Чӑваш Енри суйлав тӗп комиссийӗн 2015 ҫулхи суйлавсенче икчӗлхелӗхе пӑхӑнмалла. Кун тӗлӗшпе «Ирӗклӗх» общество ҫыру янӑ.

Суйлав тӗп комиссийӗн председателӗн Александр Цветковӑн ячӗпе янӑ ҫырура «Ирӗклӗх» хастарӗсем ЧР Конституцийӗпе тата «Чӗлхесем пирки» саккунпа килӗшӳллӗн Чӑваш Енре вырӑс тата чӑваш чӗлхи пӗр танах пулнине палӑртнӑ.

Ҫав вӑхӑтрах «Чӗлхесем ҫинчен» саккунра «суйлав бюллетенӗсем Чӑваш Енре вырӑсла пичетленеҫҫӗ» тесе палӑртнӑ. Анчах суйлав комиссийӗ йышӑнӑвӗпе вӗсене чӑвашла та, кирлӗ пулсан ытти чӗлхепе те пичетлеме май пур.

Ҫавна май «Ирӗклӗх» суйлав тӗп комиссине бюллетеньсене вырӑсла та, чӑвашла та пичетлеме ыйтать. Май пулсан бюллетеньсене тутарла тата ирҫелле хатӗрлеме сӗнеҫҫӗ.

Аса илтерер: авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Элтеперне тата Шупашкар хула пухӑвӗн депутачӗсене суйлама палӑртнӑ.

Шупашкарти Кӑнтӑр поселокӗнче Магницкий урамӗнчи 20-мӗш ҫурт патӗнче — чӑн-чӑн ҫӳп-ҫап купи. Ӑхаль ӑпӑр-тапӑр йӑваланмасть унта. Чӳрече умӗнче «фанфурик» кӗленчисем сапаланса выртаҫҫӗ.

Кун пирки «Про Город» хаҫата Дмитрий Смирнов пӗлтернӗ. Ахӑртнех, ҫуртра пурӑнакансем кӗленчене пушатнӑ хыҫҫӑн ҫӳп-ҫап витрине ывӑтман — чӳречерен кӑна пенӗ.

Дмитрий Смирнов ҫав общежитие тӑванӗсем патне пӗрремӗш хут килнӗ-мӗн. Тӗлӗннипе йӑванса кайманни кӑна. Ара, кун пеккине нихӑҫан та курман-ҫке вӑл.

Димӑна халӑх ӗҫке ярӑнни пӑшӑрхантарать. Кун ҫине вара никам та ҫаврӑнса пӑхмасть имӗш. Ҫуртпа юнашарах аптека. Вӑл пуять, халӑх ӗҫсе пӗтет.

«Фанфурик» сутма чармаҫҫӗ вӗт. Пӗлтӗр ака уйӑхӗнче кӑна темиҫе аптека ӑна сутмасси пирки меморандум алӑ пуснӑ. Аптекӑра спирт сутнине хам та пӗрре мар асӑрханӑ. Вӑрттӑн хӑтланаҫҫӗ ҫакна, никам курмалла мар.

Ҫав аптекӑн заведующийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем 100 грамлӑ спирт настойкине 10 ҫул сутмаҫҫӗ. Сентре ҫинче 25 грамли кӑна пур-мӗн. Вӗсене вара ытлах туянмаҫҫӗ. Вӑл «фанфурика» Кӑнтӑр пасарӗнче туянаҫҫӗ тесе шутлать.

Куславкка районӗнчи Тӗмшер ял тӑрӑхӗнче отчет концерчӗ иртнӗ. Ирина Ефремова, Лариса Мотова тата Маргарита Белова Юрий Трифонов ертсе пынипе хитре темиҫе юрӑ шӑрантарнӑ. Ача-пӑча юррисем те пулнӑ репертуарта. Тӗмшерти тулли мар вӑтам шкулта вӗренекен Яна Репова, Ольга Городскова, Анастасия Николаева юрланӑ. Мария Трофимова юрланине те куракансем ырласа йышӑннине пӗлтереҫҫӗ. Аккордеонпа Иван Карамзин каланӑ. Пилешкассинчи клубӑн «Пилеш» ансамблӗ «Салтак ҫырнӑ ҫырусем» юрӑпа куракан патне тухнӑ. Унсӑр пуҫне ушкӑн «Улах» фольклор композицине кӑтартнӑ. Районти конкурссен ҫӗнтерӳҫи — «Асамлӑ ачалӑх» ансамбль ял ҫыннисене «Вӑрманта, ҫырлара» хавас ташӑпа савӑк кӑмӑл кӳнӗ. «Шурӑ хурӑн» ансамбль те куракансен кӑмӑлне кайма тӑрӑшнӑ. Кашни номере вӑл слайдпа пуянлатнӑ.

