫурт-йӗрте пурӑнакансене хӑтлӑ хваттере куҫарӗҫ. Сӑмах япӑх тесе 2017 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗччен йышӑннисем пирки пырать. Республика программине 2019-2025 ҫулсенче пурнӑҫлама пӑхса хӑварнӑ. Асӑннӑ ӗҫлӗ хутӑн пӗрремӗш тапхӑрӗпе килӗшӳллӗн нумай хваттерлӗ 10 ҫуртра пурӑнакан 181 ҫынна 2019-2020 ҫулсенче хӑтлӑ хваттерсене куҫармалла.

Чӑваш Енӗн Стройминӗ паян пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑна 96,15 миллион тенкӗ килмелле. Кун пирки Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑха реформӑламалли фондпа пирӗн республика хушшинче ятарлӑ килӗшӗве алӑ пуснӑ.

Ишӗлекен ҫурт-йӗртен куҫармалли программӑна 8 муниципалитет хутшӑнать: Элӗк, Пӑрачкав, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Шупашкар районӗсем, Улатӑр, Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисем. Программӑпа килӗшӳллӗн 287 ҫуртра пурӑнакан 753 ҫынна куҫармалла. Ун валли 371,3 млн тенкӗ кирлӗ пулӗ.

Шупашкарта пурӑнакан арҫыннӑн алимент парӑмӗ самаях пухӑннӑ. Вӑл 13 ҫулти ачишӗн алимент тӳлемен. Хӑй вара чаплӑ машинӑпа ярӑнса ҫӳренӗ. Малашне ҫуран утма тивӗ, мӗншӗн тесен суд приставӗсем унӑн «Хендай Солярис» машинине арестленӗ, сутма тӑратнӑ.

Исполнительнӑй производство пуҫарсан та арҫын вырӑнтан тапранман, ачишӗн пӗр пус та укҫа паман. Ҫапла майпа унӑн 500 пин тенке яхӑн парӑм пухӑннӑ.

Машинӑна арестлесен те парӑмҫӑ хӑнк та туман. Ҫавӑнпа приставсем ӑна сутма тӑратнӑ. Халӗ укҫа-тенкӗ алимент шыраса илекен пайӑн депозит счечӗ ҫине килнӗ ӗнтӗ.