Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Иосиф Дмитриев-Трера асра тытать. Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, 13 сехетре театрта «Иосиф Трер. Учитель – друг, наставник, вдохновитель» (чӑв. Иосиф Трер. Учитель — юлташ, вӗрентекен, хавхалантаркан) проектпа килӗшӳллӗн «Наследие. История чувашского театрального искусства и кинематографа» (чӑв. Эткерлӗх. Чӑваш театр ӳнерӗпе кинематографин историйӗ) лекци иртӗ.
Паллӑ актёр, режиссёр, театр педагогӗ, поэт, фольклор куҫаруҫи, этнотеатровед Иосиф Дмитриев пурӑннӑ пулсан паян 77 ҫул тултаратчӗ. Унӑн пурнӑҫ усал чире пула татӑлчӗ.
Лекцие кирек кам та кайса итлесе ларма пултарать. Унта тӳлевсӗр кӗртӗҫ.
Чӑваш Енӗ Наци вулавӑшӗнче литература пикникӗ иртнӗ. Кун пирки Ольга Фёдорова ҫыравҫӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Унта сӑвӑҫсем, поэзие юратакансем пухӑннӑ.
Литература пикникӗнче Марина Карягина вырӑс ҫыравҫисен чӑвашла хӑй куҫарнӑ сӑввисене вуланӑ, Мальвина Петрова, Ольга Австрийская, Елизавета Долгова хӑйсен сӑввисемпе паллаштарнӑ, Геннадий Кириллов артист чӑваш ҫыравҫисен юптарӑвӗсене каласа кӑмӑла ҫӗкленӗ, Надежда Кириллова Геннадий Айхи хайлавне шӑрантарнӑ. Чӗмпӗртен килсе ҫитнӗ Виктор Аванмарт сӑввисем те янӑранӑ. Елчӗк округӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхаль ялӗнче пурӑнакан Ирӗк Килтӗш (Валерий Краснов) гитара каласа хӑй ҫырнӑ юрӑсене юрланӑ. Ольга Фёдорова Анатолий Смолин сӑввине вуланӑ.
Ҫак кунсенче, ҫӗртме уйӑхӗн 24-26-мӗшӗсенче, Чӑваш Енре «Славяно-тюркский мир: история и современность» (чӑв. Славянсемпе тӗрӗксен тӗнчи: истори тата хальхи вӑхӑт) ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ.
Мероприятие Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви, Чӑваш Республикин гуманитари ӑслӑлӑхсен институчӗ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ тата «Знание» Раҫҫейри обществӑн регионти уйрӑмӗ.
Конференцие республика Элтеперӗ Олег Николаев та хутшӑннӑ.
Куславкка округӗнчи Тӑвай ялӗнче пурӑнакан Зоя Белоусова «Чӗмсӗр чикӗсен строителӗсене» музея хӑйӗн ӗҫне парнеленӗ. Вӑл – хӑй тӗрленӗ панно, ӑна тыл ӗҫченӗсен паттӑрлӑхне халалланӑ.
Зоя Белоусова – педагогика ветеранӗ. Ялти клубра йӗркеленӗ ал ӗҫ кружокне ҫӳреме пуҫласан вӑл тӗрлеме тытӑннӑ. Хӑйӗн черетлӗ ӗҫне асламӑшне /е кукамӑшне/ Клавдия Павловна Петровӑна халалланӑ. Вӑл окоп чавнӑ ҫӗре хутшӑннӑ.
Ҫӗрпӳ хулинче пурӑнакансем, унта килнӗ хӑнасем ҫак кӳлепесене асӑрхамасӑр иртменех пулӗ. Хулари 7-мӗш ача пахчи умӗнче («Солнечный город» ятлӑ вӑл) чӑвашла тумланнӑ ҫемье вырнаҫнӑ.
Паллах, чӑн-чӑнни мар. Кӳлепесене улӑмран ӑсталанӑ, вӗсене чӑваш наци тумне тӑхӑнтартнӑ.
Ҫак илемлӗ композицин авторӗ – Екатерина Швецова. Вӑл ӑна ача пахчи 10 ҫул тултарнӑ ятпа ӑсталанӑ.
