Питӗрте «Ҫурҫӗр тӗп хули» ҫурмамарафон иртнӗ. Унта пирӗн ентешсем Татьяна Архипова тата Алина Прокопьева хутшӑннӑ. Спортсменсем 21 ҫухрӑм та 100 метра парӑнтарнӑ.

Вӑрмар хӗрӗ Татьяна Архипова ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ. Вӑл Чӑваш Ен чысне хӳтӗленӗ тепӗр спортменкӑран Алина Прокопьеӑран финиша 3 минут маларах ҫитнӗ.

Арҫынсен ушкӑнӗнче Хусанти спортсмен Степан Киселев ҫӗнтернӗ. Палӑртмалла: Татьяна Архипова пӗтӗмӗшле зачетра улттӑмӗш вырӑн йышӑннӑ.

Кӑҫал юпа уйӑхӗн вӗҫӗнче Шупашкартан Питӗре «Победа» (чӑв. «Ҫӗнтерӳ») авиакомпани маршрут уҫма палӑртнӑ. Самолет «Питӗр – Шупашкар – Питӗр» маршрутпа вӗҫӗ.

Хальлӗхе Шупашкартан тӳрех Питӗре вӗҫме май ҫук. Кӑҫал ҫуркунне «Руслайн» авикомпани маршрут уҫнӑ, анчах билетсене сутма пуҫласанах рейса хупнӑ. Шупашкарти аэропорт пӗлтернӗ тӑрӑх, «Руслайн» Питӗре самолетсене авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен пуҫласа юпан 26-мӗшӗччен вӗҫтерӗ.

Палӑртса хӑвармалла: «Ҫӗнтерӳ» авиперевозчикӑн сайтӗнче хальлӗхе маршрут уҫасси пирки официаллӑ майпа пӗлтермен.

Францири чӗлхеҫӗ Чӑваш Республикинчи Куславкка районӗнчи Пушкӑрт ялне экспедицие килӗ. Пӗччен мар, студентсемпе.

Чӑваш халлапӗсен чӗлхин тӗпчевҫи, Францире пурӑнакан Татьяна Никитина нумаях пулмасть Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑслӑлӑх архивӗнч епулнӑ. Францири Ӑслӑлӑх тӗпчевӗсем ирттерекен наци институтӗнче тӑрӑшаканскер вырӑсла, хрантсусла пӗлет. Хӗрарӑм-тӗпчевҫӗ Чӑвашла та вӗренесшӗн иккен. Татьяна Никитина чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗпе – халапсемпе – кӑсӑкланнӑ май вӗсене чӗлхе енчен тӗпчесшӗн.

Чӑваш Ене тӗпчевҫӗ Питӗрти экономикӑн аслӑ институчӗн танлаштаруллӑ лингвистикӑпа литературоведени уйрӑмӗн студенчӗсемпе ҫитессине Тутарстанри чӑвашсен «Сувар» хаҫачӗ пӗлтернӗ.

Татьяна — Етӗрне районӗнчен Питӗре тухса кайнӑ чӑваш арҫыннин хӗрӗ.

Утӑ уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Шупашкара хӗвел модулӗпе ӗҫлекен катамаран килӗ. Унпа паллаштарассишӗнех «Эковолна» (чӑв. Экоюхӑм) фестиваль ирттерӗҫ. Ҫавӑнта ӑслӑлӑхпа техника ҫитӗнӗвӗ ҫинчен калаҫӗҫ. Ҫӗнӗ йышши катамаранпа паллаштарассишӗн журналистсене пресс-конференцие пухӗҫ. Мухтанмалӑх-мӑнаҫланмалӑх, чӑн та, сӑлтавӗ пур. Катамарана электродвигатель вырнаҫтарнӑ. Хӗвел модулӗсем — Ҫӗнӗ Шупашкарти «Хевел» предприятире кӑларнӑскерсем.

Катамарана Питӗрте хута янӑ. Хӗвел модулӗсен пӗтӗмӗшле хӑвачӗ — 9 кВт.

Катамаран ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫула тухнӑ. Раҫҫейре халиччен пулман катамаран «Питӗр – Аслӑ Новгород – Мускав – Аҫтӑрхан» маршрутпа ҫула тухнӑскер ҫӗршывӑн 20 регионӗпе иртсе 5 пин ытла километр ҫӗнӗ.

Чӑваш Ен ҫӗршыври таса регионсен шутне кӗнӗ. Экологи танлаштарӑмне пирӗн ҫӗршывра 2007 ҫултанпа хатӗрлеҫҫӗ. Ӑна ҫулталӑкра тӑватӑ хутчен пӗтӗмлетеҫҫӗ. Кӑҫалхи ҫуркунне пирӗн республика ҫӗршывра экологи енӗпе чи таса 10 регионтан тӑххӑрмӑшне йышӑннӑ.

