Етӗрне муниципаллӑ округӗнче «Семейные традиции — основа крепкой семьи» (чӑв. Ҫемье йӑли-йӗрки — ҫирӗп ҫемье никӗсӗ) фестиваль иртнӗ. Ӑна XlX ӗмӗрти чӑваш хресченӗн хуҫалӑхӗн музейӗнче йӗркеленӗ.
Унта ҫамрӑк ҫемьесем хутшӑннӑ. Вӗсем валли тӗрлӗ ӑсталӑх лаҫҫисем ӗҫленӗ. Музейри ӑсталӑх класӗсем урлӑ ҫемьери йӑла-йӗркене тытса пыма, ҫитӗнекен ӑрӑва унпа паллаштарма тӗллев лартнӑ.
Программӑра виҫӗ ӑсталӑх лаҫҫи ӗҫленӗ: «Хуран кукли», «Уяв», «Чуччу».
Фестивале пухӑннисем чӑвашла тумланнӑ. Ӑсталӑх лаҫҫисене вырӑнти «Ачак ен» фольклор ансамблӗ чӑваш юррисемпе пуянлатнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Геннадий Воробьев – феномен 1930-х годов» (чӑв. Геннадий Воробьёв — 1930-мӗш ҫулсенчи феномен) лекци ирттернӗ.
Лектор пулса паллӑ ученӑй-музыковед, искусствоведени докторӗ, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен ӑслӑлӑх ӗҫченӗ, профессор, Чӑваш Енӗн тата Раҫҫейӗн искусствӑсен ӳнерӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫейри композиторсен союзӗн членӗ Михаил Кондратьев тухса калаҫнӑ.
Геннадий Воробьев (1918-1939) — чӑваш музыканчӗ тата композиторӗ, ҫӗнӗ ӑрури пултаруллӑ композиторсенчен пӗри. Вӑл 1918 ҫулта Шупашкарта ҫуралнӑ. Унӑн ашшӗ — Василий Воробьев композитор тата хор дирижёрӗ.
Юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Литературная газета» (чӑв. Литературная газета) хаҫатӑн ӗҫченӗсем килсе ҫитнӗ.
Йышра политика пайӗн редакторӗ Олег Пухнавцев; хаҫатӑн ятарлӑ проекчӗсен ертӳҫи, вырӑс литературин обществин председателӗ Александр Чистяков; пирӗн ентешӗмӗр, Канашра ҫуралнӑ Сергей Ефимов пулнӑ.
Хӑнасем «ГИПЕРТЕКСТ» литература премийӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Унӑн приз фончӗ — 5 миллион тенкӗ.
Кайран Сергей Ефимов поэтпа, офицерпа, «Литература хаҫачӗн» преми лауреачӗпе тӗлпулу иртнӗ.
Ыран – Вӗрентекен кунӗ. Ҫавна май Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ вӗсем валли акци йӗркеленӗ. Театрта Вӗрентекенсен пысӑк эрнине ирттереҫҫӗ.
Акципе килӗшӳллӗн педагогсем театра ҫитсе спектакльсене тӳлевсӗрех курма пултараҫҫӗ. Хӑшӗсене? Александр Пушкинӑн «Евгений Онегин», Александр Островскин «Гроза» хайлавӗсем тӑрӑх хатӗрленӗ постановкӑсене, Елен Нарби чӑваш халӑх юмахӗсене тӗпе хурса хатӗрленӗ инсцинировкӑна. Ҫавӑн пекех Ҫеҫпӗл Мишши сӑввисем тӑрӑх лартнӑ префоманса тӳлевсӗр курма пулать.
Юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче литературӑри пысӑк пулӑм иртмелле — Раҫҫейри ҫамрӑк мар «Литература хаҫачӗ» периодикӑллӑ кӑларӑмӗн пултарулӑх бригадипе (Мускав хули) тӗлпулу пулӗ.
Вулакансемпе, ҫыравҫӑсемпе тата калем ӑстисемпе йӗркеленӗ тӗлпулӑва ҫитӗҫ:
• Литература хаҫачӗн политикин пайӗн редакторӗ Олег Пухнавцев;
• хаҫатӑн ятарлӑ проекчӗсен ертӳҫи, вырӑс литература пӗрлӗхӗн председателӗ Александр Чистяков;
• пирӗн ентеш, Канаш хулинче ҫуралса ӳснӗ Сергей Ефимов сӑвӑҫ.
