Чӳк уйӑхӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче куракансене икӗ премьера кӗтӗ. Вӗсене иккӗшне те СССР халӑх артисчӗ, театрӑн илемлӗх ертӳҫи Валерий Яковлев хатӗрленӗ.
Чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче «Юрлар-и, ташлар-и фольклорпа джаз кӗввипе» спектакль-концерт кӑтартӗҫ, 22-мӗшӗнче — В. Панова пьеси тӑрӑх лартнӑ «Уйрӑлу каҫӗ» мюзикл.
Ҫак уйӑхри премьерӑра, «Мӑнаккасем» трагикомедире, пулса курманнисен те театра васкамалла. Ку спектакле чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче тепӗр хутчен кӑтартӗҫ.
Г.Н. Волков академике аса илсе...
«Анчах хура кӗвӗҫӳпе
Ҫав ҫӑлтӑр пуррине те мар,
Ун ҫутине те йышӑнмастпӑр.
Ҫӑлтӑр ҫути тарӑхтарать,
Хӑйӑ ҫути – ҫырлахтарать...»
Чӑваш халӑх поэчӗ Светлана Асамат
Тӗнчене Чӑн Чӑваш Чунӗпе тӗлӗнтернӗ Геннадий Никандрович Волков этнопедагог, академик – Кашкӑр Хуначи ҫуралнӑранпа 95 ҫул, чӗри тапма чарӑннӑранпа вара кӑҫалхи декабрь уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 12 ҫул ҫитет.
Ман хамӑн Геннадий Никандровича вӑтӑр икӗ ҫул хушши пӗлсе-курса тӑнине ӗненессӗм те килмест. Хӑйшӗн те вӑл тӗлӗнмелле пулниех: «Сана, ҫап-ҫамрӑк та ӑслӑ хӗре, паянхи пекех асра тытатӑп тени ҫитмӗ, паян кунчченех куҫ умӗнче тӑратӑн тени, вырӑнлӑрах пулӗ», - тесе ҫырать вӑл мана 50 ҫул ятпа саламласа ҫырнӑ 2010-мӗш ҫулхи чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче халалланӑ пехилӗнче. Вӑтӑр икӗ ҫул (1978-2010) академикпе ҫыхӑннӑ самантсем куҫ умне халӗ те яр-уҫҫӑн тухса тӑрса мана пӑлхантараҫҫӗ те, савӑнтараҫҫӗ те, ҫав вӑхӑтрах тарӑн шухӑша яраҫҫӗ.
Нумаях пулмсть Чӑваш кӗнеке издательствинче Николай Андреевӑн «Ӗмӗт хыҫҫӑн» ятлӑ кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Кӑларӑма ҫыравҫӑн 2017–2020 ҫулсенче ҫырнӑ калавӗсемпе повеҫӗсем кӗнӗ.
Чӑваш кӗнеке издаельствинче пӗтернӗ тӑрӑх, автор Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнчи Ҫӗнӗ Йӗлмел ялӗнче ҫуралса ӳснӗ, унтах тӗпленнӗ. Унӑн хайлавӗсем «Тӑван Атӑл» журналта, «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» пичетленнӗ. «Шӑрӑх кунсем» пӗрремӗш кӗнеки Чӑваш кӗнеке издательствинче 2017 ҫулта тухнӑ. Вӑл ӗҫ Чӑваш наци библиотеки ирттерекен «Литературӑллӑ Чӑваш ен: чи нумай вуланакан кӗнеке» республика конкурсӗнче 2019 ҫулта ҫӗнтерчӗ.
«Хыпар» издательство ҫуртӗнче тӗп редакторӑн заместителӗ пулса ӗҫлекен Дмитрий Моисеевӑн «Ют пахчари хӑмла ҫырли» кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Юпа уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ҫӗнӗ кӑларӑма Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи «Варкӑш» литература клубӗнче хӑтланӑ.
Кӗнекее пахалама литература анинче тӑрӑшакансем, журналистсем пухӑннӑ. Юрий Сементер ҫыравҫӑ, сӑмахран, кӗнеке ячӗ уйрӑмах ӑнӑҫлӑ пулса тухнине палӑртнӑ.
Дмитрий Моисеев Чӑваш Енри ҫыравҫӑсен союзне те кӗме тивӗҫ тесе ырланӑ пухӑннисем.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче ача-пӑчапа ҫамрӑксен регионсем хушшинчи VII ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ. Ӑна ҫамрӑк ӑсчахсем, студентсем тата шкул ачисем валли йӗкеленӗ. «Культурное наследие XXI века» (чӑв. XXI ӗмӗрти культура эткерлӗхӗ) икӗ тапхӑрпа иртнӗ, мероприяти пленарлӑ ларупа тата унта хутшӑннисем тухса калаҫнипе вӗҫленнӗ.
Институтра пӗлтернӗ тӑрӑх, халӑх культурине халалланӑ калаҫусем уйрӑмах кӑсӑклантарнӑ. Вӗренекенсем чӑвашсен уяв культурипе, йӑли-йӗркипе, халӑх пултарулӑхӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусене ӑша уйрӑмах хывнӑ. 17-18 ӗмӗрсенчи ташӑ культури пирки те сӑмах хускатнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан ватӑсем ҫитмӗл урлӑ каҫсан ӳкерме вӗренеҫҫӗ. Надежда Трофимова киҫтӗке 75 ҫула ҫитсен ҫине тӑрса алла илнӗ. Ун чухне вӑл Шупашкар хулинчи халӑхӑн солциаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта «АРТ-Че» изостуди уҫӑлнине пӗлнӗ. Ку вӑл 2019 ҫулта пулса иртнӗ.
