Чӑваш Енӗн Культура министерстви муниципалитетсенчи кинозалсен пӗлтӗрхи ӗҫне пӗтӗмлетнӗ. Канашлу Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче иртнӗ.
«2023 ҫулхи нарӑс уйӑхнчен тытӑнса эпир документлӑ тата илемлӗ наци фильмӗсене юсаса ҫӗнетнӗ кинозалсенче кӑтартатпӑр. Кӑҫал та ку ӗҫе малалла тӑсӑпӑр. Сеанссен расписанине малтанах йӗркелеме тата вӗренӳ учрежденийӗсемпе тачӑ ҫыхӑну тытма сӗнетпӗр», — тенӗ Светлана Каликова министр.
Иртнӗ ҫул Ҫӗнӗ Шупашкарти, Канашри тата Ҫӗмӗрлери кинозалсене халӑх ытларах ҫӳренӗ. Етӗрне, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ муниципаллӑ округсенчи кинозалсенче халӑх сахал пулнӑ. Чи лайӑх кинозалсен ертӳҫисене министерство Тав хучӗсемпе хавхалантарнӑ.
Азербайджан каччи Ариз Гасанов тӑван чӗлхисӗр пуҫне вырӑсла, акӑлчанла, турккӑлла тата полякла пӗлет иккен. Унпа «Ҫамрӑксен хаҫачӗ» паллаштарнӑ. Ариз чӑвашла ирӗклӗн калаҫма 8 пин сӑмах вӗренесшӗн иккен. Хальлӗхе каччӑ 652 сӑмах пӗлет-мӗн.
«Чӑвашсем (вырӑсланнисем те, хӑйсен йӑлисене пӑхӑнаканнисем те) — ӑшӑ кӑмӑллӑ халӑх, йӑл кулаҫҫӗ, ырӑ сунаҫҫӗ. Анчах чӗлхе тӗлӗшпе ҫивӗч ыйтусем пур. Ҫамрӑксем тӑван чӗлхепе калаҫмаҫҫӗ — ку кулянтарать. Калаҫакансем те пур-ха, анчах сахаллӑн. Ҫемьере ачисемпе вырӑсла хутшӑнаҫҫӗ. Ялсене те ҫитрӗм. Анчах унта та ҫав ӳкерчӗкех. Ачасем тӑван чӗлхине пӗлмесӗр ӳсеҫҫӗ. Вырӑсла та лайӑххӑн тӗшмӗртмеҫҫӗ. Ҫапла вара ниҫта та ним ҫине тӗревленме пултарайманнисем ҫуралаҫҫӗ. «Эпӗ — вырӑс» тесе ҫак чӗлхепе калаҫма пултарать-ха вӑл, анчах куншӑн чӑваш пулма пӑрахмасть. Шухӑшлав психологийӗ, генетика, юн хӑйсен ӗҫӗсене пурпӗр тӑваҫҫӗ, пӗр-пӗр самантра ҫын чӑваш пулнине «сутаҫҫех»», — тесе шухӑшлать каччӑ.
Ҫуркуннен пӗрремӗш кунӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче «Ҫуркуннепе хӗрарӑм пӗр сӑнлӑ» хӗрарӑм-художниксен куравӗ уҫӑлнӑ. Ҫав кунах унта хӗрарӑм-поэтсем сӑвӑсем вуланӑ. Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн солисчӗсем Михаил Журковпа Ольга Вильдяева илемлӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Пултарулӑх каҫне Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗн председателӗн ҫумӗ Анастасия Спирина, Раҫҫейри художниксен союзӗн пайташӗсем Венера Сандимирова, Нина
Алимасова; Раиса Сарби, Лидия Филиппова, Светлана Гордеева, Альбина Юрату, Зоя Сывлӑмпи, Любовь Петрова, Лидия Сарине, Татьяна Устинова, Ольга Австрийская, Людмила Сачкова, Людмила Исаева сӑвӑҫсем хутшӑннӑ.
Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ «Подвиг и слава едины» (чӑв. Паттӑрлӑхпа мухтав пӗрле) ҫӗнӗ программа хатӗрленӗ. Концерта республикӑра иртекен хӳтлӗхпе массӑллӑ, спорт тата патриот ӗҫӗн уйӑхлӑхне халалласа кӑтартаҫҫӗ. Концерта пӗрремӗш курнисем – Шупашкарти электромеханика колледжӗн ӗҫченӗсем.
