Шупашкар районӗн хаҫачӗ «Тӑван Ен» пӗлтернӗ тӑрӑх, Кӳкеҫ поселокӗ ҫывӑхӗнчи пӗвере арҫын виллине тупнӑ.

Шупашкар районӗн уполномоченнӑй участковӑйсен тата ҫул ҫитменнисемпе ӗҫлекен уйрӑмӗн пуҫлӑхӗ Сергей Петров хаҫата каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, эрнекун, ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Шупашкарта пурӑнакан арҫын Кӳкеҫ пӗвине пулӑ тытма кайнӑ.

Тепӗр кунхине, ҫурлан 4-мӗшӗнче, пӗвере унӑн виллине тупнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын эпилепсипе чирленӗ.

Палӑртмалла: ҫулла пуҫланнӑранпа Шупашкар районӗнче 4 арҫын путса вилнӗ.

1991 ҫулта Шупашкарта арҫын ҫухалнӑ, анчах вӑл ҫуккине никам та сисмен-ши – шыраман та. Ун пирки 27 ҫултан, пурлӑх пайлама тӑрсан, ҫеҫ аса илнӗ.

Арҫын ӑҫта ҫухалнӑ? Вӑл йӗп мар-ҫке. Ыйтӑвӑн хуравне хӗрӗ тупма пулӑшнӑ. Вӑл ашшӗне вӗлернине 27 ҫул вӑрттӑнлӑхра тытса пурӑннӑ.

Халӗ хӗрӗ 47 ҫулта ӗнтӗ. Ашшӗне вӗлернӗ чухне вӑл 20-ре пулнӑ. 1991 ҫулта ашшӗпе хӗрӗ хирӗҫсе кайнӑ. Хӗрӗ ӑна тимӗр патакпа ҫапнӑ, лешӗ сывлама пӑрахнӑ. Хайхискер вилене посадкӑна, килтен 100 метр аяккарах, сӗтӗрсе кайнӑ та пытарнӑ.

Арҫынна 2004 ҫулта шырава панӑ. Кӑҫал вара хӗрне полиграфпа тӗрӗслеме шутанӑ, анчах лешӗ хирӗҫленӗ. Ҫакӑ полицейскисене сисчӗвлентернӗ те. Вӗсем хӗрарӑмран тӗпчесе пӗлнӗ, лешӗ вара йӑлтах каласа кӑтартнӑ.

Кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкарти «Садовый» микрорайонта пурӑнакансем вӗри шывсӑр тӑрса юлнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. «Ҫук, ҫынсем шыв укҫи тӳлемен мар. Микрорайонӑн котельнӑйне пӑхса тӑракан «СУОР» «Газпром межрегионгаз Чебоксары» предприяти умӗнче парӑма кӗнӗ», — пӗлтернӗччӗ ун чухне Софья Савнеш. Ҫавӑншӑн газовиксем газ парассине чакарнӑ та ҫынсем вӗри шывпа усӑ курайми пулса тӑнӑ.

Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш прокуратури парӑмлӑ «СУОР» предприяти тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн «Газпром межрегионгаз Чебоксары» предприяти микрорайона газ панӑччӗ, унта пурӑнакансем тата ҫавӑнти ача пахчи вӗри шывпа усӑ курма тытӑннӑччӗ.

Ҫынсене вӗри шывсӑр пӗр айӑпсӑр лартнӑ газовиксене 300 пин тенкӗрен пуҫласа миллион тенкӗ таран штрафлама пултараҫҫӗ. Монополипе кӗрешекен федераци службин Чӑваш Енри управленийӗн комиссийӗ пӑхса тухнӑ, анчах хальлӗхе унӑн резолютативлӑ пайӗ ҫеҫ пур. Епле явап тыттарасси ҫывӑх вӑхӑтра уҫӑмланӗ. Ҫакна асӑннӑ службӑн Чӑваш Енри ертӳҫи Вячеслав Борисов ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнчи пресс-конференцире пӗлтернӗ.