15:00 сехетре сире пурсӑра та «ГИПЕРТЕКСТ» литература премийӗн хӑтлавӗнче тата Сергей Ефимов поэтпа, офицерпа, «Литература хаҫачӗн» харӑсах икӗ преми лауреачӗпе йӗркеленӗ пултарулӑх тӗлпулӑвӗнче (Офицер сӑввисем) кӗтетпӗр.
Премин ҫӗнӗ сезонӗ пирки калаҫӑпӑр, хутшӑнмалли условисем ҫинчен каласа парӑпӑр. Кайран вара лайӑх сӑвӑсем итлӗпӗр.
Сергей Александрович хӑйӗн ҫӗнӗ «Болит ребро, не ставшее тобой» кӗнекипе паллаштарӗ.
Ҫапла вара, Чӑваш Республикин Наци библиотекинче (Ленин пр., 15-мӗш ҫурт) юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче 15:00 сехетре тӗл пулатпӑр!
Пырӑр! Интереслӗ пулӗ!
Юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче чӑвашcен паллӑ этнографӗ, историкӗ, философӗ, педагогӗ, ҫыравҫи, фольклорҫи, литература тӗпчевҫи, тавра пӗлӳҫи, «Чуваши Казанского Заволжья» тата «Чӑваш халӑхӗн историйӗ» монографисен, «Чӑваш халӑхӗ малалла кайӗ-и, каймӗ-ши? эссе авторӗ Гурий Иванович Комиссаров (Вантер) ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитрӗ. Шӑпах ҫак кунсенче унӑн Ҫырнисен пуххин I томӗ пичетленсе тухрӗ. Ӑна Г.И. Комиссаров (Вантер) ячӗллӗ фонд кӑларнӑ, пухса хатӗрлекенсем: фонд президенчӗ В.В. Комиссаров тата истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ А.П. Леонтьев. Кӗнекене ӑсчахӑн истори, этнографи, фольклор, литература тӗпчевӗн ыйтӑвӗсемпе ҫырнӑ, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн Ӑслӑлӑх архивӗнче ал ҫыру халлӗн упранакан ӗҫӗсем кӗнӗ.
2023 ҫулхи юпа уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, эрнекун, Чӑваш Республикин Наци библиотекинче (1-мӗш хут, 119-мӗш пӳлӗм) ҫӗнӗ кӗнекен хӑтлавӗ иртет. 14 сехетре пуҫланать. Йыхравлатпӑр.
Хӗрлӗ Чутайӗнче «Пехил» монументпа декораци скульптура композицине вырнаҫтарнине эпир унччен пӗлтернӗччӗ.
Ҫак эрнере вара, авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, скульптурӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Унта тӳре-шара та пырса ҫитнӗ.
Арт-объектра чӑвашла тумланнӑ арҫынпа хӗрарӑм кӳлепине вырнаҫтарнӑ. Вӗсем — йӑла-йӗркене тытса тӑракансем. Арҫынпа хӗрарӑмӑн икӗ енче пурнӑҫ йывӑҫҫи, вӑл ҫичӗ ӑру ҫыхӑнӑвне палӑртать. Скульптура умне «Ēмēр сакки ҫинче ēмēр пēрле» арт-сак вырнаҫтарнӑ.
Скульптура 1,5 тонна таякан арт-бетонтан тӑрать. Унӑн ҫӳллӗшӗ — 2,80 метр.
Проект авторӗ —
Чӑваш Республикин культурӑн тав тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Вячеслав Андреев (Эткер).
Эрнекун, авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, каҫ кӳлӗм 17 сехет те 15 минутра эсир ӑҫта пулатӑр, мӗн тӑватӑр? Сирӗн ҫывӑхра телевизор, компьютер е смартфон пулсан телекурӑмӑн «Культура» каналне тупмашкӑн тӑрашсах сӗнетӗп. Шӑп ҫав вӑхӑтра унта «Письма из провинции» ярӑмри черетлӗ кӑларӑм, документлӑ фильм пуҫланать. Ку ярӑм «Культура» каналпа 20 ҫул хушши пырать ӗнтӗ. Пӗринче унта Хусан пек пысӑк хулапа паллаштараҫҫӗ, тепринче – районпа‑округпа, виҫҫӗмӗшӗнче – тинӗсри утравпа е пӗчӗкҫӗ ялпа. Ку хутӗнче ӳкерӳ ушкӑнӗ Тверь облаҫӗн Бологой районӗнчи Денисова Горка (Тенис Сӑрчӗ) ялне ҫитсе килнӗ.
