Ҫӗрпӳ район прокуратури район администрацийӗ хыснапа мӗнле усӑ курнине тӗрӗсленӗ. Тӗрӗслев хыҫҫӑн пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Ҫӗрпӳре стадион хута кайнӑ чухне 1 миллион тенкӗ ҫухални тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Ӑна тумашкӑн район администрацийӗ тата «Глобус» строительство компанийӗ контракт алӑ пуснӑ. Ӑна хута ямашкӑн 41 миллион тенкӗ ытла уйӑрнӑ.

Проектпа смета документацийӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, трибунӑсене 3 миллион ытла тенкӗлӗх тунӑ. Анчах прокуратура ӑна йӳнӗрех хакпа пурнӑҫланине палӑртнӑ. Ҫапла муниципалитет хыснине 1 миллион тенкӗ тӑкак кӑтартнӑ.

Район прокурорӗ материалсене следстви органӗсене тӗрӗслемешкӗн ярса панӑ.

Чӑваш Енре ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ҫул-йӗр ҫинче ачасемпе пулнӑ аварисене шучӗ 30 процент ытла чакнӑ. Кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа 11 аварире ҫул ҫитмен 12 ача шар курнӑ.

ЧР ШӖМӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ытларах чухне ҫуран ҫӳрекенсем ҫине урапа кӗрсе каять. Ҫӳлерех асӑннӑ тапхӑрта 6 ачана ҫапса хӑварнӑ. Икӗ тӗслӗх ҫул урлӑ каҫмалли вырӑнта пулнӑ, тепӗр иккӗшӗ — ҫуртсен картишӗнче. Икӗ тӗслӗхре ачасем хӑйсем ҫул-йӗр правилине пӑснӑ.

7–11 ҫулсенчи тӑватӑ ача шар курнӑ. Икӗ тӗслӗхре 12–15 ҫулсенчисем суранланнӑ.

Аварисенчен чылайӑшӗ ирхи 7 сехетрен пуҫласа 9 сехетчен тата 12-15 сехетсенче пулаҫҫӗ.

Кӑҫал ҫуркунне таҫта ҫӗтнӗ тейӗн — ҫанталӑк савӑнтармасть-ха. Анчах синоптиксем пӑшӑрханмалла маррине систереҫҫӗ. Кӗҫех Чӑваш Ене ӑшӑ килмелле.

Синоптиксем каланӑ тӑрӑх, ҫак канмалли кунсенче термометр 15–20 градус ӑшӑ таранах хӑпармалла. Ыран республикӑра ҫанталӑк лайӑхах пулмӗ — юрпа ҫумӑр ҫӑвӗ.

Кӗҫнерникун, ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, антициклон хуҫаланма пуҫлӗ. Ун чухне хӗвел пӑхӗ, 10 градус ӑшӑ пулӗ.

Акан 8-мӗшӗнче каллех ҫумӑр ҫӑвӗ. Апла пулсан та сывлӑш температури 7–12 градуса ҫитӗ.

Шӑматкун вара Ази антициклонӗ килӗ. Ун чухне типӗ, хӗвеллӗ ҫанталӑк тӑрӗ. Сывлӑш температури те 20 градус таранах ӑшӑ пулӗ. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, кунашкал ҫанталӑк тепӗр эрне варричченех хуҫаланӗ.

Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗ тӗлне Шупашкарта ҫӗнӗ палӑк вырнаҫтармалла. Вӑл ӑҫта пулӗ тата ӑна кама халаллӗҫ? Халӑх суйлӗ.

Шупашкар «Раҫҫей мухтавӗн аллейи» проекта хутшӑнать. Проект йӗркелӳҫисем ҫӗршыва чапа кӑларнӑ ҫынсен палӑкӗсене тӳлевсӗрех вырнаҫтараҫҫӗ. Вӗсене пӑхӑртан хатӗрлеҫҫӗ. Сасӑлав акан 29-мӗшӗччен иртӗ. Хальлӗхе ытларахӑшӗ Иккӗмӗш Екатеринӑшӑн тата Владимир Высоцкишӗн сасӑланӑ.

