Мускавран Шупашкара каякан рейс автобусӗ ҫул ҫинче ҫунма тытӑннӑ. Ку Чулхула облаҫӗнче Вӑратин районӗнче, Чӑваш Ене ҫитиччен 10 ҫухрӑм юлсан, пулнӑ.

Ирхи тӑватӑ сехетре ҫывӑракан пассажирсем мӑлатук шакканӑ евӗр сасӑ илтнӗ. Унтан салона тӗтӗм тухнӑ. Кун пирки пассажирсем водителе пӗлтернӗ.

Водитель автобуса чарнӑ. Ҫынсем сумкисене йӑтса урама чупса тухнӑ. Ҫулӑм темиҫе ҫеккунтрах автобуса ярса илнӗ.

Пушар транспортӑн 14 тӑваткал метрне тӗп тунӑ. Ҫулӑма 5 ҫын, 3 техника сӳнтернӗ. Халӗ пушар мӗншӗн тухнине уҫӑмлатаҫҫӗ.

Скандинави циклонӗ Раҫҫее асар-писер ҫанталӑк илсе килчӗ: ҫумӑр ҫӑвать, ҫулсем пӑрлакланаҫҫӗ. Пӗрремӗш каналпа хыпарсен каларӑмӗнче Раҫҫейри хӑш-пӗр регионта ҫанталӑка пула сиксе тухнӑ пулӑмсем пирки кӑтартнӑ.

Малтанах пӑрлӑ ҫумӑра пула пассажир самолетне анса лармашкӑн полоса ҫитменнине, вӑл унтан тухса кайнине пӗлтернӗ. Самолет хытӑ сийлӗ ҫул ҫинен тухса кайсан чарӑннӑ.

Хыпарсен кӑларӑмӗнче База урамӗнче ҫула юсани пирки каланӑ. Ҫул ӗҫченӗсене пӑрлӑ ҫумӑр та хӑратмасть-мӗн: ҫаплипех ҫул сараҫҫӗ. «Мӗн чухлӗ вӑхӑта чӑтӗ-ши вӑл?» - ыйту сиксе тухнӑ.

Унти ҫулӑн ҫиелти сийне 15 кун каялла илнӗ те чӳкӗн 10-мӗшӗнче ҫеҫ, пӑрлӑ ҫумӑр ҫунӑ чухне, юсама тытӑннӑ.

Канашри водительсен курсӗнчи занятире пулнӑ пӑтӑрмах пирки телекуравпа кӑтартнӑ. «Калина» машина салонӗнче тосол сирпӗнсе тухнӑ. Ҫакна пула ҫав курсра вӗренекен хӗр пиҫсе кайнӑ.

Ура айӗнче вӗри тосол пӗрӗхме тытӑнсан хӗр хӑрушсӑрлӑх пиҫиххине часах салтайман. Инструктор ӑна пулӑшман. Хӗр каланӑ тӑрӑх, НТВ телеканалти ӳкерӳ ушкӑнӗ киличчен автошкулти ертӳлӗх ун патне пӗрре те шӑнкӑравламан. Директор патне камерӑпа килсен лешӗ тӳрре тухмалли сӑлтав тупнӑ: «хӗр хӑй мӗншӗн унпа ҫыхӑнман?»

Инструктора ӗҫрен кӑларма шантарнӑ вӑл. Хӗрӗн сипленмешкӗн хӑйӗнех эмел илмелле. Кун пирки директора каланӑ. «Кӗсьерен укҫа кӑларса тыттармалла-и?» — тенӗ лешӗ. Ҫаплах тунӑ вӑл: кӗсйинчен 5 пин тенкӗлӗххи кӑларнӑ та расписка ҫыртарса хӗре тыттарнӑ.

Ҫав машина халӗ экспертизӑра-мӗн. Инструкторӑн шухӑшӗпе, ку «савутрах тунӑ кӑлтӑкшӑн» пулнӑ. Анчах вӑл хӗре мӗншӗн пӗрре те килсе курман? Хуравӗ ансат: «Ҫулӗ инҫе».

Паян Чӑваш Енре пӗрин хыҫҫӑн тепӗр авари пулнӑ. Икӗ тӗслӗхре те пассажир автобусӗсем ҫаврӑнса ӳкнӗ. Аварисенче, телее, вилекен пулман, анчах ҫынсем, ҫав шутра ачасем те, шар курнӑ.

Ирхи 5 сехет те 15 минутра Шупашкар районӗнче «Кисан-Хусан» маршрутпа ҫӳрекен автобус водителӗ пӑрлӑ ҫул ҫинче руле итлеттереймен. Автобус картана пырса тӑрӑннӑ, унтан ҫаврӑнса ӳкнӗ. Салонра водительсӗр пуҫне тепӗр 22 ҫын пулнӑ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ — ҫул ҫитмен ачасем. 11 пассажир шар курнӑ, вӗсем (10-ри тата 12-ри ачасем те пур вӗсен йышӗнче) тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ.

Тепӗр сехетрен, 6 сехет ҫурӑра, Ҫӗрпӳ районӗнче маршрутка, Канашран Шупашкара каяканскер, ҫаврӑнса ӳкнӗ. 11 ҫын, вӗсен йышӗнче 7 ҫулти арҫын ача пур, тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. 37-ри водитель юлашки ҫулталӑкра, ытларах чухне — ҫул ҫинче хӑвӑртлӑха ӳстернӗшӗн, 16 хутчен явап тытнӑ-мӗн.

Икӗ тӗслӗхре те авари япӑх ҫулшӑн пулнӑ. Вӗсене пӑхса тӑракансен тӗлӗшпе административлӑ материалсем ҫырнӑ.

Дворкович вице-пермьер Дмирий Медведева ҫитес ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче «Платон» виҫине 1,53-рен 2,06 тенке хӑпартма сӗннӗ. Ҫӗртме уйӑхӗнчен вара 3,06 тенкӗ тӳлеттерме каланӑ. Ку — федераци ҫулӗпе ҫӳренӗ пӗр ҫухрӑмшӑн.

Аса илтерер: «Платон» ҫулталӑка яхӑн ӗҫлет. 12 тоннӑран ытларах таякан машинӑсен водителӗсем федераци ҫулӗпе ҫӳренӗшӗн налук тӳлеҫҫӗ. Чи малтанах кашни ҫухрӑмшӑн 3,73 тенкӗ илме сӗннӗ. Анчах водительсем протеста тухсан ку виҫене 1,53 тенке хӑварнӑ. Ҫуркунне ӑна ӳстерме палӑртнӑ, анчах ҫакна пурнӑҫламан. РФ Экономика аталанӑвӗн министерстви ку виҫене 3 ҫуллӑха хӑварма сӗннӗ. Ку таранччен водительсенчен 16,1 миллиард тенкӗ пуҫтарнӑ.

Юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче РФ транспорт министрӗ Максим Соколов ҫӑмӑллӑхлӑ тапхӑр вӗҫленнине пӗлтернӗ. Анчах дальнобойщиксем виҫене хӑпартассине хирӗҫ.

Аҫтӑрхан хулинче ҫӗркаҫ Чӑваш Енри каччӑ икӗ пикене ҫапса хӑварнӑ та сиккипе тарнӑ. Машинӑпа та мар, ҫуранах вӗҫтернӗ вӑл.

«ВАЗ-2112» автомобильпе пыраканскер 15 тата 16-ри пӗртӑвансене шар кӑтартнӑ. Пикесем автобус чарӑнӑвӗнчен килелле утнӑ. Анчах темшӗн тротуарпа е ҫул айккипе мар, ҫулӑн сулахай енӗпе утнӑ. Шурӑ тӑкӑрлӑкран Гончаров тӑкӑрлӑкӗ енне каякан машина хӗрсене те асӑрхаман-ши — вӗсем ҫине кӗрсе кайнӑ. Аманнӑскерсене пульницӑна ӑсатнӑ. Машина хуҫи автомобиле лартса хӑварсах тарнӑ.

Вӑл тӑрӑхри йӗрке хуралҫисем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫынсене амантнӑ машинӑна Чӑваш Республикинче регистрациленӗ. Асӑрханусӑр каччӑна халӗ Аҫтӑрханти пакунлисем шыраҫҫӗ, вӑл ӑҫтине пӗлтерме ҫынсене те пулӑшма чӗнсе калаҫҫӗ.

Чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Халӑх пӗрлӗхӗн кунне уявланӑ чух, Шупашкарта хӑш-пӗр урама хупласа хурӗҫ. Вӑл вӑхӑтра машинӑсене иртсе ҫӳреме тата чарса лартма чарӗҫ.

Хӗрлӗ лапамри 1, 3, 5-мӗш ҫуртсем, ҫавӑн пекех Президент бульварӗ тата Ленинград урамӗ Воробьев композиторсен урамӗпе пӗрлешнӗ вырӑнтан пуҫласа Хӗрлӗ лапам таран машинӑсене ирттермӗҫ. Чару ирхи 7 сехетрен пуҫласа 16 сехетчен пырӗ.

