Чӑваш Ене кӗҫех Мускав тата петӗм Руҫ Патриархӗ Кирилл килмелле. Вӑл Шупашкарта пӗрремӗш хут пулса курӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Кирилл Патриарх Чӑваш Ене ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ҫитӗ. Тунтикун, ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкарта пулӗ. Вӑл ҫветтуй Владимир кнеҫ ячӗллӗ чиркӳ тӑррине уҫнӑ ҫӗре хутшӑнӗ. Хальлӗхе мероприятисен программине ҫирӗплетмен-ха.

Шупашкар тата Чӑваш Епархийӗнче Кирилл Патриарх килес хыпара ҫирӗплетнӗ. Ку ыйту тӗлӗшпе пуху та иртмелле-мӗн.

Патӑрьел районӗнчи Упамса ялӗнчи халӑх пуҫарӑвӗпе ялти масар ҫинче часавай ҫӗкленет. Ӑна хута ямашкӑн ҫынсем хӑйсемех укҫа-тенкӗ пухнӑ.

Малтанах ҫак ӗҫе Александр Пятаков, Владислав Пятаков, Алексей Столяров хутшӑннӑ. Вӗсем дача, хӑна ҫурчӗсен, мунча пурисене тӑвас ҫӗрте ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсем укҫа пухса пулас часавай валли пура тунӑ.

Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ялти комитет ыйтнипе комисси часавай лартмалли вырӑна тӗрӗсленӗ. Унти вырӑн тӳрӗ, юрӑхлӑ пулнине палӑртнӑ. Ҫапла унта часавай тума йышӑннӑ.

Лаптӑка тата пурана пӑхнӑ ҫӗре Турхан ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Сымов, Турханти храм настоятелӗ Петр Забегаев протоиерей хутшӑннӑ. Часавая турӑшсем вырнаҫтарӗҫ.

Ӗнер Тутарстанри Пӑва районне кӗрекен Альших ялӗнче чӑвашсем пысӑк чӳк ирттернӗ иккен. Вырӑнти хастар Улатимӗр Бабайкин журналист пӗлтернӗ тӑрӑх — вӑл хӑй вӑхӑтӗнче Пӑвари Чӑваш телекуравӗнче ӗҫленӗ — халӑх ҫамрӑк вӑкӑра пусса кӗл тунӑ пулать.

Ӗнер каҫхи вара Чӑваш Республикине ҫумӑрлӑ ҫанталӑк килнӗ — темиҫе кун шӑрӑх тӑнӑ хыҫҫӑн уй-хирсемпе вӑрмансене нӳрӗк лекнӗ. Ку ял хуҫалӑхне тӗрек пани каламасӑрах паллӑ — ав, тип ҫанталӑка пула Патӑрьел тӑрӑхӗнче инкеклӗ лару-тӑрӑва та ҫирӗплетнӗччӗ.

Аса илтерер, ӗлӗк-авал чӑвашсем ҫумӑр чӳкне вӗри те шӑрӑх тӑракан ҫанталӑк вӑхӑтӗнче ирттернӗ. Ӑна ял ҫумӗнчи ҫӑлкуҫ, юханшыв, пӗве е кӳлӗ патӗнче тунӑ. Пӑтӑпа, сӗт яшкипе, ҫӑмарта хӑпартнипе чӳкленӗ. Фольклор пухакансем лаша-вӑкӑр, така-путек панине сахал мар ҫырса пухнӑ.

Энӗшри храм

Энӗшсем ялта кӗҫех Феодосий ячӗллӗ храм хута кайнӑшӑн шутсӑр савӑнаҫҫӗ. Ӑна халӑхран пухнӑ укҫапа ҫӗклеҫҫӗ вӗсем.

Ватӑ ҫынсем каланӑ тӑрӑх, храм вырӑнӗнче ӗлӗк чиркӳ пулнӑ. Ӑна Совет саманинче аркатнӑ. Ун вырӑнне шкул туса лартнӑ, анчах ӑна каярахпа район центрне куҫарнӑ.