Шупашкарта лартма пултаракан палӑксен списокӗ: Иккӗмӗш Кӗтерне (Шупашкарти ӳнер училищи умӗнче), Георгий Жуков («Ҫӗнтерӳ» паркӗнче), Зоя Космодемьянская («Ҫӗнтерӳ» паркӗнче), Петр Столыпин (К.Иванов урамӗнче), Александр Пушкин (Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫемье вулавӗн центрӗнче), Сергей Есенин (Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫемье вулавӗн центрӗнче), Василий Шукшин (Мускав проспектӗнче), Сергей Радонежский (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ умӗнче).

Палӑкшӑн хула администрацийӗн сайтӗнче сасӑлама пулать. Унччен ятарлӑ формӑна ҫырмалла.

Аса илтеретпӗр, пӗлтӗрхи ҫулталӑк вӗҫнелле тӳре-шара «Ирӗклӗх» пӗрлӗхе хурав панӑччӗ — Улӑп палӑкне лартма ытлашшиех кӑмӑл ҫуккине палӑртнӑччӗ.

Малалла...

«Раҫҫей хаҫачӗ» пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫей чукун ҫулӗ билетсене 50 процент йӳнӗрехпе туянма май туса панӑ. Ку 10–17 ҫулсенчи шкул ачисене пыса тивет.

Ку ҫӑмӑллӑхпа ҫӗртмен 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 31-мӗшӗччен усӑ курма май пур. Чӑваш Енри кассӑсенче кунашкал билетсене ака уйӑхӗн 4-мӗшӗнчен сутма пуҫланӑ. Акан 18-мӗшӗнчен вара вӗсене тӗнче тетелӗ урлӑ туянма пулать.

Ку таранччен шкул ачисем билетсене ҫур хакпа вӗренӳ вӑхӑтӗнче ҫеҫ илме пултарнӑ. Кӗҫӗн класра ӑс пухакансем ҫеҫ билета каникулта 65 процент хакпа туяннӑ. Ку ҫӑмӑллӑхсем юлӗҫ. 5 ҫул тултарманнисем те тӳлевсӗрех ҫӳрӗҫ.

Ҫулла билет туяннӑ чухне шкултан панӑ справкӑна ыйтмӗҫ. Ҫуралнине ӗнентерекен свидетельство е паспорт та ҫителӗклӗ.

Ҫӗршывра кризис хуҫаланать те пур ҫӗрте те «экономи» пырать. Мускава шапаша ҫӳрекенсенчен чылайӑшӗ каялла пушӑ кӗсьепе таврӑнма тытӑнчӗҫ. Бюджетниксен шалӑвне те «касни» пирки час-часах илтме тӳр килет.

Хайхи кризис ял ҫыннине те пырса тиврӗ. Тен, сӗт хакӗ йӳнелни те ҫакӑнпах ҫыхӑннӑ? Анчах сӑмахӑм кун пирки мар-ха. Пур ялта та тенӗ пекех юпасем ҫинче ҫутӑ пур. Пирӗн кӳршӗ ялах илер. Пысӑках мар, пӗр урам ҫеҫ. Анчах чылай юпа ҫинче ҫутӑ пур. 5-е те ҫитнӗ пуль. Ку пӗчӗк ялшӑн нумай. Пирӗн ялта — 130 кил. Каҫсерен хӑш-пӗр урамра — тӗп-тӗттӗм, куҫа йӗппе чиксен те нимӗн те курӑнмасть. Урамсене ҫутӑпа тивӗҫтересси камӑн яваплӑхӗ? Эпӗ пӗлнӗ тӑрӑх, (тен, йӑнӑшатӑп та) ҫакна муниципалитетӑн пурнӑҫламалла. Анчах ку енӗпе ӗҫленине хальлӗхе курман. Лампочкӑсем ҫунса каяҫҫӗ — никам та улӑштармасть.

Хӑлхана ҫакнашкал хыпар кӗчӗ. Кӑҫал ял тӑрӑхӗн администрацийӗ урамсене ҫутӑпа тивӗҫтермешкӗн пӗлтӗрхи пек 150 пин тенкӗ мар, 100 пин тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫавна май перекетлеме тивӗ. Ҫу уйӑхӗнчен пуҫласа юпа ҫинчи ҫутта 23 сехетчен ҫеҫ ӗҫлеттерӗҫ, кайран сӳнтерӗҫ.

Малалла...

Элӗк районӗн сучӗ 30 ҫулти арҫынна 4 уйӑх ӗҫлеттермелле тунӑ. Ирсӗрскер 10 ҫулти арҫын ачана хӗненӗ.