Пукане театрӗн спектаклӗ Раҫсейри наци театрӗсен «Ылтӑн маска» премине тивӗҫнӗ. Сӑмах - «Король Лир» постановка пирки. Ӑна Санкт-Петербургри ӳнерҫӗ Юрий Сучков илемлетнӗ. Спектакль «Ӳнерҫӗн чи лайӑх ӗҫӗ» номинацире ҫӗнтернӗ.
Премишӗн 40 спектакль, 184 театр ӗҫченӗ кӗрешнӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Республика кунӗпе саламланӑ.
«Вӑл пирӗншӗн пурсӑмӑршӑн та, хӑйсен шӑпине ҫӗр пин юрӑ, ҫӗр пин тӗрӗ, ҫӗр пин сӑмах ҫӗршывӗпе ҫыхӑнтарнӑ ҫынсемшӗн, уйрӑмах паллӑ кун. Паян эпир хамӑрӑн республикӑна, унӑн кун-ҫулне, хальхи пурнӑҫӗпе пуласлӑхне чыслатпӑр. Чӑваш Енӗн хӑйне евӗрлӗхне па-лӑртакан культура еткерлӗхӗпе тӑван чӗлхене, йӑла-йӗркене сыхласа упрани тата аталантарни чӑннипех те пысӑк пӗлтерӗшлӗ», – тенӗ Элтепер.
Ҫертме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Республика кунӗнче, Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре пӗтӗм чӑвашсен XII Акатуйӗ иртӗ. Ҫурхи ака-суха ӗҫӗ вӗҫленнине халалланӑ уява Чӑваш Енри тата ҫӗршывӑмӑрӑн тӑхӑр регионӗнчи чи лайӑх коллективсем килсе ҫитӗҫ. Уяв 17 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Программӑна вӑйӑ карти илемлетӗ, авалхи чӑваш халӑх юррисем янӑрӗс. Профессилле пултарулӑх коллективӗсем халӑхӑмӑрӑн авалхи йӑли-йӗркине кӑтартӗҫ. Ҫав шутра —Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ, Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ пулӗҫ.
Мускаври, Питӗрти, Пушкӑртстан, Мари Эл тата Тутарстан республикисенчи; Ленинград, Мурманск, Оренбург, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи коллективсем пулӗҫ.
Хӑйӗн иртнӗ кун-ҫулне манакан халӑхӑн пуласлӑхӗ ҫук тесе шухӑшлаҫҫӗ Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центра ҫӳрекен кинемейсем. Унти Светлана Кириллова ӗҫ инструкторӗ пулӑшса-кӑтартса пынипе вӗсем масмак хатӗрленӗ.
Республика кунне халалланӑ ӑсталӑх лаҫҫине пухӑннӑ ватӑсене Светлана Леонидовна Масмак ятлӑ хӗрача ҫинчен халап пурри ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Ҫав хӗрача тӗрлӗ ҫиппе капӑрлатса пуҫа тӑхӑнмалли хатӗр ӑсталаса амӑшне парнеленӗ имӗш, унтан ҫав япалана масмак теме пуҫланӑ-мӗн.
«Кун пек ӑсталӑх лаҫҫи ӗҫлени пирӗн халӑхӑмӑрӑн эткерлӗхне упраса хӑварма пулӑшать», — тесе каланӑ масмак ӑсталама хутшӑнна кинемейсенчен пӗри, 78 ҫулти Ольга Усманова.
Ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Мускаври ВДНХра Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ пулнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Унта тӗрлӗ регионти чӑвашсем пырса ҫитнӗ. Куракансем умне юрӑ-ташӑ ӑстисем тухнӑ. Ҫав шутра — Августа Уляндина та.
Чӑваш Акатуйӗнче пулнисем пӗлтернӗ тӑрӑх, унта пӗр коллектив ҫӗршывӗпе паллӑ Шаман юрӑҫӑн «Я — русский» юррине те шӑрантарнӑ. Ҫав юрра пуҫличчен Акатуя ертсе пыракансем пухӑннисене «Я — русский» (чӑв. Эпӗ вырӑс) тесе калама чӗнсе каланӑ.
Ку вӑл эпир пӗр халӑх тенине пӗлтерет-тӗр, ҫапах та «Я — россиянин» (чӑв. эпӗ — Раҫҫей ҫынни) тесен вырӑнлӑрах марччӗ-ши тесе аптӑракансем те пулнӑ.
+7.3 °C