23 марта 2015 года в главном корпусе «Г» Чувашского госуниверситета открылась Персональная экспресс-выставка живописи заслуженного художника ЧР Валерия Северянина (Иванова).

Автор съездил в творческую командировку на Украину летом 2013 года. Побывал в Харькове, Запорожской области и в Крыму. В Харькове подарил свою картину Художественному музею. В Запорожье встретился с однополчанином отца, участником Великой Отечественной войны.

Малалла...

Пĕр енчен ӳстереççĕ, тепĕр енчен касаççĕ тесе вăрçа-вăрçа ĕçлесе ларать хысна тытăмĕнче тăрăшакан пĕлĕшĕм. Иртнинче вăл йĕрсе ярасси патне çитнĕскер ман пата шăнкăравлать. Чунне уçас тенĕ ĕнтĕ-ха мăнтарăн.

«Пирĕн ĕçе паян пысăк шайри тӳре-шара килчĕ, – ăнлантарать тусăм. – Вĕсем пире халĕ эпир мĕн тери ырлăхра пурăнни пирки каласа кăтартма тытăнчĕç. Ĕç укçине аван тӳлеççĕ, пурнăçĕ пыл та çу имĕш». Çук-ха, хăйсен пурнăçĕ пирки каламан лешсем пыл та çу тесе. Курнăçма пынă хысна тытăмĕнчи çав ĕçченсем çавăн пек ыр курса пурăннине палăртнă.

Пыл та çу пурăнатпăр тенипе тусăм ниепле те килĕшме пултарайман.

Малалла...

Икĕ алла пĕр ĕç теме юратаççĕ чăвашсем. Анчах пурте çавăн пек шухăшлаççĕ-и-ха.

Хальхи вăхăтра сахал мар чăваш, ытти хăш-пĕр халăх ывăл-хĕрĕ евĕрех, Мускава ĕçлеме çӳрет. Пирĕнисем Мускава кăна та мар, ытти ергиона та тухса каяççĕ. Сăмахран, кӳршĕллĕ Чулхула, Чĕмпĕр облаçĕсене, Тутар Республикине. Тӳре-шара вара ĕçлес текен валли ĕç пур тесе ĕнентерме тăрăшать. Кама ĕненмелле? Çакăн пирки пуç ватрăмăр та эпир.

Вырăнти лару-тăрăва пĕлес тесе хăш-пĕр предприятие, ял тăрăхĕсен пуçлăхĕсем патне шăнкăравларă.

Малалла...

Ял ларать.

Тарман,

Ҫухалман,

Ҫунса кайман.

Ял сывлать...

Ассӑн.

Хавассӑн.

Васкавлӑн.

Тарӑн...

Кӗркунне.

Хӗлле.

Ҫуркунне.

Ҫулла.

Паян!

Ял ларать.

Пӗччен...

Пӗтиччен...

Мӑнтарӑн...

Манӑн...

Анчах пĕр-пĕрин хушшинчи пирки мар-ха сăмахăм… Юрĕ, ун пирки каярах. Малтанласа вара – урăххи пирки.

Раççейри хăш-пĕр тĕрмере лару-тăрăва йĕркесĕрлентерсе ярас тесе пăлхав пекки çĕклекелени пулкалани пирки илтнĕччĕ-ха. Анчах пирĕн тăрăхри тĕрмесенче йĕркене пăсакансем тупăнаççĕ.

Пĕлтĕрхи çу 3-мĕш номерлĕ юсанмалли колонирен, вăл Çĕнĕ Шупашкар çывăхĕнче вырнаçнă, çын тарнăччĕ. Вăл мĕнпур хурал сооруженине парăнтарма пултарса Çĕнĕ Шупашкар çывăхĕнчи ялсенчен пĕр еннелле тарнă тесе пĕлтернĕччĕ.

Ăна темиçе кун шырарĕç. Пĕр арçын тарнă çав çынна Шупашкар районĕнчен машинăпа лартса килни пирки те республикăри хаçатсенчен пĕринче çырса пĕлтернĕччĕ.

Малалла...

Телевизор çинче чаплă çăлтăра курсан, тен, хăшĕ-пĕри ăмсанать те. Ара, вĕсем укçа шутламаççĕ, пуян пурăнаççĕ. Анчах вĕсем пуян çуралнă-ши? Хăшĕ-пĕри чухăнлăхра ÿснĕ.