Прихут канашӗн председателӗ Вениамин Кириллов каланӑ тӑрӑх, храма кӑҫал уҫма палӑртнӑ. Ҫав куна халӑх тем пекех кӗтет.

Храмра Алексий атте пулӗ. Хальлӗхе храмра инженери сечӗсене хунӑ, газ кӗртнӗ. Ӑна тумашкӑн ҫак ҫулсенче 3 миллион ытла тӑкакланӑ.

Ҫывӑхри территорие те кӗҫех хӑтлӑлатӗҫ, ҫул сарӗҫ.

Сӑнсем (4)

Михаил Игнатьев Элтепер Варнавӑна саламлать

Ҫак эрнере Шупашкар тата Чӑваш Ен митрополичӗн Варнавӑн ҫуралнӑ кунӗ пулнӑ. Ҫав ятпа ӑна Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев саламланӑ.

Митрополита республика пуҫлӑхӗ ӑс-хакӑл енчен вӗҫӗмех пулӑшса пынишӗн тата Чӑваш Енре православи тӗнне ҫирӗплтенишӗн тав тунӑ. Михаил Игнатьев чиркӳпе влаҫ органӗсем культура, вӗренӳ ӗҫӗнче, Чӑваш Енри православин ҫаваплӑ вырӑнӗсене упраса хӑварассипе тата чӗртсе тӑратассипе тухӑҫлӑ ҫыхӑну тытнине палӑртнӑ. Ҫитӗнекен ӑрӑва кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен воспитани парассинче те чиркӳ ҫыннисем тӳпе хывнине асӑнса хӑварнӑ.

Элтепер Чӑваш Енре ырӑ ӗҫ нумай пулса пынине, обществӑпа политика лару-тӑрӑвне тӑнӑҫлӑ тытса тӑрассишӗн, ҫынсене ыранхи куна шанчӑкпа пӑхтарассишӗн пултаруллӑн тимленине те, халӑх килӗшӳпе тата ҫураҫупа пурӑннине те, демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑхланнине те палӑртнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Варнавӑна чечек тата кӗнеке парнеленӗ. Ҫирӗп сывлӑх, вӑрӑм ӗмӗр, чун хавалӗ тата пур ӗҫре те Турӑ пулӑшса пытӑр тесе суннӑ.

Сӑнсем (5)

Кӑҫал Мӑнкуна анлӑ уявлама палӑртаҫҫӗ. Мӑнастирсемпе храмсенче кӑна мар, ун тулашӗнче те. Ҫапла уява Шупашкар ҫыннисем те, хӑнасем те хутшӑнма пултараҫҫӗ.

Шупашкарта Мӑнкун фестивалӗ пӗрремӗш хут иртӗ. Ун чухне 50 ытла мероприяти пулмалла. Фестиваль Мӑнкунра, акан 12-мӗшӗнче, пуҫланӗ те акан 19-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Ҫав тапхӑрта урамра, паркра, музейра, культура учрежденийӗсенче мероприятисем иртӗҫ.

Хулан тӗп урамӗсенче вара 2 метр ҫӳллӗш Мӑнкун ҫӑмартисем вырнаҫтарӗҫ. Христос ҫуралнӑ храм тӗлӗнче кашниех арт-объектсене сӑрлассине хутшӑнма пултарать.

Фестиваль Республика тӳремӗнче уҫӑлӗ. Унта чиркӳ хорӗсем юрламалла, ачасем валли ятарлӑ программа иртмелле. Хулари мӗнпар ӳнер шкулӗсенче куравсем, ӑсталӑх класӗсем иртӗҫ. Вулавӑшсенче Мӑнкун ҫӑмартине хатӗрлес енӗпе конкурссем иртӗҫ.

Правительство ҫуртӗнче куҫ курман ҫынсем валли «Сергий Радонежский — сӳнмен ҫутӑ» курав уҫӑлнӑ. Картинӑсем вырӑс ҫветтуйӗн пурнӑҫӗ пирки каласа кӑтартаҫҫӗ.

Курава Варнава митрополит пулӑшнипе хатӗрленӗ. ЧР Сывлӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ӳкерчӗксене Чиркӳ музейӗн ӳнерҫӗ волонтерсем хатӗрленӗ. Картинӑсене кантӑк ҫине ӳкернӗ, ҫапла майпа вӗсене алӑпа хыпашласа ӑнланма пулать. Унччен кун пек мелпе усӑ курман.

Проекта пурнӑҫа кӗртмешкӗн ӳнерҫӗсем малтан куҫ курманнисем ӳнере алӑпа епле туйнипе паллашнӑ. Унтан тифлопедагогсемпе, куҫ япӑх курман е пачах курман ҫынсен вулавӑшӗн ӗҫченӗсем пулшнипе картинӑсем хатӗрленӗ.

Ведомство кунашкал картинӑсем куҫ курманнисен тавракурӑмне анлӑлатма пулӑшнине палӑртать.

Ӗнер Чӑваш ӳнер музейӗнче «Чиркӳ тума — ятран кирпӗч» ыркӑмӑллӑх акцийӗ иртнӗ. Унта республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем те хутшӑннӑ. Вӗсем кӑна та мар, республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та.

Акцие йӗркелекенсем унта хутшӑнакансене ятран сертификат туянма сӗннӗ. Хаклӑ хута 300, 1500 тата 3000 тенкӗпе сутнӑ. Унта ҫынсем хӑйсен ятне ҫырса хума пултарнӑ. Укҫа Шупашкарти Калинин урамӗнче, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗпе Союзсен ҫурчӗ хушшинче, тума палӑртакан чиркӳ валли каймалла. Чиркӗве ятран кирпӗч хума палӑртаҫҫӗ. Ун ҫинче укҫа уйӑрса пулӑшнӑ ҫын ятне ҫырса хурӗҫ.

Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн порталӗнчи информацире халӑх тарҫисенчен хӑшӗ мӗн чухлӗ уйӑрнине палӑртман-ха. Пӗр сехетре пӗтӗмпе 350 пине яхӑн тенкӗ пухнине пӗлтернӗ.

ЧР Наци вулавӑшӗнче православи кӗнекин «Радонеж» центрӗ уҫӑлнӑ. Вулакансем халӗ пине яхӑн кӗнекепе, дискпа паллашма пултараҫҫӗ. Фонда пухмашкӑн священниксем тата «Православи пуҫарӑвӗ» конкурс гранчӗ пулӑшнӑ.

Ку раритетсене — ҫырусене — перчетке тӑхӑнса ҫеҫ тытма пулать. Темиҫе ҫӗр ҫул усӑ курнӑ ҫырусене куҫ пек упрамалла вӗт. Наци вулавӑшӗнчен центр валли 200 кӗнеке суйланӑ.

ЧР культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова пӗлтернӗ тӑрӑх, вулакана православи кӗнекипе ҫывӑхлатасшӑн. Центр хӑйӗн вулаканне тупатех. «Радонеж» валли литература пухмашкӑн чиркӳ ҫыннисем те пулӑшнӑ. Вӗсене центр уҫӑлнӑ уява чӗннӗ.

Максим Курленко иерей фонд майӗпен пысӑкланасса иккӗленмест. Центра Христос ҫуралнӑ храмӑн настоятелӗ Сергий Пушков протоиерей нумай кӗнеке парнеленӗ. Шупашкарти арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирӗн манахӗсем те чылай пулӑшнӑ.

Грант пулӑшнипе вулавӑш 100 пин тенкӗлӗх православи кӗнеки туяннӑ. Православи литературин центрӗн алӑкӗ кашнин валлиех уҫӑ.