Сӑнсем (5)

Ҫӗмӗрлери халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрӗ вӑхӑт таппипе тан пырать тесе ӗнентереҫҫӗ вырӑнтисем. Йӑлана кӗнӗ евӗр мелсемпе усӑ курни кӑна ҫителӗксӗр тесе шухӑшланӑ май «Интернет-йышӑну» ӗҫлеттерсе янӑ. Вӑл пулӑшнипе центр ӗҫӗ-хӗлӗ, вӑл кӳрекен мӗнпур пулӑшу пирки пӗлме, кӑсӑклантаракан ыйтӑва пама пулать. Мӗнпур ыйтӑва социаллӑ тытӑм ӗҫченӗсем ҫийӗнчех хуравлассине, пулӑшассине шантараҫҫӗ.

Ыйтусене http://www.shumerly-centr.soc.cap.ru адреспа кӗрсе «Ыйту–хурав» баннерта хӑварма пулать. Анчах малтан регистрациленмелле. Кунсӑр пуҫне Skype электрон сервис урлӑ та уҫӑмлатма май пур. Специалистсем ыйтӑва электрон-ҫырупа хуравлӗҫ. Ӗҫ вӑхӑтӗнче пулсан ҫийӗнчех уҫӑмлатӗҫ.

«Интернет-йышӑну» талӑкӗпех ӗҫлет.

Хура тинӗс хӗрринче, Краснодар енӗнчи Туапсе хулинче 45 километрта вырнаҫнӑ «Орленок» ача-пӑча центрӗнче 11–15 ҫулсенчи ачасем ҫулталӑкӗпе канаҫҫӗ. Унта шкул та пур, спорт комплексӗ те, Культурӑпа спорт керменӗ те, вулавӑш та, инфраструктурӑн ытти объекчӗ те.

Иртнӗ ҫул республикӑн Вӗренӳ министерстви шкулсенче вӗренекен ачасем валли конкурс йӗркеленӗ. «Орленока» кайма 14 шкул ачи тивӗҫнӗ. Ҫавсен хушшинче Йӗпреҫ районӗнчи Кӗлӗмкассинчи вӑтам шкулта вӗренекен икӗ хастар — Татьяна Новикова тата Анастасия Мусьтакова та — пулнӑ. Унта вӗсем нарӑсӑн 12-мӗшӗнчен тытӑнса пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗччен каннӑ.

«Орленока» пынисем патне паллӑ ҫыравҫӑсем, ӑсчахсем, спортсменсем, артистсем тӗлпулӑва пырса ҫӳренӗ. Ҫав кунсенче тӗрлӗ фестиваль иртнӗ. Татьяна Новикова ҫавсенчен пӗринче Чӑваш Республики пирки каласа кӑтартнӑ, наци тумтирӗпе паллаштарнӑ. Фестивальте «Вӑйӑра» тата «Тӑпӑр-тӑпӑр» юрӑсене шӑрантарнӑ.

Яланах мар. Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗнче РФ Шалти ӗҫсен министерствин Патӑрьел районӗнчи ҫул-йӗр ҫинчи хӑрушсӑрлӑх инспекцийӗн ӗҫченӗсем Шӑмӑршӑ районӗнчи хӗрарӑм-водительсене чечек парнеленӗ.

Инспекторсене курсан хӗрарӑм-водительсем малтанах ҫухалса кайнӑ. Штраф парасшӑн чараҫҫӗ пуль тесе те малтанласа аптӑранӑ вӗсем, ҫул-йӗр правилинчен хӑшне пӑсрӑм-ши, ҫавӑншӑн тӑн кӗртесшӗн пуль тесе те пуҫ ватнӑ. Анчах инспекторсен аллинче тюльпан курсан хӗрарӑм-водительсем лӑшах сывласа янӑ.

Кун пек акцие ҫул-йӗр инспекторӗсем кӑҫал пуҫласа ирттермен. Ытти ҫул та ун пеккисене вӗсем йӗркеленӗ. Тӗрӗссипе, ытти ҫӗрте те ун пек акци йӗркелесе этемлӗхӗн черчен ҫуррине уяв кунӗнче савӑк кӑмӑл парнелес йӑла пур.

Сӑнсем (3)

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалласа Чӑваш кӗнеке издательстви Мӗтри Кипекӗн «Паттӑрсем хыпарсӑр ҫухалмаҫҫӗ» романне ҫӗнӗрен кун ҫути кӑтартнӑ. Ку роман икӗ кӗнекерен тӑрать. Пӗрремӗшне пӗлтӗр кун ҫути кӑтартнӑ. Иккӗмӗшне вулакан патне халь 1000 экземплярпа ҫитернӗ.

Вӑрҫӑ пирки Мӗтри Кипек чӑн пурнӑҫри евӗр каласа кӑтартать. Салтаксем унта тавӑрушӑн хыпса ҫунакан паттӑрсем кӑна мар, кӑра вӑрҫӑра та вӗсем чун ҫепӗҫлӗхне ҫухатмаҫҫӗ. Унта совет, Польша тата Чехословаки партизанӗсен пӗрлехи паттӑрлӑхне ҫутатнӑ. Роман никӗсӗнче — 1944–1945 ҫулсенче Польшӑра, Чехословакире тата Австрире пулса иртнӗ чӑн пулӑмсем.