Малалла...

Шупашкарӑн Мускав районӗнче пурӑнакан арҫын миллиона яхӑн парӑмлӑ пулнӑ. Вӑл кивҫен илнӗ, анчах унпа вӑхӑтра татӑлман.

Арҫынтан укҫа шыраса илме суд йышӑну кӑларнӑ. Ӑна пурнӑҫа кӗртме суд приставӗсене ярса панӑ хыҫҫӑн приставсем парӑмлӑ арҫыннӑн 3500 тӑваткал метр ҫӗр лаптӑкне арестленӗ. Ӑна сутса укҫа тӑвас тенӗ хыҫҫӑн та парӑмли тӳлесе тытма васкаман.

Арҫыннӑн машина пуррине, лешӗ ҫавна суд приставӗсенчен пытарнине пӗлсен ӑна шырама пуҫланӑ. Кунсӑр пуҫне парӑмлине чикӗ леш енне каймалла мар туса хунӑ.

Юлашкинчен каланӑ сӑлтава пула парӑма тӳлесе татма шут тытнӑ та хайхи. Арҫын ҫемйипе Хорватине канма каяс тенӗ. Чикӗ леш енне кӑларса яманнине кура вӑл 1 миллиона яхӑн парӑма тата исполнитель ӗҫӗшӗн тӳлемелли 66 пине тӳлесе татнӑ.

Улатӑрти ҫӑкӑр савучӗн унчченхи директорӗ айӑплине суд ҫирӗплетнӗ, ӑна ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса ултавлӑ ӗҫпе аппаланнӑшӑн 100 пин тенкӗ штраф пама йышӑннӑ.

Раҫҫей следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 2013 ҫулхи кӗркунне хайхи арҫын, савута ертсе пыраканскер, республика хыснинчен укҫа илме май пуррине шута илсе предприяти ятӗнчен халӑха ӗҫпе тивӗҫтекен вырӑнти центрпа килӗшӳ алӑ пуснӑ. Ун хыҫҫӑн вара сусӑра ӗҫе илнӗ, ун валли ӗҫ вырӑнӗ меллештерме тӗрлӗ тавар туяннӑ тесе центра суя документсем, счет-фактурӑсем тӑратнӑ. Вӗсем тӑрӑх Улатӑрти ҫӑкӑр савутне республика хыснинчен 64 пин тенкӗ ытларах куҫарса панӑ. Ҫапла майпа Чӑваш Ен хыснине ҫакӑн чухлӗ укҫалӑх сӑтӑр кӳнӗ.

Утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче каҫхи 10 сехетре Вӑрнар районӗнчи Кивьял Нурӑс ялӗ ҫывӑхӗнче трактор ҫаврӑнса ӳкнӗ. Шел те, водитель вилнӗ.

Тракторист хӑйӗн участокӗнче утӑ тавӑрнӑ. Вӑл ҫыран хӗррине пырсан руле итлеттереймен. Транспорт ҫырмана анса кайнӑ. Водитель вӑйлах суранланнӑ, сывлама пӑрахнӑ.

Трактора регистрациленӗ, кӑҫал техосмотр кӑларнӑ пулнӑ, арҫыннӑн права та пулнӑ. Чӑваш Енри патшалӑх технадзорӗ тимлӗ тата асӑрхануллӑ пулма ыйтать. Уйрӑмах транспортпа каҫхине ӗҫленӗ вӑхӑтра кун пирки манмалла мар.

Куславккара инкек пулнӑ. Унта пӗчӗк ача чӳречерен тухса ӳкнӗ. Кунашкал пӑтӑрмахсем, шел те, тӑтӑш пулаҫҫӗ. Асӑрханулӑх пирки яланах асӑрхаттараҫҫӗ. Ҫапах ашшӗ-амӑшӗ ачисене пӳлӗмре пӗччен хӑварма шикленмест.

Утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пилӗк ҫулти ача иккӗмӗш хутри чӳречерен тухса ӳкнӗ. Ҫакна курнӑ ҫын каланӑ тӑрӑх, шӑпӑрлан пӳлӗмре аслисемсӗр пулнӑ. Амӑшӗ ҫав вӑхӑтра ваннӑйӗнче пулнӑ.

Ача ҫурӑм шӑммине хуҫнӑ. Ӑна Хулари ача-пӑча клиника пульницин стационар уйрӑмне вырттарнӑ. Следовательсем вара ӗҫе уҫӑмлатаҫҫӗ.

Междуречье ял тӑрӑхӗнче ҫапла асӑрхаттарса ҫырса ҫапнисем те пур

Шывран вут пек хӑрама ваттисем ахальтен хушман-тӑр. Ку инкек утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнчех пулса иртнӗ. Шар курнин ӳчӗ ӗнер шыв ҫине хӑпарнӑ...

Сӑр юханшывӗнче, Междуречье ялӗ патӗнче, 14-ри хӗрача шыва путнине Улатӑр районӗнчи йӗрке хуралҫисене ҫав кунах систернӗ. Леш тӗнчене ҫамрӑклах сарӑмсӑр ӑсаннӑ пикен ӳтне ӗнер шыв ҫийӗнче асӑрханӑ.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри тӗпчевҫисем ку пӑтӑрмаха вӑраха хавармасӑр тӗпчеме пуҫланӑ. Хальлӗхе ҫакӑ паллӑ. Шыва путнӑ пике 14—24-ри пӗлешӗсемпе Сӑр юханшывӗ хӗрне кайнӑ. Ҫамрӑксенчен нихӑшӗ те ишме пӗлмен. Апла пулин те вӗсем тарӑн мар тӗлте чӑмпӑлтатнӑ. Кӗтмен-туман ҫӗртен тахӑш самантра тарӑн ҫӗре лексе 14-ри хӗрача шыва путнӑ. Ӑна ҫӑлма май килмен.

Вӑрнарта 18 ҫул тултарман ҫамрӑк суранланнӑ. РФ Следстви комитечӗ ку тӗлӗшпе тӗрӗслев ирттерет.

Арҫын ача пуйӑс тӑррине хӑпарса кайнӑ. Ку чутах инкекпе вӗҫленмен. Каярахпа «Подслушано в Вурнарах» (чӑв. «Вӑрнарта илтнӗ») пабликра ҫамрӑк тепӗр кунхине, пульницӑна ӑсатнӑ хыҫҫӑн, сывлама пӑрахни пирки ҫырнӑ.

Ку утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче 22 сехет ҫурӑра пулнӑ. Вӑрнарти чукун ҫул станцийӗнче 13 ҫулти арҫын ача тавар турттаракан 2777-мӗш пуйӑс тӑррине хӑпараса кайнӑ. Ҫамрӑк пиҫсе кайнӑ, ӑна пульницӑна ӑсатнӑ.

Паян, утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкартан Самара каякан автоцистерна тӳнсе кайнӑ. Инкек Ҫӗрпӳри ҫул ҫавринче, Канаш енне каякан тӗлте, 14 сехет тӗлӗнче пулса иртнӗ. Машина «Химпром» предприятирен тухнӑ. Инкекре водитель шар курнӑ, аманнисем тек ҫук. Цистернӑран тӑварлӑ йӳҫек юхса тухнӑ. Йӳҫеке тасатас тесе тӗрлӗ служба ура ҫине тӑнӑ. Ҫав шутра 65 ҫынпа 32 техника тӑрмашнӑ. Вӗсен хушшинче ҫул-йӗр инспекторӗсем, пушар сӳнтерекенсем, Роспотребнадзор, Инкеклӗ лару-тӑру министерствин, «Химпромӑн» специалисчӗсем пулнӑ. Хими япалине ҫул ҫинчен ҫуса тасатнӑ.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче ӗнентернӗ тӑрӑх, инкеклӗ лару-тӑрӑва пӗтерес ӗҫ епле пынине республика пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев сӑнаса тӑнӑ.