Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Юхан шыв…

юхан шыв юхать…

юхан шыв юхать те юхать,

таçтан тухать те тухать.

Пĕр шăнкăртатать, кĕрлет те тулхăрать –

юхан шыв юхать.

Шыв тĕлне

шăрăхра ăш хыпнийĕ тухать –

йĕкĕр ывăçласа ăшне кантарать,

шыв тĕлне

тӳрĕ çул шыраканĕ тухать –

çиллине шăнăраймасăр

сурса-ылханса хăварать.

Юхать юхан шыв,

никама итлемесĕр юхать.

Поэт чĕри…

поэт чĕри, эс мар-ши юхан шыв,

кала, эс мар-и юнсене

пĕр канăçа пĕлмесĕр хăвалан,

пĕр ерипен юхан, пĕр ейĕве яран,

тан таппипе авăрсене пĕтĕрттерен?

Кала, эс мар-и вăл

пăхăнманлăхупа çунатăн,

поэт чĕри?

Шурă çӳçлĕ...

шурă çӳçлĕ сăрт-ту.

шурă çӳçлӳ сăрт-ту шухăшлать,

темскер çинчен шутлать те шутлать

шурă çӳçлĕ сăрт-ту.

Ту тĕлне ăмăрт кайăк чĕреллĕ çул çӳревçĕ тухать –

çулсăр-мĕнсĕр васкать,

çӳлелле ăнтăлать,

ту тĕлне

çӳллĕшрен чунĕ çук çул çӳревçĕ тухать –

каялла чакать.

Ларать сăрт-ту,

Малалла

Сĕм вăрманта ирпе ирех

Чăпар куккук авăтать.

Ку-ку!.. Ку-ку!.. инçетренех

Вĕçсе килсе вăратать.

Унăн сасси янратнăçем

Ешĕл çулçă сарăлать.

Ирех тăрса тухсан ĕçе

Çамрăк чĕре савăнать.

Сывлăш хумĕ чĕтреннипе

Çĕмĕрт ларчĕ чечеке.

Хавас кăмăл çĕкленнипе

Тытрăм эпĕ кĕнеке.

Хĕл каçиччен вĕреннине

Тепĕр хутчен тĕрĕслен.

Экзаменсем парас кунне

Çине тăрсах хатĕрлен!

Кăнтăртан килекен

Вĕçен кайăксенчен

Васкаса вĕçсе килчĕ тăри.

Çурхи лăпкă ирпе

Сенкер пĕлĕт çинчен

Илтĕнет ытарма çук юрри.

Эх, утатпăр хирпе,

Çут хĕвеллĕ ирпе, —

Савнă шкул аякран ялтăрать.

Хăвăртрах, ачасем:

Кайăксен юррипе

Шăнкăрав ăмăртса янăрать.

Ăçта ан кай,

ăçта ан çит –

юпахăм вĕçсĕр кукалет,

кил еннелле пăха-пăха

чĕвен тăрать те пуç ухать.

Киле çитсен,

кăшт тĕлĕрсен

сикетĕп те тăратăп эп,

илтетĕп,

утăм кĕçенет,

каллех йĕнерлеме чĕнет.

Хураçырма. 19. 01.1975.

Çеçпĕл Мишши 75 çул тултарнă ятпа

Мишша пиччеçĕм,

Çеçпĕл.

Чунра ман лăпкă мар,

чунра халь вут-кăвар.

Вăл мĕншĕн çуннине

эс çеç пĕл.

Вĕрентекенĕм,

çич шитлĕ анунтан –

хулпуççуна тӳрлетрĕн те –

пĕлĕтсене тĕрентĕн эс,

сухапуçа касса лартса

çерем çĕтсе çӳрерĕн эс,

поэзи уй-хирне

çĕн вăрлăх акрăн эс,

вĕрентекенĕм.

Эс уçнă çереме

паян кунччен акса тăратпăр,

тырри-пулли пулса çитсен

выратпăр, сăвăратпăр,

вĕрентекенĕм.

Сухаçисем-мĕнсем нумайăн та,

ятран çĕр çукранах-ши –

чылай чухне

тăртаннă çĕр питнех таптатпăр,

пуш пучаха

тутти картне лартатпăр.

Çурасчĕ вут,

çуласчĕ утă, пĕреххут –

эпир халь ытларах

туя васкатпăр.

Мишша пиччеçĕм,

Çеçпĕл.

Чунра ман лăпкă мар,

чунра халь

вут-кăвар.

Вăл мĕншĕн çуннине

эс çеç пĕл.

Поэзи тĕнчинче

çĕр-çĕр уçман çерем.

Малалла

Çын килнине систерчĕ çеç хапха,

пӳрте Ванькка вăртах кĕрет тăрать.

– Çулталăк отчетне тăватăп-ха, –

тесе, лармасăрах алне парать.

Анне сăпайлăн ячĕ ăсатса,

– Ун пеккинчен эпир юлмастпăр-çке…

Кĕçех чейник тулли сăра йăтса

кĕр шăнĕпе уттартăмăр ĕçке.

Кĕрсессĕнех параççĕ виç курка,

йăли пырать ку пирĕн авалтан.

Чуна уçмалăх вăхăчĕ пур-ха,

сĕрес пулать чĕлхесене малтан.

Хурăнсарсем лараççĕ тĕпелте,

кунта пулать ял хыпарне пĕлме.

Ар-мĕнĕсем кĕресшĕн мар пӳрте,

халап çапса ĕмеççĕ чĕлĕме.

Ак кĕмĕл планка сассине парсан

урай хăми пуçларĕ авăнма.

Те купăсçи ăста каланăран –

Ташлакансем пĕлмерĕç ывăнма.