Ансамбль солисчӗсем чӑвашла тата вырӑсла юрӑсене шӑрантарнӑ. Ҫав шутра «От героев былых времен», «Дорога на Берлин», «Катюша», «А мы войны не знали», «Телейлӗ туслӑх» юрӑсем; «Пирӗн Аслӑ Ҫӗнтерӳ», «Мелодии военных лет» сюитӑсем; хореографи номерӗсем пулнӑ.
Чӑваш академи драма театрӗнче Йӗпреҫ ентешлӗхӗ хӑйӗн черетлӗ уявне ирттерчӗ. Ӑна ҫемье ҫулталӑкне халалланӑ.
Пухӑннисене ентешлӗх ертӳҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки А. Краснова, Йӗпреҫ муниципаллӑ округӗн администраци ертӳҫи И. Семенов, Чӑваш патшалӑх Канашӗн ялхуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитет ертӳҫин ҫумӗ Р. Алексеев, Республикӑри театр ӗҫченӗсен пӗрлӗхӗн председателӗ С. Павлов, ветерансене пӗрлештерсе тӑракан обществӑлла организацисен тата тӗрлӗ ентешлӗхсен представителӗсем ӑшшӑн саламларӗҫ, ентешлӗх ӗҫне хастар хутшӑнакансене, салтак амӑшӗсемпе мӑшӑрӗсене тата ӗҫре палӑрнисене Хисеп хучӗсем тата парнесем парса чысларӗҫ.
Уявра Йӗпреҫ поселокӗнчен, Хурамал, Туҫа, Кӗлемкасси, Ирҫе Ҫармӑс тата ытти ялсенчен килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем, Йӗпреҫри ачасен музыка шкулне ҫӳрекенсем чӑваш, вырӑс, ирҫе юрри-ташшипе куракансене савӑнтарчӗҫ.
Шел пулин те, пухӑннисене калаҫтарнӑ пӗр ҫитменлӗх пирки те каласа хӑвармалла. Халиччен республикӑри ентешлӗх уявӗсем тӑван чӗлхепе иртекенччӗ. Хальхинче Йӗпреҫсем ҫак хӑнӑхнӑ йӑлана уясшӑн пулмарӗҫ.
Кӑҫал Чӑваш Енӗн тӗп хули 555 ҫулхи юбилея кӗтсе илме хатӗрленет. Ҫав ятпа Шупашкарта «Русские авиационные гонки» (чӑв. Вырӑс авиаци ӑмӑртӑвӗ) мероприяти пуҫласа иртӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен пуҫласа 18-мӗшӗччен ҫӗршыври чи маттур пилотсен хӑйсен пултарулӑхне пирӗн патӑмӑрта кӑтартӗҫ.
Ӑмӑртӑвӑн ҫулӗ шыв ҫийӗн пулӗ, шывран 20-25 метр ҫӳллӗшӗнче. Пилонсене Атӑл юханшывӗн хӗрринче, Мускав ҫыранӗ ҫумӗнче ирттерӗҫ.
Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Пӗртен-пӗр шанӑҫ» камит кӑтартрӗҫ. Михаил Задорнов сатирик пьесипе лартнӑ спектакле театрта икӗ кун умлӑ-хыҫлӑ лартрӗҫ: нарӑс уйӑхӗн 28 тата 29-мӗшӗсенче.
Тӳрех палӑртам: пӗрремӗш кун залра халӑх лӑк тулличчӗ. Ӗнер те пушӑ вырӑнсем ҫукпа пӗрехчӗ.
Камите Алексей Герасимов ҫамрӑк режиссёр лартнӑ. Спектакльте йӑлтах минимализм сисӗнчӗ. Декораци енчен те, спектакльте усӑ сӗтел-пукан тӗлӗшӗнчен те. Пьесӑри сӑнарсем юрату виҫкӗтеслӗхне лекнӗ те, сценӑна та, урайӗнчи паласа та виҫ кӗтеслӗ хатӗрленӗ. Усӑ курнӑ тӗссем вара иккӗ: шурӑ тата хура.
