Раштавӑн 13-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 11-мӗшӗччен Шупашкара «Виктория» шапито-цирк артисчӗсем «Хӗл Мучи патӗнче хӑнара» программӑпа килсе ҫитнӗ. Унпа Шупашкара 500 ҫул ятлӑ паркра паллашма пулать. Программӑра — упӑте, кенгуру, упа, варана, пирӗн патра ҫук кайӑксем. Тата тӗрлӗ жанрлӑ цирк ӑстисем хӑйсен пултарулӑхӗпе тӗлӗнтереҫҫӗ.
Республикӑн тӗп хулин пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов тата хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пулӑшнипе ачасене унта тӳлевсӗр кайса курма май туса панӑ. Анчах уншӑн шӑпӑрлансене ӑмсанмаллах та мар-тӑр тепӗр енчен. Мӗн тесен те вӗсем — телейсӗрскерсем-ҫке. Тӳлевсӗр билета ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр тӑрса юлнисене, пурӗ 150 ачана, уйӑрма йышӑннӑ.
Чирлисене сиплекенсем канмалли кунсенче кӑна мар, ҫӗрӗпех ӗҫлени паллӑ-ха. Анчах стационарта тата амбулаторинче тӑрӑшакансем Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче епле ӗҫлӗҫ-ха?
Республикӑн Сывлӑх сыхлав министерстви кун пирки ҫапла пӗлтерет: паян, кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче, тухтӑрсем канӗҫ. Кӑрлачӑн 2 тата 3, 5, 6, 8, 9, 10-мӗшӗнче, шӑматкунхи графикпа ӗҫлӗҫ, пулӑшӑва тухтӑрсем поликлиника графикӗпе кӳрӗ. Кӑрлачӑн 4 тата 7-мӗшӗсенче вӗсем уяв кунӗ тесе канмӗҫ. Кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче те пульницӑсем ӗҫлемӗҫ — вӑл кун вырсарникуна лекет.
Вӑраха хӑвармасӑр пулӑшмалли чирлисене Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницин йышӑну уйрӑмӗнче асӑннӑ кунсенче талӑкӗпех йышӑнӗҫ.
Ҫӗнӗ ҫул умӗн Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ишлейри пысӑк ваольтлӑ аппаратура савучӗн директорӗп, Шупашкарти Электроаппаратура савучӗн гендиректорӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗпе Алексей Шурдовпа тӗлпулнӑ. Унпа вӑл Правительство ҫуртӗнче курнӑҫнӑ.
Алексей Шурдов Элтепере предприяти производство калӑпӑшне 2015 ҫулта 33 процент ӳстернине пӗлтернӗ. Ӗҫ укҫи вӑтамран 24 пин тенке ларать тесе каланӑ. Тӗп капитала 140 миллиона яхӑн тенкӗлӗх укҫа-тенкӗ хывнӑ-мӗн. Ишлейри пысӑк вольтлӑ аппаратура савучӗ производство калӑпӑшне кӑҫал тата ӳстерсе пырасшӑн, хушма ӗҫ вырӑнӗсем уҫасшӑн.
"Саккас пур чухне предприяти уявсенче татти-сыпписӗр ӗҫлет.Сирӗн ӗҫ кӑтартӑвӗ лайӑх. Эсир сутмалли рынока сарса пыратӑр, лайӑх вӗренӳ центрӗ йӗркелерӗр. Ман ятпа студентсем тата ашшӗ-амӑшӗ пӗрре кӑна мар тав сӑмахӗ каланӑ", - тенӗ Элтепер.
Чӑваш Енре кӑҫал 15 ача пахчи уҫма палӑртни пурнӑҫа кӗчӗ. Пӗр вӑхӑтра вӗсене уҫса ӗлкӗреймессӗнех туйӑнни те пулман маррине пытараймӑпӑр. Анчах шухӑшланине пурнӑҫа кӗртме май килчӗ. Ҫав шутра Кӳкеҫре темиҫе ҫул каялла уҫма палӑртнӑ ача пахчин те алӑкӗ уҫӑлчӗ, Муркашрин те.
Шӑпӑрлансем валли юлашки тӑватӑ ҫулта 19,6 пин ытла вырӑн уҫнӑ, ҫав шутран чӗрӗк пайӗ — 5,7 пинӗ — кӑҫала тивет. Юлашкинчен асӑннӑ цифрӑран 3 пине яхӑнӗ — ҫӗнӗ ача пахчисем уҫнин тӳпи.