Ҫак ял пирӗншӗн мӗнпе кӑсӑклӑ-ха? Чӑвашсен паллӑ ҫыравҫи, Библин чӑвашла куҫарӑвӗн тӗп редакторӗ Ева Николаевна Лисина ҫу уйӑхӗсене (вӑтӑр ҫул ӗнтӗ) ҫак ялта ирттерет. Кӑшт ӗлӗкрех Ева Лисина пиччӗшӗн Геннадий Айхи поэтӑн ҫуллахи «резиденцийӗ» те ҫак касрах пулнӑччӗ. Вӗсен чӑваш, вырӑс тата тӗнче литературине илем кӳрекен чылай хайлавӗ шӑпах ҫавӑнта ҫуралнӑ е тӗвӗленнӗ.
Эпир сирӗнпе курма тӑрӑшакан фильмӑн сӑнарӗсем: Тенис Сӑртлӑхӗ, Ева Лисина тата унӑн кӳршисем Евгения Гребеневӑпа Лев Иванов.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче Уильям Шекспир трагедийӗ тӑрӑх лартнӑ «Король Лир» спектакле ҫамрӑксемпе аслисем те курма пыраҫҫӗ. Кун пирки культура учрежденийӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Иртнӗ канмалли кунсенче вара театрта Мускаври театр критикӗсем: Художествӑсен Раҫҫейри академийӗн хисеплӗ членӗ, Раҫҫейри театр ӗҫченӗсен союзӗн членӗ Дмитрий Родионов тата Александр Вислов театровед, драматург, «Ылтӑн маска» эксперт канашӗн председателӗ пулнӑ.
«Питӗ тивӗҫлӗ, тарӑннӑн», — хакланӑ ӗҫе Александр Вислов.
«Король Лир» спектакле Пукане театрӗнче 2023 ҫулта лартнӑ. Рольсене чӑваш халӑх артистки Елена Хорькова, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Алина Каликова, Юрий Филиппов тата Эльвира Соколова, Николай Соколов артистсем калӑплаҫҫӗ.
Спектаклӗн режиссёр-постановщикӗ — Калмӑк Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Борис Манджиев. Художникӗ-сценографӗ – Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ художникӗ, «Ылтӑн маска» театр премийӗн лауреачӗ Эмиль Капелюш. Пуканесен художникӗ — Юрий Сучков. Юлашкинчен асӑннӑ икӗ ӑста — Питӗр хулинчен.
Чӑваш ӳнерӗнче Олег Иванович Прокопьев (1968 ҫ.ҫ.) тахҫанах палӑрнӑ. Вӑл паллӑ журналист, пултаруллӑ поэт. Унӑн сӑввисем 2008 ҫулта «Шыв ҫинчи сар хӗвел ҫутипе» кӗнекинче тата 2013 ҫулта «Чӑваш поэзийӗн антологийӗнче» пичетленнӗ, интернетра тухнӑ.
Олег Прокопьевӑн пичете хатӗрленӗ «Чӑвашӑм, пурӑн» кӗнеки «Кая хӑварнӑ сӑвӑсем» ятлӑ пӗтӗмлетсе хаклакан хайлавпа уҫӑлать. Сӑвӑ кая юлать-и? Лайӑх сӑвӑ ӗмӗрсем пурӑнать. Сӑввисем ҫынна «ҫунат хушса вӑй панине» кунтах каланӑ-ҫке! Апла-тӑк, пӗртте кая юлман.
Сӑвӑсене ултӑ ушкӑна уйӑрса панӑ. Вӗсем пӗлтерӗшлӗ, мӗн ҫинчен ҫырнине пай ячӗсенченех пӗлме пулать: «Ялти ӳкерчӗксем»; «Юрату тата ырату»; «Тӗрӗслӗх шыравӗ»; «Тивӗҫ»; «Юратупа эс килтӗн тӗнчене» (кил-йышри ҫывӑх ҫыннисене халалланисем); «Витӗркуру».
Юрӑ хывма ӑсталанӑ сӑвӑсене уйрӑм кӗртнӗ. Жанр тӑрӑх йӗркелес пулсан, «Сӑвӑсем» (шурӑ сӑвӑ, ирӗклӗ сӑвӑ, эреш сӑвӑ, акросӑвӑ, ода тата ыт.), «Уйланӑшсем» (баллада); «Юрӑсем» (романс, гимн, марш, такмак...) темеллеччӗ. Тема (мӗнтел) тӑрӑх йӗркеленӗ пайсенче маларах ҫырнисем пур пулсан та, XXI ӗмӗрте ҫырнӑ хайлавсем нумаййине кура Олег Прокопьева ҫак ӗмӗр поэчӗ тетӗп.
+23.3 °C