Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче паян «Раҫҫей халӑхӗсен хальхи литератури» ятлӑ анлӑ проект шайӗнче пичетленнӗ кӗнекесене хӑтларӗҫ.
Хӑтлава Чӑваш Республикин вӗренӳ институчӗн ректорӗ Юрий Исаев ертсе пычӗ. Вӑлах ҫак кӗнекесен ярӑмӗ мӗнле ҫурални пирки, ӑна мӗнле сӑлтава пула пурнӑҫлани ҫинчен каласа пачӗ.
«Раҫҫей халӑхӗсен хальхи литератури» мӗнпурӗ ултӑ кӗнеке тухнӑ. Улттӑмӑшӗ, «Халӑх ӑс-хакӑлӗ» ятлӑскер, нумай пулмасть кун ҫути курчӗ. Ҫак кӗнекесене мӗн пӗр тӗвве пӗрлештерет-ха? Вӗсенче кашнинче чӑвашсен хайлавӗсем пичетленнӗ. Поэзире Марина Карягинӑн пултарулӑхӗпе паллашма пулать, драматурги пайӗнче — Арсений Тарасовӑн ӗҫӗпе. Юрий Исаевӑн ӗҫӗсем те ку ярӑмра вырӑн тупнӑ — «Публицистика» ятлӑ томра.
«Раҫҫей халӑхӗсен хальхи литератури» ярӑмри кашни кӗнеке питӗ хулӑм, пысӑк пахалӑхпа пичетленӗскерсем. Ярӑма Раҫҫей Федерацийӗнчи халӑхсен наци литературине пулӑшас программӑпа килӗшӳллӗн хатӗрлеҫҫӗ, укҫа-тенкӗ енчен вара Раҫҫей Федерацийӗн цифра аталанӑвӗн, ҫыхӑну тата массӑллӑ коммуникацисен министерстви нухрат уйӑрать.
Ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх филармонийӗн директорӗ, Чӑваш Енӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Максим Матросов 50 ҫул тултарнӑ.
Филармонире палӑртнӑ тӑрӑх, Максим Юрьевича пула Чӑваш Енӗн культура пурнӑҫӗ ҫӑлкуҫ пек тапса тӑрать, асра юлмалла пултарулӑх пулӑмӗсемпе пуян.
Максим Матросов И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче тата аспирантурӑра вӗреннӗ. Тӗрлӗ ҫулта вӑл Чӑваш Енӗн патшалӑх телерадиокомпанийӗнче корреспондент, Шупашкар хула администрацийӗнче ҫамрӑксен тата культура енӗпе специалистра, Чӑваш Енӗн Президенчӗн Администрацийӗн информаципе аналитка пайӗнче тӑрӑшӑ, Чӑваш Енӗн туризм тата культура центрӗнче (халӗ Чӑваш Енри труизма аталантарс енӗпе ӗҫлекен агентство) директорӗ пулнӑ. Филармони директорӗ пулма ӑна 2021 ҫулта шаннӑ.
Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Элтеперӗ патшалӑх наградисене парасси ҫинчен калакан черетлӗ хушӑва алӑ пуснӑ.
«Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята Ольга Тимофеева тивӗҫнӗ.
Хушури кӗске информаци тӑрӑх хакласан, Ольга Александровна – «Сыны Отечества» (чӑв. Тӑван ҫӗршывӑн ывӑлӗсем) офицерсен юлташлӑхӗн регионти общество организацийӗн пайташӗ.
Эпир тӗшмӗртнӗ тӑрӑх, кунта сӑмах Ольга Оболенская-Тимофеева пирки пырать. Вӑл Шупашкарта ҫуралнӑ, Мускавра пурӑнать. Ҫав хӗрарӑм концертсемпе хӗрӳ точкӑсенче те пулнӑ.
Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке ялӗ 400 ҫулхине уявланӑ.
«Чӑваш Ен» ПТРК пӗлтернӗ тӑрӑх, Пучинке аталансах пырать. Вӑл тӑрӑхра ял хуҫалӑхӗ те ура ҫинче ҫирӗп тӑрать. Вырӑнти «Красный партизан» хуҫалӑхра 100-е яхӑн ҫын тӑрӑшать. Унта 1000 пуҫ ӗне тытаҫҫӗ, сӗт-ҫу, аш-какай тата тырпул туса илеҫҫӗ.
Ял уявне вара унтисем 2017-мӗш ҫултан пуҫласа палӑртма тытӑннӑ. Хальхинче ял-йыш вӑйӑ картине тӑнӑ, вырӑнти «Юхӑм» фольклор ушкӑнӗ, хӗрарӑмсен «Туслӑх» ансамблӗ, Пучинке шкулӗнче вӗренекенсем, Энтриелтен килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем куракансене юрӑ-ташӑ парнеленӗ.
Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке ялӗ 400 ҫулхине уявланӑ.
«Чӑваш Ен» ПТРК пӗлтернӗ тӑрӑх, Пучинке аталансах пырать. Вӑл тӑрӑхра ял хуҫалӑхӗ те ура ҫинче ҫирӗп тӑрать. Вырӑнти «Красный партизан» хуҫалӑхра 100-е яхӑн ҫын тӑрӑшать. Унта 1000 пуҫ ӗне тытаҫҫӗ, сӗт-ҫу, аш-какай тата тырпул туса илеҫҫӗ.