«Тӑван Атӑл» журнал 2024 ҫулхи 1-мӗш кӑларӑмра ҫӗнӗ сӑвӑҫпа — Таниял Элкейпе (Даниил Медведевпа) паллаштарнӑ. Вӑл Чӑваш патшалӑх университетӗнче юриста вӗренет. Хӑй Патӑрьел районӗнчи Кивӗ Ахпӳрт ялӗнчен Хӑйсен ял ачине паллӑ сӑвӑҫӑ Марина Карягина ӑшшӑн пилленӗ, питӗ пысӑк шанчӑкпа мухтаса илнӗ.
Сӑнӳкерчӗкре эпӗ сӑвӑҫӑн питӗ тимлӗ сӑн-сӑпатне тата кӑкӑрӗ ҫинчи сакӑр вӗҫлӗ Арама ҫӑлтӑрне курса савӑнтӑм. Ахальтен ҫакман чӑваш паллине каччӑ. Тӑван халӑхӑн историне вӑл тӗпрен пӗлет, ӑна хаклать. Тури Туҫа вӑтам шкулне мухтамалла-ши вӗренекенӗсем тӗплӗ пулнишӗн е сӑвӑҫ хӑй пулӑмсен тымарне тупма пӗлет? Апла-и, капла-и — Таниял кӑмӑлӗпе вӗлтӗртетекен, шухӑшӗпе хывӑх чуптаракан сӑмахҫӑ мар. Вӑл халех виҫе картне тупма пултарнӑ ӑста. Сайра тӗл пулакан пултарулӑх, ӑна «чӑваш тӗнчинче сайраран пӗрре ҫуралакан поэт» тенӗ умсӑмахра. Тӗрӗсех каланӑ. Упрантӑрччӗ вӑл, ӳстӗрччӗ. Хӑй каларӑш, «пулинччӗ вӑл Чӑваш Сӑмах эткерӗлӗхӗн сыхчийӗ».
Каҫса кайса вылять тӑван сӑмахпа Таниял. Калама май ҫуккине каласшӑн, курма май ҫуккине кӑтартасшӑн.
Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче «Эпир пулнӑ, пур, пулатпӑр» концерт иртрӗ. Ун вӑхӑтӗнче Николай Казаков тӗрлӗ ҫулта ҫырнӑ юрӑсем янӑрарӗҫ. Хальтерех хайланисем те, тӑватӑ теҫетке ҫула яхӑн каялла кӗвӗлленисем те.
Николай Казаковӑн хӑйӗн стилӗ. Вӑл пултаруллӑ чӑваш сӑвӑҫин Борис Чиндыковӑн сӑввисемпе хайланӑ юрӑсем рограммӑр йышлӑ пулчӗҫ. Пирӗн ҫулхисем яш чухне пуҫласа илтнӗ «Ман тӗлӗксен суранӗнчен» пуҫласа «Анне», «Шупашкар», «Тӑван халӑх сасси» таранах. Борис Чиндыков сӑввисемпе кӗвӗленӗ юрӑсен кашни сӑмахне антӑхса каясла итлеме пулать: «Тарӑн-тарӑн ҫырмара тӑрӑ-тӑрӑ шыв юхать».
Сцена ҫинче халӑх юратакан «Ҫавал», «Ҫеҫпӗл» ансамбльсем, «Дуняша Style» фолк-ушкӑн, Августа Улянидинӑпа «Ярды» ушкӑн тата ытти пултаруллӑ ӑста пулчӗ.
Хӗрлӗ Чутайра культура еткерлӗхӗн объектне реставраци тӑвасшӑн. Йывӑҫ шкула хӑй вӑхӑтӗнче Таланцев меценатсен укҫипе хӑпартнӑ. Унта, «Раҫҫей главгосэкспертизи» пӗлтернӗ тӑрӑх, 1971 ҫулта Владимир Ленинӑн ашшӗ Илья Ульянов педагог пулса курнӑ.
Ҫурта 19-мӗш ӗмӗр вӗҫӗнче-20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче хута янӑ. Ӑна ятарласа Етӗрнери спиртсавучӗн ывӑлӗсем Зиновипе Николай Таланцевсем валли тунӑ. Шкулта виҫӗ класс, вӗрентекен валли хваттер пулнӑ.
Хальхи вӑхӑтра унпа усӑ курмаҫҫӗ. Реставраци проекчӗ патшалӑх экспертизи витӗр тухнӑ.
+15.3 °C