Ӳкерес ӗмӗтлӗ ватӑсене Шупашкар хулинчи ӳнер училищин директорӗнче ӗҫленӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ Вячеслав Сивов ӳкерме вӗрентме тытӑннӑ.
Хальхи вӑхӑтра студие ватӑ ҫӳрет: Надежда Разбакова, Нонна Семенова, Зинаида Сергеева, Надежда Трофимова, Татьяна Куйбина, Татьяна Иванова.
Ҫак эрнере ӳнер студин черетлӗ, виҫҫӗмӗш, куравӗ уҫӑлнӑ. Экспозицисене хулари В. Маяковский ячӗллӗ тӗп вулавӑшра вырнаҫтарнӑ.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Чӑваш Енри халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Чувашские национально-культурные объединения: вчера, сегодня, завтра» (чӑв. Чӑвашсен наципе культура пӗрлешӗвӗсем: ӗнер, паян, ыран) ятпа ҫавра сӗтел иртнӗ. Ӑна республикӑра иртекен Ентешсен «Знай наших» (чӑв. Хамӑрӑннисене пӗл) форумне йӗркеленӗ май ирттернӗ.
Унта палӑртнӑ тӑрӑх, чӑвашсен федераци шайӗнчи культура автономине йӗркеленӗренпе 22 ҫул ҫитнӗ. Культура министрӗ Светлана Каликова каланӑ тӑрӑх, республикӑра асӑннӑ культура автономийӗн тата Чӑваш наци конгресӗн майӗсемпе усӑ курса наци культурине, йӑли-йӗркине, чӗлхине упраса хӑварас тӗллевпе ӗҫлемелле. Кунсӑр пуҫне Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи национальноҫсен канашӗн йышне кӗресшӗн.
Анатолий Юман сӑвӑҫ пурӑннӑ пулсан авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче 90 ҫул тултарнӑ пулӗччӗ. Шел те, 2018 ҫулта вӑл пирӗнтен уйрӑлса кайрӗ. Вӑл ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине кӳршӗ тӑрӑхра онлайн-тӗлпулу ирттерсе паллӑ тӑвӗҫ. Хутшӑнас кӑмӑллисене юпан 28-мӗшӗнче 15:00 сехетре кӗтеҫҫӗ.
«Misanec» информаци порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх мероприятие Чӗмпӗрпе Шупашкарти вулавӑш ӗҫченӗсем, ҫыравҫӑсемпе сӑвӑҫсем хутшӑнӗҫ. Ҫавӑн пекех онлайн-тӗлпулура таврапӗлӳҫӗсемпе литераторсем те пулӗҫ.
Мероприятие «Анатолий Юман — писатель, публицист, переводчик» (чӑв. Анатолий Юман — ҫыравҫӑ, публицист, куҫаруҫӑ) ят панӑ. Онлайн-тӗлпулӑва хутшӑнакансем унӑн пурнӑҫне аса илӗҫ, пултарулӑхне сӳтсе явӗҫ, сӑввисене вулӗҫ.
Анатолий Юман — паллӑ чӑваш сӑвӑҫи, публицист. Ҫавӑн пекех вӑл куҫаруҫӑ та: венгр, поляк, белоруҫ сӑвӑҫисен хайлавӗсене сахал мар чӑвашла куҫарнӑ. Унӑн мӗнпурӗ 50 ытла кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Анатолий Юман РФ тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, Чӑнлӑ районӗн (Чӗмпӗр облаҫӗ) хисеплӗ гражданинӗ, Петӗр Хусанкай ячӗллӗ преми лауреачӗ.
Иртнӗ эрне вӗҫӗнче «Трактор тӑвакансен культура керменӗ» халӑх пултарулӑхӗн ҫуртӗнче «Звуки музыки народной» (чӑв. Халӑх кӗввин сасси) ӑсталӑх сехечӗ иртнӗ.
Ал айӗнчи тӗрлӗ хатӗртен чӑваш халӑх музыка инструменчӗсене ӑсталакан маттур, краевед, чылай кӗнеке авторӗ, Николай Фомиряков ачасене чӑваш музыка инструменчӗсем пуҫланса кайни, вӗсен кашнин янӑравлӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Ӑстапа тӗл пулма Шупашкарти 20-мӗш тата 49-мӗш вӑтам шкулсенче 6-мӗш класра вӗренекенсем пырса ҫитнӗ. Вӗсем хӑмӑшран сӑрнай, шӑпӑр валли чӗлӗх хатӗрлеме май пуррине пӗлсе тӗлӗннӗ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче СССР халӑх артисткине, «Ылтӑн маска» наци премийӗн лауреатне Вера Кузьминана асра тытса «Ҫулталӑк сансӑр» асӑну каҫӗ иртнӗ.
Пултаруллӑ ӑста ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑранпа юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ҫулталӑк ҫитрӗ. Вӑл 98 ҫула кайнӑччӗ. Тӑван театрта вара артистка 74 ҫул ӗҫленӗ.
Ӗҫтешне сума суса театр артисчӗсем унӑн вил тӑпри ҫине ҫитсе килнӗ, унта чечек хунӑ. Амӑшне асӑнма артистӑн ывӑлӗ Атнер Хусанкай та хутшӑннӑ.
+14.3 °C