Ĕç тарĕ, кирĕкĕ, хуйхи-суйхи

çан-çурăмра ан юлччăр, тухччăр-и.

Мĕнех вара, пушаннă-çке уй-хир,

ухтартăр-и пуçа урпа сăри!

Кĕр мăнтăрне кăтартрĕ кĕреки.

Хăна-вĕрле кăтартрĕ хăйĕнне.

– Çак кĕрпеле кĕртесшĕнччĕ-ха кин, –

эп илтмеллех пăшăлтатать анне.

Малалла

Тин çеç хĕвел тухса çĕкленнĕ вăхăтра

Ыр тĕлĕк курнă чух тăрук вăрантăм.

Алăк уçса сас тунă-мĕн сестра...

Вăраннăшăн эп хытă пăшăрхантăм.

Ах, хура куç, илемлĕ сарпике,

Кала-ха, мĕншĕн, мĕншĕн ир çӳретĕн?

Эс татрăн вăхăтсăр ман ырă тĕлĕке,

Мана кун-çул çеç кирлĕ — ху пĕлетĕн.

Кун-çул! Ăна халь çеç эп куртăм тĕлĕкре,

Пĕлесчĕ санăн мĕн тери хаваслăх

Çав ырă самантра хускалчĕ чĕремре.

Мĕн калăттăн, мана эс ăнланас-тăк?..

Юлташсемпе пĕрле ем-ешĕл улăхра

Пыратпăр пек утса, юрлатпăр юрă.

Илемлĕ мăн хула курнать пек аякра,

Çĕршыв чĕнет янравлăн: «Пурăн... Пурăн...»

Умра Мускав, умра ак Ленин тăвĕсем,

Ак университет, епле вăл капăр!

Тинех çывхарчĕç ман чи çутă ĕмĕтсем,

Михал Васильч^{М. В. Ломоносов палăкĕ} тавра тăрсах пăхатпăр.

Салам, ăслăлăхăн чи аслă корифейĕ!

Пире чĕнет вăл: кĕрĕр, алăк уçă.

Чупсах пыратпăр—кам малтан çитейĕ...

Çав самантра вăратрăн, хура куçăм.

Малалла

Сывлăш уçă. Шăвăнать васкавлăн

Пĕлĕт хыççăн пĕлĕт кăнтăра.

Çил те вăйлă, улăпсем лăсканăн

Каш-ш... кашлать вăрманĕ катара.

Пур çĕрте те эп куратăп: тутă,

Ылтăн тумлă кĕркунне умра.

Чунăмра илемлĕ те çап-çутă

Сар чечеклĕ çуркунне курап.

Çу каçа ĕçре вăй пухнă хыççăн

Шкул каллех кĕтет пире паян.

Ун енне утса-утса пыруçăн

Вăл темрен те хаклине туян.

Аслă класс. Çут çăлтăр пек выляççĕ

Тантăшсен саламлă куçĕсем.

Тус-йышла хаваслăн тăсăлаççĕ

Тĕрекленнĕ çирĕп алăсем.

Ачаран вĕренӳре туптаннă

Ырă туслăх тивлетне куран.

Кашнинех ытам тулли тытан та

Юлташла сулмаклăн чăмăртан.

Çак хастарлă алăсем час пуçлĕç

Коммунизмăн кил-çуртне тума.

Пур ĕçре те хаклăн кирлĕ пулĕç

Ман пуян Тăван çĕршывăма.

Çак çынсем те тимлĕн пуянлатĕç

Тăван халăхăн культурине.

Машинсем маттуррăн ертсе кайĕç

Аякри планетăсем çине.

Тăван класс. Юлташсемпе ларатпăр

Малалла

Тăванăмсем,

ĕçетре, çиетре, вылятра, кулатра,

тулли кĕрекере юрлатра –

ирĕк парсамăр мана,

тăвар тутти çинчен

сăмах каласшăн эп.

Эпир çук чух,

сĕм авалах,

кил хӳттинче вучах çунма,

мăрьесенчен шур тĕтĕм тухма

пуçласанах

пӳрт ăшшине тытакансем

вĕренĕ шӳрпене сыпа-сыпа

яшка тутти тутаннă,

тăвар тутти

тутаннă.

Çав тутта паттăр тăхăмсем

ĕмĕрсен тĕтĕмĕ витĕр,

çулăм витĕр илсе тухнă,

атте-аннемĕре,

атте-аннемĕрсем вара

пире пилленĕ,

тăварлăпа тăварсăра

чĕлхе вĕçпе тутантарса,

кутран çапса

вĕрентнĕ.

Рехмет вĕсене.

Эпир паян

сĕтел çине малтан

тăвар лартатпăр,

пĕрремĕш кашăка

астивсе пăхатпăр.

Патшалăх сăрине те

асаттесен тути-масипе виçсе

курка хĕрне

тăвар сапса ĕçетпĕр.

Ĕçсе çиетпĕр çеç-и, –

ирĕк парсамăр мана,

тăвар тутти çинчен

сăмахăма тăсатăп.

Çак çĕр çинчи пурнăç туттине те

Малалла

Çеçпĕл Мишшине

– Пĕлтер, вăрманăм, мĕн тăвас,

ыр тусăм, евитле!

– … итле …ле.

– Ухмахсене ухмах теме

хăю çитертĕм çеç…

– … тертĕм çеç … тĕм çеç.

– Айăпсăрне хӳтĕлеме

хăю çитертĕм çеç…

– … тертĕм çеç … тĕм çеç.

– Нивушлĕ пур пăтранчăкпа

тивет пĕрле юхмах?

–… ухмах …ах.

– Нивушлĕ çак уяр-инкек

татах та типĕтет?

– … пĕтет …тет.

– Апла кала, мĕн тумалла?

Туссем – юман кĕреш.

– … кĕреш … кĕреш.