Ял уявне вара унтисем 2017-мӗш ҫултан пуҫласа палӑртма тытӑннӑ. Хальхинче ял-йыш вӑйӑ картине тӑнӑ, вырӑнти «Юхӑм» фольклор ушкӑнӗ, хӗрарӑмсен «Туслӑх» ансамблӗ, Пучинке шкулӗнче вӗренекенсем, Энтриелтен килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем куракансене юрӑ-ташӑ парнеленӗ.
Тутарстанри чӑвашсем авалхи йӑлапа ҫулсеренех Учук ирттереҫҫӗ. «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Учука таврари ялсенчен кӑна мар, ытти районсенчен те, Самар тӑрӑхӗпе Шупашкартан та хӑнасем пуҫтарӑннӑ. Тӗрлӗ халӑх ҫынни чӑвашсемпе пӗрле авалхи хӑватсенчен ырлӑх-сывлӑх ыйтать, Турра парнелӗх вӑкӑр пусса чӳклет».
«Учук — халӑхӑн авалхи йӑлисене тытса пыни кӑна мар, пӗр-пӗрне курса калаҫмалли сӑлтав та. Таҫтан та килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем — «Илем», «Шуҫӑм», «Савӑнӑҫ», «Палан», «Ҫеҫпӗл», «Пилеш» ансамбльсем — вӑйӑ-кулӑпа, юрӑ-ташӑпа кӑмӑла ҫӗклерӗҫ», — хыпарланӑ Марина Карягинӑпа Олег Цыпленков хатӗрленӗ телесюжетра.
Вырӑс патшалӑх драма театрӗнче "Авалхи халӑхсен чӗрӗ юмахӗсем" спектакль премьери пулнӑ. Ӑна ҫӗртмен 23-мӗшӗнче сцена ҫине кӑларнӑ.
Вӑл - иммерсиллӗ-анимациллӗ спектакль. Ӑна «Культура, искусство тата пултарулӑх аталанӑвӗсен центрӗн» тата Культура пуҫарӑвӗсен Президент фончӗн гранчӗпе лартнӑ. Режиссерӗ - Дмитрий Петров, ӳнерҫи - Евгений Аввакумов.
Спектакле чӑваш юмахӗсене, халапӗсене тӗпе хурса хатӗрленӗ. Унта цифра анимацийӗпе те усӑ курнӑ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ ҫӗнӗ спектакль лартма хатӗрленет. Унта хальхи вӑхӑтра Леонид Андреевӑн «Жизнь человека» пьеси тӑрӑх «Ҫын пурнӑҫӗ» спектакльне куракан патне ҫитерессипе ӗҫлеҫҫӗ.
Ҫӗнӗ ӗҫе Василий Иванов лартать. Спектакль валли театр республика Элтепереӗн грантне тивӗҫнӗ.
Премьерӑна театрта утӑ уйӑхӗн 12-мӗшӗнче курма май килӗ.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӗнче «Магия чувашской вышивки бисером» (чӑв. Чӑваш тӗррине шӑрҫапа тӗрлессин асамлӑхӗ) ятпа ӑсталӑх сехечӗ иртнӗ.
Унта пуҫтарӑннӑ кинемейсене Светлана Кириллова ӗҫ инструкторӗ чӑваш тӗррине вӗтӗ шӑрҫапа та тӗрлеме май пуррине кӑтартса панӑ.
Тӗрӗссипе, ватӑсем ку ӑсталӑха унччентерех алла илнӗ. Вӗтӗ шӑрҫаран вӗсем тӗрлӗ япала ӑсталама пӗлеҫҫӗ. Халӗ вара унпа чӑваш тӗррине тӗрленӗ.
Шупашкарта пурӑнакан Алевтина Семёнова хӑйӗн илемлӗ япалисене хавхалантарса кӑтартнӑ. Ольга Усманова вара вӗтӗ шӑрҫаран тӗрлӗ илем хатӗрленӗ чух кӑмӑл та хавхаланнине палӑртса хӑварнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче «Шупашкар тавраш» курав уҫӑлнӑ. Вӑл Шупашкар районӗнче ҫуралнӑ художниксен ӗҫӗсемпе паллаштарать.
Курав авторӗсен йышӗнче: Раҫҫейри дизайнерсен союзӗн пайташӗсем Александр Астраханцев, Геннадий Иванов-Орков, Александр Рахванов, Ирина Солянова (Астраханцева); Раҫҫейри художниксен союзӗн пайташӗсем Валерий Павлов, Ирина Рязнцева, Ирина Чипенко; Анатолий Доронин, Венегдит Лукшин.
Курава йӗркелекенӗсем — Александр Астраханцев тата Геннадий Иванов-Орков искусствовед. Сӑмах май каласан, кӑҫал вӗсем иккӗшӗ те 70 ҫул тултарӗҫ.
Курава уҫма вулавӑшри «Эткер» фольклор ансамблӗ (ертӳҫи – Земфира Яковлева) хутшӑннӑ.
+7.3 °C