Танлаштарӑмра пӗрремӗш йӗркере тӑраканни — Тамбов облаҫӗ. Алтай Республикипе Алтай крайӗ малти иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене йышӑннӑ. Вӗсем хыҫҫӑн Курск, Белгород, Мурманск облаҫӗсем, Питӗр, Чӗмпӗр облаҫӗ, Чӑваш Республики тата Крым Республики пыраҫҫӗ.

Свердлов облаҫӗнче экологи тӑрӑмӗ пуринчен начарри. Челепирсене те ӑмсанмалла мар — вӗсем 84-мӗш вырӑнта. Мускав облаҫӗ — 83-мӗш йӗркере. Ҫӗршывӑн тӗп хули — Мускав — 23-мӗш йӗрке йышӑннӑ.

Шӑматкун, ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Питӗрти чӑвашсен пӗр ушкӑнӗ унти Пески районӗнчи Христос чӗрӗлӗвӗн чиркӗвӗнчи кӗлле хутшӑннӑ. Ҫав кун ваттисен праҫникӗ пулчӗ.

Питӗр чӑвашӗсем Сергий ҫар ҫыннине (сӑмах чӑвашсенчен пуҫласа Совет Союзӗн Геройӗн ятне тивӗҫнӗ Сергей Николаевич Бутяков пирки пырать) халалласа литурги, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче вилнӗ чӑвашсен ҫар ҫыннисен ячӗпе панихида иртнӗ.

Питӗрти чӑвашсем кӗлле пынӑ чиркӗве 1781—1787 ҫулсенче П.Е. Егоров архитектор классицизм мелӗпе тунӑ. 1934 ҫулта чиркӗве сирпӗтсе янӑ.

Петр Егоров Чулхула кӗпӗрнийӗнчи Етӗрне уесӗнче 1731 ҫулта ҫуралнӑ.

Питӗрти чӑвашсем халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ тӑрӑх, чиркӳре халӗ юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ, ӑна малтанхи евӗр сӑн кӗртесшӗн.

Чӑваш Ен инвестици климачӗ енӗпе Наци танлаштарӑмӗнче малти йӗркесенчен пӗрне йышӑннӑ. Вӑл – 8-мӗш вырӑнта.

Танлаштарӑма стратеги пуҫарӑвӗсен агентстви Питӗрти экономика форумӗнче хатӗрленӗ. Малти виҫҫӗмӗш вырӑнсене Тӗмен облаҫӗ, Мускав хули тата Тутарстан йышӑннӑ. Унтан – Питӗр, Тула облаҫӗ, Краснодар крайӗ, Воронеж облаҫӗ, Чӑваш Республики, Мускав облаҫӗ, Чӗмпӗр облаҫӗ.

Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, Чӑваш Ен танлаштарӑмра 6 йӗрке аяларах аннӑ. 2016 ҫулта вара 6-мӗш вырӑнта пулнӑ. Ҫапах хурламалли ҫук: пирӗн регион танлаштарӑмра темиҫе ҫул ӗнтӗ ТОП-10 списока кӗрет.

Форум самантӗнчи ӗҫлӗ апатлану

Ҫу уйӑхӗн 24–26-мӗш кунӗсенче Питӗр хулинче халӑхсем хушшинчи экономика форумӗ иртнине, унта Чӑваш Енӗн делегацийӗ те хутшӑнассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пыракан ӗҫлӗ йышра, аса илтерер, — Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ – экономика министрӗ Владимир Аврелькин, усламҫӑсемпе «Эсӗ – предприниматель» федераци программине кӗнӗ ҫамрӑк предпрнимательсем.

Питӗрти экономика форумне хутшӑнма пӗр ҫынна 380 пин тенке ларать иккен. Унсӑр пуҫне самолетпа вӗҫнишӗн, хӑна ҫуртӗнче пурӑннишӗн, ресторанта апатланнишӗн тӳлемелле-мӗн. Ҫакна форума хутшӑнакан тӗнче тетелӗнчи «Правда ПФО» хаҫат журналисчӗ Андрей Иванов ҫырса пӗлтернӗ.

Ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Раҫҫей банкӗ Футбол енӗпе иртекен тӗнче чемпионатне халалласа укҫа кӑларнӑ. Вӑл — полимертан. Банкнота номиналӗ – 100 тенкӗ. Тираж 20 миллиона яхӑн экземпляр тесе пӗлтереҫҫӗ.

Ҫӗнӗ укҫа кӑвакрах симӗс тӗслӗ. Укҫан пиччен енче пултаруллӑ вратарьсем пек пулма ӗмӗтленекен арҫын ача. Тӳнтер енче — ҫӗр чӑмӑрӗ евӗр футбол мечӗкӗ. Ун ҫинче Раҫҫей картти курӑнать. