Ялта пурӑнакан пенсионерсене 2019 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн хушса тӳлеме тытӑнӗҫ. Ырӑ хыпара Раҫҫейӗн ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Максим Топилин брифингра журналистсене пӗлтернӗ.

Раҫҫейӗн Правительстви ялта ӗҫленине кура ӳстермелли ӗҫ, производство, професси, должность, специальность списокне ҫирӗплетнӗ. Унта 500 ытла професси кӗнӗ. Ҫав шутра — агроном, уй-хир бригадин бригадирӗ, тырӑ йӗтемӗн звеньевойӗ, ял хуҫалӑх машинисене юсакан слесарь, тракторист тата ыттисем кӗреҫҫӗ.

Пенсин ҫирӗплетнӗ тӳлевӗ ҫумне ял пенисонерӗсене 25 процент хушса парӗҫ. 1992 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗччен колхоз-совхозра, ял хуҫалӑх предприятийӗсенче, эртелсенче тата ытти ҫӗрте ӗҫленисене профессине пӑхса тӑмӗҫ — хушса тӳлӗҫ.

Чӑваш Енӗн тӗп хулинче транспорт реформи пуҫланать. Хула влаҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакӑ раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн пулса иртӗ.

Шупашкар хула администрацийӗнче ларакан тӳре-шара транспорт сетье оптимизацилеме тата ҫул ҫине пысӑкрах автобуссене ытларах кӑларма палӑртса хунӑ.

Раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн 7, 12, 20, 22, 26, 30, 32, 33, 35, 41, 44, 46, 47, 52, 54-мӗш автобуссен ҫулӗ ылмашӗ. 1, 10, 14, 16, 18, 21, 23, 48, 49, 50, 51, 56, 59, 60, 60к, 61, 63, 65-мӗш номерлӗ автобуссем ҫӳреме пӑрахӗҫ.

Тепӗр ҫӗнӗлӗх те пулӗ. Пӗрлехи транспорт карттисӗр пуҫне ҫул укҫине банк карттисем урлӑ тӳлеме май туса парасшӑн. Ҫул укҫипе смартфон, ҫавӑн пекех Apple Pay, Samsung Pay тата Google Pay технологиллӗ урӑх гаджет урлӑ татӑлма ирӗк парӗҫ. Ҫӗнӗлӗх малтанласа сӑнав мелӗпе ӗҫлӗ.

Чӑваш Енре пурӑнакансем, ҫав шутра ял ҫыннисем те, йӑлари хытӑ каясшӑн малашне укҫа тӳлеме пуҫлӗҫ. Пӗр ҫын пуҫне 75 тенке яхӑн кӑларса хума тытӑнӑпӑр. Хулари е район центрӗсенчи хваттерсенче тӗпленнисем унччен те тӳленӗ-ха. Анчах ҫын пуҫне мар. Хваттер лаптӑкне кура.

Чӑваш Енӗн строительство министрӗ пулнӑ Владимир Михайлова ӗнер ӗҫрен хӑтарнине йӑлари хытӑ каяшсене турттарас енӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусем республикӑра татӑлса пӗтменнипе сӑлтавлакансем те пур. Чӑваш парламенчӗн депутачӗ, «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин пайташӗ Игорь Моляков каяша турттарасси ҫинчен ял ҫыннисемпе килӗшӳ туманнине палӑртнине «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат хыпарланинче тӗрӗсси пурах. Шупашкар районӗнчи Янӑш ял тӑрӑхӗнче, сӑмахран, йӑлари хытӑ каяша турттарма пуҫланӑ. Вӑл тӑрӑхрисем каланӑ тӑрӑх, юпа уйӑхӗнче икӗ хутчен тиесе кайнӑ. Анчах килӗшӗве чылайӑшӗ алӑ пусман. Тӗрӗсрех каласан, алӑ пусма сӗнмен. Хӑшӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, килсерен 75 тенке яхӑн тӳлемелле. Апла пулсан ку ыйтӑва вырӑнсенче уҫӑмлатса пӗтерменни, чӑн та, сисӗнет.

Пуҫӗпех мар-ха. Ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн пирӗн ҫӗршывра аналог телекурава пӑрахӑҫлама тытӑнӗҫ. Ҫакӑ ҫӗнӗ ҫулти малтанхи вунӑ кунта пулса иртессине пӗлтереҫҫӗ. Раҫҫейӗн цифра аталанӑвӗн, ҫыхӑнӑвӑн тата массӑллӑ коммуникацисен министрӗн ҫумӗ Алексей Волин ТАСС информаци агентствин корреспондентне ҫитес ҫул Раҫҫей цифра телекуравӗ ҫине йӑлтах куҫассине пӗлтернӗ.

Ҫӗнӗ формата йышӑнас текенсен ятарлӑ приставка туянма тивӗ е ҫӗнӗ йышши телевизор илмелле.

Паянхи кун пирӗн республикӑра пурӑнакансен 99 проценчӗ пӗрремӗш мультиплекса пӑхайрать. Иккӗмӗш мультиплекса пысӑк хуласенче: Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарта — тата вӗсен ҫывӑхӗсенчи ялсенче пурӑнакансем ҫеҫ хальлӗхе йышӑнаяҫҫӗ. Ҫапах та Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн министерствинче иккӗмӗш мультиплекс кӑҫалхи ҫул вӗҫленнӗ тӗле республикӑри мӗнпур киле ҫитӗ тесе савӑнтарать.

Хальхи вӑхӑтри информаци технологийӗсем малалла аталанса пыраҫҫӗ. Ҫавна май пурнӑҫ палӑрмаллах ҫӑмӑлланать. Пӗр-пӗр ӗҫ тӑвассишӗн ӗҫрен ыйтса кайса е черетре ларса вӑхӑта ҫухатмалла мар. Патшалӑх е муниципалитет кӳрекен хӑш-пӗр пулӑшӑва тӗнче тетелӗ урлӑ илме май пур.

Чӑваш Енре ҫак кунсенче ҫӗнӗ информаци ресурсӗ ӗҫлесе кайнӑ. Хушма пӗлӳ паракан организацисен сайт-навигаторӗ пулӑшнипе кружоксемпе секцисене килте ларсах ҫырӑнма май килӗ.

«Навигатор дополнительного образования Чувашской Республики» (чӑв. Чӑваш Республиикн хушма пӗлӗвӗн навигаторӗ) сайтри информаципе тӗрлӗ ҫулхи ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗпе усӑ курайӗ. Хальхи вӑхӑтра унта 125 организацин 1200 ытла программине вырнаҫтарнӑ.

Йӑлари хытӑ каяша турттарас йӗрке малашне улшӑнӗ. Ҫак ыйтӑва республикӑн Правительство ҫуртӗнче ӗнер иртнӗ канашлура сӳтсе явнӑ. Ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынӑ.

Йӑлари хытӑ каяша турттарассипе ҫӗнӗ йӗрке ҫине куҫмалли хушу Мускавран килет. Килес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗччен ҫӗршывӑн мӗнпур регионӗн ҫӗнӗлле ӗҫлеме тытӑнмалла.

Пире, ахаль ҫынсене, тӳрремӗнех пырса тивекен уйрӑмлӑх хака епле тӳлеттерессипе ҫыхӑннӑ. Паян эпир, хваттерсенче пурӑнакансем, йӑлари каяшшӑн хамӑр пурӑнакан лаптӑка кура тӳлетпӗр. Малашне килте миҫе ҫын пурӑннине шута илӗҫ.

Ҫакна та палӑртар: пӗр кубла метр каяш турттарса кайса тирпейлемепирӗн республикӑри тариф 442 тенкӗ те 22 пуспа танлашать, тоннӑшӑн — 4 пин те 138 тенкӗ те 64 пуспа.

Чӑваш Енри почтальонсем коммуналлӑ пулӑшу тата ытти тӳлев укҫине ҫынсенчен киле пырсах йышӑнаҫҫӗ. Мобильлӗ тӳлевпе касса терминалӗсене хальлӗхе 200 почтальона валеҫсе панӑ.

Мобильлӗ терминал урлӑ тӳлени почта уйрӑмне ҫӳренинчен нимпе те уйрӑлса тӑмасть. Укҫана почтальон вырӑнтах илет, ҫавна ӗнентерекен касса чекне алла тыттарать.

Терминалсем пулӑшнипе коммуналлӑ пулӑшушӑн (ҫутӑшӑн, газшӑн т.ыт.те) ҫеҫ мар, «Ростелекомпа» та, налукпа та, ҫул-йӗр инспекторӗсене тӳлемелли штрафсемпе те татӑлма пулать. Квитанци йышӑннишӗн хушма тӳлев виҫи 5 тенкӗпе танлашать.

Почтӑн хӑйӗн банк та пур, ҫыхӑну уйрӑмӗсенче тӗрлӗ тавар та сутаҫҫӗ, посылкӑсемпе тӗрлӗ бандероль те йышӑнаҫҫӗ, хаҫат-журнал та валеҫеҫҫӗ.

Цифра телекуравӗн операторӗ — Раҫҫейӗн телевиденипе радиосечӗ — пӗрремӗш мультиплекса кӗрекен мӗнпур канала ҫӗнӗ йышши формата куҫарса пӗтернӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министерстви паян пӗлтернӗ. Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗн каҫхине «Пятый канал» (чӑв. Пиллӗкмӗш канал) та 16:9 форматпа ӗҫлеме пуҫланӑ. Ҫапла вара пӗрремӗш мультиплекс йышӗнчи вунӑ канал та унчченхи 4:3 форматран ҫӗнӗ йышшине куҫса пӗтнӗ.

16:9 – хальхи вӑхӑтри телевизорсем валли хатӗрленӗ формат.Телекӑларӑмсене вӑл пысӑк пахалӑхпа кӑтартма май парать.

Пӗрремӗш мультиплекса ҫак каналсем кӗреҫҫӗ: «Первый канал», «Россия 1», «Матч ТВ», НТВ, «Пятый канал», «Россия К», «Россия 24», «Карусель», ОТР и «ТВ Центр». Хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра пурӑнакансен 99 проценчӗ вӗсене тӳлевсӗр пухма пултарать.

Чӑваш Енри вӑрмансене кӗрсен вӗсем кӑмӑрпа тулнине пирӗнтен кашниех асӑрханӑ-курнӑ. Ура айӗнче кансӗрлесе выртакан хӑрӑк йывӑҫсемпе туратсене вӑрманҫӑсем те пуҫтарса ӗлкӗреймеҫҫӗ, ҫынсен те илсе тухма юрамасть. Ҫакӑн пек кутӑнла йӗрке пирӗн ҫӗршывра темиҫе ҫулах тӑсӑлчӗ.

Халӗ вара Раҫҫейӗн Патшалӑх Думи ҫынсене вӑрмана хӑрӑк туратран иртме тинех ирӗк пачӗ. Саккуна депутатсем ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче виҫҫӗмӗш вулавпа йышӑннӑ. Ҫапла вара вӑрманти хӑрӑка йӑтнишӗн штрафламӗҫ. Анчах ку саккун килес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен ҫеҫ вӑя кӗрет.

Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, федераци саккунӗпе килӗшсе тӑракан ӗҫлӗ хута регионсен те ҫывӑх вӑхӑтра йышӑнмалла.

Чӑваш Енӗн тӗп хулинче ваттисем валли хӑна ҫурчӗ уҫӑлнӑ. «Социаллӑ хӑна ҫурчӗ» ят панӑскерте ваттисемпе сусӑрсем вӑхӑтлӑх хӳтлӗх тупма пултараҫҫӗ.

Ҫӗнӗ проектпа паллаштарнӑ май Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен комплекслӑ центр пуҫлӑхӗ Ренада Федорова хӑна ҫуртне кинеми-мучине, сусӑрсене вӗсен ачи-пӑчи, ҫывӑх тӑванӗсем ӗҫпе е канма тухса кайнӑ вӑхӑтра йышӑнассине пӗлтернӗ. Сӑмахран, командировкӑна кайма тивсен. Е тата канма каяс тесен.

Халсӑррисене пӑхакансем киле таврӑниччен вӗсен ҫывӑх ҫыннисем хӑна ҫуртӗнче талӑкӗпех пурӑнӗҫ. Вӗсене апат ҫитерӗҫ, ытти енӗпе пулӑшӗҫ.

«Социаллӑ хӑна ҫурчӗпе» усӑ курнишӗн укҫа тӳлемелле.

Шупашкарта 2015 ҫултанпа ваттисемпе сусӑрсем валли «Ача пахчи» ӗҫлет. Вӑл — халсӑррисене ачи-пӑчи ӗҫре чух пулӑшма уҫнӑскер.