Ҫӗршыв Президенчӗн хушӑвӗпе килӗшӳллӗн килес ҫул пирӗн ҫӗршывра 3 ҫултан пуҫласа 7 ҫулчченхисен ача пахчин ыйтӑвне пуҫӗпех татмалла. Чӑваш ене илсен, хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра 1,5 ҫултан аслӑраххисен 80,6 проценчӗ ача пахчине ҫӳрет.
Шупашкар хулин Калинин район сучӗ Сергей Красильников тата Ирина Григорьева тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫпе пӑнчӑ лартнӑ. Анчах приговор хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха. Унпа килӗшмесӗр енсен Аслӑ суда тухма ирӗк пур.
Красильников Федерацин налук службин Шупашкарти инспекцийӗнче ӗҫленӗ май «Налог Плюс» тулли мар яваплӑ общество ертӳҫипе Григорьевапа ӑна ӗҫре пулӑшса пыма калаҫса татӑлнӑ. Асӑннӑ служба ӗҫченӗсене вӑл саккунлӑ мар япаласем пурнӑҫлама, асӑннӑ фирма ӗҫченӗсене канашпа пулӑшма, вӗсене кирлӗ хыпарсене пӗлтерсе тӑма шантарнӑ. Пӗлтӗрхи кӑрлачран пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗччен хайхи налукҫӑ 50 пин тенкӗ сӗтев илнӗ. Тепӗр тесен, укҫи пысӑках та мар та, анчах ҫавӑншӑн Красильникова суд 1 миллион тенкӗлӗх штрафламалла тата патшалӑх должноҫне йышӑнмалла мар тунӑ. Григорьеван вара сӗтев панишӗн 400 пин тенкӗ штраф тӳлемелле.
Ырантан Шупашкартан Самара тата Ӗпхӗве самолетсем вӗҫме чарӑнӗҫ. Самолетсене ку линипе ҫӳреттернӗ «АК БАРС АЭРО» компани хӑйӗн ытти вӗҫевне те чарса лартассине пӗлтернӗ. Ҫакна унӑн хуҫисем самолетсене вӗҫтерме тӑкаклипе сӑлтавланӑ.
Раштавӑн ҫурринче аэрокомпани билет сутассине кӑралчӑн 12-мӗшӗччен сахаллатма йышӑннӑ. Раштавӑн 29-мӗшӗнче вӑл асӑннӑ кун хыҫҫӑн вӗҫеве чарса лартма йышӑннӑ. Хыснаран субсидилекен программӑна хутшӑнма вӑл заявка тӑратманнине кура (Шупашкартан Самарпа Ӗпхӗве уҫнӑ маршрут шӑпах ҫав программӑпа килӗшӳллӗн пулса пыраканскер) рейссене вӑл ырантанах хутшӑнмасси пирки пӗтӗмлетме пулать.
«АК БАРС АЭРО» компани хӑй панкурта тухманнине, ӗҫе вӑхӑтлӑха кӑна чарнине ӗнентерет иккен. Тӗп сӑлтавӗ — тенкӗ хӑй хакне ҫухатни-мӗн.
Кӑҫал ҫав компани Шупашкартан 500 ытла рейс хутлаттарнӑ.
Чӑваш Енре чи ватӑ предприятисенчен пӗри — Шупашкарти аш-какай комбиначӗ — ӗҫлеме пуҫланӑ. ЧР Ял хуҫалӑх министерстви комбината республикӑри пӗр усламҫӑ укҫан самай пулӑшнине пӗлтерет.
Виҫӗ уйӑх юсав ӗҫӗсем пынӑ хыҫҫӑн комбинат ҫӗнӗрен сывлӑш ҫавӑрса янӑ. Раштавӑн 25-мӗшӗнче унта продукцин пӗрремӗш партине кӑларнӑ. Тепӗр кунхине вӑл, ӗлӗкхи рецептпа кӑларнӑскер, лавккасен сентрисем ҫинче выртнӑ.
Малтанлӑха комбинат продукцие пӗчӗк калӑпӑшпа кӑларӗ. Каярахпа конвейерсенчен пӗр сменӑра 50 тонна яхӑн продукци тухмалла. Ертӳлӗх комбината агропромышленноҫ холдингӗ таранах аталантарасшӑн-мӗн.
ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов предприятие инвесторсем укҫа хывса ӗҫ вырӑнӗсем туса пани пӗлтерӗшлӗ пулнине палӑртнӑ. Малашне ку республика хыснине тупӑш кӳрессе пӗлтернӗ.