Суд ҫирӗплетнӗ, следстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Элӗк районӗнче пурӑнакан ҫамрӑк арҫын кӑрлач уйӑхӗнче пӗлӗшӗ патне хӑнана килнӗ. Хайхискер пӗрле эрех йӑтса килнӗ.

Килӗнче ачасем те пулнӑ. Кӳршисен ачи те ҫав вӑхӑтра каҫнӑ. Арҫын малтанах пӗчченех эрех ӗҫнӗ. Унтан ӳсерскер 10 ҫулти арҫын ачана эрех сӗннӗ. Лешӗ хирӗҫленӗ. Арҫын урса кайнӑ та ачана хӗнеме тытӑннӑ.

Арҫын ҫаврӑннипе усӑ курса ача тухса тарма пултарнӑ. Суд арҫынна айӑплӑ тесе йышӑннӑ. Ӑна 4 уйӑх ӗҫлеттерме йышӑннӑ.

Ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче аутизм пирки информаци сармалли пӗтӗм тӗнчери куна паллӑ тӑваҫҫӗ. Чӑваш Республикинче «Манӑн хӑйне евӗр ача» проект виҫҫӗмӗш ҫул пурнӑҫланать. Вӑл аутизмпа чирлӗ ачасене тата вӗсен ашшӗ-амӑшне пулӑшать.

2016 ҫул тӗлне республикӑра аутизмпа чирлӗ 146 ача пурӑннине шута илнӗ. Вӗсенчен 119-шне сусӑр тесе йышӑннӑ. Ака уйӑхӗн 1-мешӗнче ку чир-чӗре ҫавра сӗтелре сӳтсе явнӑ.

Ҫавра сӗтелре кунашкал ачасене сиплемелли, вӗрентмелле, социализацилемелли ыйтусене сӳтсе явнӑ. Кунашкал ачасене пукане спектаклӗсене явӑҫтарас ӗҫе те ҫӗкленӗ. Аутизмпа чирлӗ ашшӗ-амӑшӗн ушкӑнне йӗркелеме йышӑннӑ. Вӑл тухтӑрсене, педагогсене, психологсене пӗр тӗвве пухма пулӑшать.

ЧР Ӗҫлевпе социаллӑ хӳтлӗх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре ӗҫсӗррисен йышӗ — 1 процент.

Эрнесерен ирттерекен мониторингра палӑртнӑ тӑрӑх, республикӑра 6111 ӗҫсӗр ҫынна официаллӑ мелпе регистрациленӗ. Ӗҫсӗрлӗх, ӗҫлекенсен йышӗпе танлаштарсан, 0,91 процент.

Ӗҫсӗррисен йышӗ Ҫӗрпӳ районӗнче (0,22 процент), Муркашра (0,29 процент) тата Комсомольскинче (0,33 процент) нумайрах. 7733 ҫын тулли мар ӗҫ кунӗпе тӑрӑшать.

ЧР Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра 12471 ваканси пур. Пушӑ вырӑнсем пирки 1769 ӗҫпе тивӗҫтерекен организаци пӗлтернӗ.

Шупашкара «Лаборатори диагностики» ятлӑ ҫӗнӗ икӗ урапа ҫитнӗ. Вӗсем Шупашкарти медицина организацийӗсенчен Хулари 1-мӗш клиника пульницин клиникӑпа диагностика лабораторине биоматериалсене илсе ҫитерӗҫ.

Чӑваш Енре тӗп лаборатори служби виҫӗ ҫул каяллах ӗҫлеме тытӑннӑ. Хулари 1-мӗш клиника пульници ҫумне Шупашкарти сипленмелли 16 организацие ҫирӗплетнӗ. Юна штрих-кодлӑ ятарлӑ пробиркӑна илеҫҫӗ. Унта пациент тата сипленмелли учреждени пирки информаци пур. Пробиркӑсене контейнер-сивӗтӗшсене вырнаҫтарса лабораторие ӑсатаҫҫӗ.

Пӗлтӗр Хулари 1-мӗш клиника пульницин лабораторийӗнче 9,5 миллиона яхӑн тӗпчев ирттернӗ. Лаборатори диагностики сывлӑх сыхлавӗ валли объективлӗ диагностикӑн 80 процентне парать.