Хилари Соунк çемйин пурăнма хваттер те пулман. Вĕсем ахаль трейлерта пурăннă. Хилари 6 çулта чухне ашшĕпе амăшĕ уйрăлнă. Вăл амăшĕпе пĕрле Лос-Анджелеса куçса кайнă. Укçа пулманран вĕсем унта хваттер те тара тытайман.

Малалла...

Раççейĕн Патшалăх Думине коммунистсен партийĕн депутачĕсем «Вăрçă ачисем çинчен» саккун проекчĕ тăратнă. Ун пеккине пĕр вăхăтра пирĕн Чăваш Енри хăш-пĕр депутат та республика шайĕнче йышăнтарасшăнччĕ. Анчах дотациллĕ регион хысни ун пек яваплăха хăй çине илеймест тесе вăрçă ачисене пулăшас ыйту калаçу-тавлашу шайĕнче вĕçленчĕ.

Халĕ вара çĕршыв шайĕнче ун пек проект хатĕрленĕ. Пĕтĕм Раççейри асăннă категорири çăмăллăхçăсене тĕкĕ кÿме 135 миллиард тенкĕ кирлĕ пулать иккен.

Саккун проектĕнче хăш çулхисене пулăшасси пирки каланă.

Малалла...

Хӑш чухне эпир кунӗн-ҫӗрӗн таҫта васкатпӑр. Ку япӑх мар ӗнтӗ. Кирлӗ чухне вӑл та кирлӗ — ӗҫе вӑхӑтра вӗҫлеме е пысӑк ҫитӗнӳ тума васкани те вырӑнлӑ. Ҫавах та пурнӑҫ урапи темле ҫавӑрттарсан та тӑхтав туса илни пӗрре те пӑсмасть. Ун чухне пӗр-пӗр саманта сӑнланӑ ӳкерчӗке курнипе пирӗн пурнӑҫра вӗт-вак ыйтусем мӗнле нумай вырӑн йышӑннине туйса илетӗн.

АПШ-ри Сӗмитсӑн институчӗ ҫулсерен тенӗ пекех тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗсенче тунӑ сӑнӳкерчӗксен конкурсне ирттерет. Паян сире финала тухнисемпе паллаштарма кӑмӑл пур. Вӗсенче сӑнланнӑ самантсем хӑйсен кӗтменлӗхӗпе чӑн та тӗлӗнтереҫҫӗ.

Малалла...

Ĕнтĕ нумай çул хушши ăнăçлă вĕренÿ системине пĕр сăмахпа чĕнме пулать - Финлянди. Тĕнчери нацилле çĕршывсене тĕпчесе тунă вулама-çырма тата хутла пĕлнине кăтартакан списоксенче пĕр вĕçĕм мала тухакан халăх вăл.

Хальлĕхе Финляндипе тухăçри Китайсем, Сингапурсем кăна ăмăртаяççĕ. Анчах хайхи пĕлÿлĕх çĕршывĕ тепĕр, унччен шутламан, тĕлĕнмелле шухăша пурнăçа кĕртме çине тăчĕ: йăлана кĕнĕ "предмет вĕрентессине" пăрахăçласа ун вырăнне темă вĕрентмелле.

Хельсинки (Helsinki) тĕп хулари çамрăксемпе аслисене вĕрентессишĕн яваплă Лииса Похйолаинен (Lisa Pohjolainen) çаплпа калать: "Эпир пуçарнă çак ĕç Финляндири вĕренÿшĕн пысăк улшăну пулĕ".

Малалла...

Хăвăрпа хуçаланма парас мар тесен 12 çак правилăна астуса юлмалла теççĕ психологсем:

1. Сана кирлĕ – эсĕ ту. Енчен те калаçура «çапла кирлĕ» текен сăмах çине-çинех янăрасан, кама кирли пирки шухăшламалла. Çынпа хуçаланма юратакансем кама çапла кирлине палăртмаççĕ. Тĕслĕхрен, «Санăн ĕçе вырнаçмалла», – тесе ашшĕ-амăшĕ ачисене каланине ансат чĕлхе çине куçарсан çапла пĕлтерет: «Эп сана хам ĕнсе çинче лартса ывăнтăм. Тыт та ĕçлеме вырнаç!»

2. Ан шантар. Шантарсан пурнăçла. Çынсем пусахланипе пустуйран мĕн чухлĕ шантармастпăр пуль хăш чухне!

Малалла...