Аса илтерер: Шупашкарти аш-какай комбиначӗн ӗҫӗ-хӗлӗ 2012 ҫул вӗҫӗнче чарӑнса ларнӑ. Ҫынсен ӗҫрен кайма тивнӗ. Кунсӑр пуҫне вӗсене 14,3 миллион тенкӗ шалу тӳлеменни ҫиеле тухнӑ. Экс-директор тӗлӗшпе виҫӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Следстви предприяти 4 миллион тенкӗ налук тӳлеменнине тӑрӑ шыв ҫине кӑларнӑ.
Раштав уйӑхӗн варринче Чӑваш Енре халӑх йӑла техникине тапӑннӑ тесен те йӑнӑш мар. Пурте тенӗ пекех тенкӗ йӳнелесрен хӑраса укҫине мӗн те пулин туянса пӗтерме шухӑшланӑ ӑхӑртнех.
Халӑх лавккасене сӑпса пек сырӑннӑран-и е урӑх сӑлтава пула-и — хаксем ӳсрӗҫ. Ноутбуксен, смартфонсен, телевизорсен, холодильниксен, пылесоссен, мультиваркӑсен, фотоаппаратсен хакӗсем самаях ҫыртма тытӑнчӗҫ. Суту-илӳ предприятийӗсем халӑх туяннине кура татах тавар кӳрсе килнӗ-мӗн. Вӗсем ку ӗҫе ҫитес ҫул ҫеҫ тума палӑртнӑ пулин те…
Шупашкар хула администрацийӗ тата ятарласа йӗркеленӗ «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫейӗн халӑх тӗрӗслевӗ» подразделени хаксен конкуренцине иртӗхме парас мар тесе йӑла техникисен хакӗсен мониторингне йӗркелесе пынӑ.
Мониторинг пирки МИХсенче пӗлтереҫҫӗ-мӗн. Кун пирки Шупашкар хулин сайтӗнче те пӗлме пулать иккен — ятарлӑ баннера пусмалла ҫеҫ-мӗн.
Халӗ хак майӗпен ӳсме пӑрахнӑ-мӗн. Ҫитес ҫул тенкӗ ҫак уйӑхри пекех улшӑнсах тӑрсан, ахӑртнех, тавар кӑларакансем хаксене ҫӗнӗрен пӑхса тухӗҫ. Анчах кун пирки хальлӗхе ҫирӗплетсе калама ҫук.
Раштавӑн 29-мӗшӗнче планеркӑра Шупашкарта ача пахчисене хӑпартас ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов юлашки виҫӗ ҫулта хулара 12 ача пахчине ҫӗкленине, ҫӗнетнине пӗлтернӗ. Ҫапла майпа пӗтемпе 1930 ача валли вырӑн туса панӑ.
2015 ҫулта ҫӗнӗ ача пахчисем уҫас ӗҫе малалла тӑсӗҫ. Ҫулталӑкра 1245 шӑпӑрлан валли вырӑн тума палӑртнӑ. Ун валли 3 ача пахчи ҫӗклӗҫ, пӗрне ҫӗнетӗҫ. Вӗсене «Финская долина», «Волжский-3» микрорайонсенче хута ярӗҫ.
Ҫавӑн пекех 165-мӗш ача пахчине ҫӗнетме палӑртнӑ. Унта 350 вырӑн. Ҫӗнӗ Лапсарти пуҫламӑш шкулти 2 ушкӑна та ҫӗнетме шутлаҫҫӗ. Ҫитес ҫул ача пахчисенчен 5700 шӑпӑрлан тухмалла. Ҫакна тата ҫӗнӗ ача пахчисем уҫнине пула 2015 ҫулта 6945 шӑпӑрлан валли вырӑн тума палӑртнӑ. Ку 2–2,5 ҫулсенчи ачасем валли вырӑн туса парӗ.
Ыран Шупашкарти Иван Яковлев урамӗнче ҫӗр айӗнчен каҫмалли ҫула уҫӗҫ-уҫӗҫех. Иван Яковлев проспектӗнчи сарса ҫӗнетнӗ ҫула ҫӗртме уйӑхӗнче уҫнӑччӗ. Ун сарлакӑшӗ — 23 метр. Машинӑсем 3-шерӗн ҫуммӑн иртееҫҫӗ. Тротуарсене ик енпе 3 метр хӑварнӑ. Шупашкарта ун пеккисем малтан ҫиччӗ пулнӑ. Ку вӑл — саккӑрмӗш. Ыттисемпе танлаштарсан халь уҫма палӑртни чи пысӑкки иккен.
Ҫӗр айӗнчен каҫса ҫӳремеллине тунӑ чух урапапа ҫӳрекенсен нуши-тертне те шута илнине пӗлтерет тӗп хула администрацийӗ.
Ҫула тума 679,4 миллион тенке кайса ларнӑ.
-4.7 °C