1963–1966 ҫулсенче ҫырнӑ хайлава ҫынсем паян та юратса вуланине палӑртать Чӑваш кӗнеке издательстви. Ку роман хӑй вӑхӑтӗнче В.И. Ленин ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ республикӑри конкурсра та, Чӑваш АССРне 50 ҫул ҫитни ячӗпе йӗркеленинче те ҫӗнтернӗ, Чӑваш АССР Министрсен Канашӗн премине те тивӗҫнӗ.

«Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра тӳрӗ чунпа ӗҫленӗшӗн» хисеп паллине тивӗҫнисенчен пӗри

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра ӗҫлекенсем ҫак уйӑхӑн 15-мӗшӗнче професси уявне палӑртӗҫ. «Чӑваш Республикин ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх комплексӗн предприятийӗсен ассоциацийӗ» коммерцилле мар юлташлӑх вырсарникуна кӗтсе тӑрас темен, отрасльти маттур ӗҫченӗсене паянах хисеп паллипе чысланӑ. «Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра тӳрӗ чунпа ӗҫленӗшӗн» хисеп паллине асӑннӑ ассоциаци хӑй ҫирӗплетнӗ.

Чыслава коммерцилле мар ҫав юлташлӑхӑн сӑнав канашӗн ертӳҫи Валентин Афанасьев, ассоциацин ӗҫ тӑвакан ертӳҫи Валерий Алексеев, Шупашкар хулин ҫурт-йӗр фондне тытса тӑракан управленин (вӑл муниципалитетӑн хысна предприятийӗ шутланать) пуҫлӑхӗ Валерий Григорьев хутшӑннӑ.

Хисепе республикӑри ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхри 111 ӗҫчен тивӗҫнӗ. Хиспе паллипе отрасльте 15 ҫул ытла тӑрӑшакансене палӑртнӑ. Вӗсен хушшинче сантехник та, ҫивитти витекен те, электрик та, рабочи те, газоэлектросварщик та, бухгалтер та пур.

Сӑнсем (21)

Китайра темӗн те туса кӑларнине пурте пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ. Spring Forward меропияти (унта Apple Watch сехете хӑтланӑ) иртнӗренпе 2 кун ҫитрӗ кӑна Китайра унӑн копийӗсене сутма та пуҫланӑ. Тухӑҫри патшалӑхра Apple фирмӑн ӑслӑ сехечӗ евӗрлисем самай йӳнӗрех. Чи пуҫламӑш шайри сехет 259 юань тӑрать (е 40 доллар). Лайӑхрах пахалӑхри вара хаклӑрах ларӗ — 3000 юане е 480 доллара.

Китайсен таварне тутӑхман корпуса вырнаҫтарнӑ. Хура тӗсе кӑмӑллакансем валли ятарлӑ вариант пур. Спорт версин корпусне алюминирен ӑсталанӑ, циферблатне Ion-X кантӑкпа хӳтӗленӗ. Китайра ӑслӑ сехетӗн ылтӑн версине те сутаҫҫӗ, анчах унӑн хакӗ Apple фирмӑнни пекех — 10 000 доллар. Ку сехете вара питӗ ҫирӗп сапфирлӑ кантӑр хӳтӗлет. Китайсен копийӗсенче мӗнле операци системи ӗҫлени пирки сехет хатӗрлесе кӑларакансем каламан.

Чӑн-чӑн Apple Watch сехете вара сутлӑха ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче кӑларӗҫ. Пурӗ 3 верси хатӗрленӗ: Apple Watch Sport, Apple Watch тата Apple Watch Edition. Чи йӳннине, спорт валли тунӑскерне, 349 долларпа туянма пулать, чи хаклине — Apple Watch Edition ятлине — 17 пин долларпа. Ку сехетсем пӗрре авӑрласан 18 сехет хушши ӗҫлейреҫҫӗ.

Аслӑ Ҫӗнтерӳ ҫывхарнӑ май Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ ветерансене, сусӑрсене, тыл ӗҫченӗсене «1941–1945 ҫулсенчи Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинчи Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарни» медальпе чыслаҫҫӗ. Халӗ республикӑра ҫак йыша кӗрекен 24 пин ытла ҫын пурӑнать.

Ҫак кунсенче республикӑна федераци хыснинчен уйӑрнӑ укҫа ҫитнӗ. РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн Хушӑвӗпе килӗшӳллӗн ҫак укҫа Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсен ҫурт-йӗрне лайӑхлатма кайӗ.

Кун тӗлӗшпе, Чӑваш Республикин влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, федераци хыснинчен 213 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫапла майпа кӑҫал 190 ветеран пурӑнмалли условисене лайӑхлатма пултарӗ.

Аса илтермешкӗн: пӗлтӗр ҫак тӗллевпе 100 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫав укҫапа 93 ветеран ҫурт-йӗре лайӑхлатма пултарнӑ.