10 сехетрен тытӑнса 12 сехетчен автомобильсен Константин Иванов урамӗпе ҫӳреме юрамӗ. Чару Свердлов урамӗ тӗлӗнчен Шупашкар заливӗн дамби таран пырӗ. Шупашкар заливӗн дамбинчен пуҫласа Воробьев композиторсен урамӗ, асӑннӑ урам Ярославль тата Карл Маркс урамӗсемпе хӗресленнӗ, Карл Маркс урамӗ Воробьев композиторсен урамӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан пуҫласа Республика лапамӗ таран та машинӑсене ирттермӗҫ.

Ҫула тухнӑ автомобильсене Мускав проспекчӗпе, Президент бульварӗпе, Джержинский, Ярославль, Калинин, Водопроводнӑй урамсемпе кайтарӗҫ.

Автомобильпе ҫӳрекенсем хӑйсен уявне паллӑ тӑваҫҫӗ. Шупашкарти 39-мӗш шкулта ӑс пухакан ачасем водительсене саламлама шухӑшланӑ.

Шӑпӑрлансем Патшалӑх инспекцийӗн ӗҫченӗсемпе пӗрле ҫул ҫине тухнӑ, водительсене парнепе савӑнтарнӑ. Парнесене вӗсем хӑйсем ӑсталанӑ. Тӑварлӑ чустаран ӑсталанӑ теттесем руль умӗнчисене питӗ килӗшнӗ.

Виҫҫӗмӗш класс ачисем чустаран ҫул-йӗр паллисене ӑсталанӑ. Вӗсем водительсемшӗн хӑйне евӗр сувенир пулӗҫ. Руль умӗнчисем ачасене чунран тав тунӑ. Кунашкал акци ҫуран ҫӳрекенсене те, водительсене те йӗркене пӑхӑнма хистенине палӑртнӑ.

Шупашкартан Канаша 18 сехет те 40 минутра каякан пуйӑса расписанирен кӑларӗҫ. Чукун ҫул транспортне кӑмӑллакансемшӗн савӑнӑҫлах мар хыпара Тутарстанри Транспорт министерстви пӗлтернӗ.

«Канаш—Шупашкар» тата «Шупашкар—Канаш» маршрутпа хутлакан пуйӑсӑн ҫӗнӗ рапсисанийӗ паянтан вӑя кӗрет.

Ҫапла вара паян 03 сехет те 51 минутра Канашран Шупашкара 6502 номерлӗ пуйӑс килмӗ. Шупашкартан Канаша ҫӳренӗ 6505 номерлӗ пуйӑс та 18 сехет те 40 минутра ҫула тухмӗ.

Канаша 07 сехет те 12 минутра тата Канашран Шупашкара 17 сехет те 05 минутра хутланӑ пуйӑссем малашне те ҫӳрӗҫ.

Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ Шупашкартан Самара пуйӑс ҫулӗ туни экономика тӗлӗшӗнчен усӑллӑ тесе шухӑшланӑ май «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен уҫӑ обществи ҫак икӗ хулана пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳрекен ҫулпа ҫыхӑнтарма сӗннине пӗлтернӗччӗ.

Арбитраж сучӗ Упрдор «Волгомост» ячӗпе килӗшӗве пӑрахӑҫлама ыйтса янӑ тавӑҫа тивӗҫтернӗ, заказчик валли 116 миллион та 424 пин тенкӗ шыраса илме йышӑннӑ.

Ҫӗрпӳри кӗпере пӗлтӗр аран-аран хута ячӗҫ. Кайран тепӗр пайне тума тытӑнчӗҫ. Ӑна Пушкӑрт Республикинчи «Стройблоктехнологи» тума тытӑннӑ. Кӗпере 2016 ҫулхи юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗччен хута ямалла. Тен, вӑл ӑна туса та пӗтерӗ.

Кӗпер патне пымаллине Сарӑтури «Волгомост» тумалла пулнӑ. Вӑл вара утӑн 19-мӗшӗнче панкрута тухнӑ. Ҫапла «Прикамье» Упрдор килӗшӗве пӑрахӑҫлама тавӑҫ тӑратнӑ. Кунсӑр пуҫне аванс шыраса илме ыйтнӑ. Арбитраж сучӗ йӑлтах тивӗҫтернӗ.

Халӗ заказчикӑн ҫӗнӗ подрядчик шырама тивӗ. Вырӑнти влаҫ халӑха асӑрхаттарнӑ ӗнтӗ: кӗпер кӑҫалах пулмӗ.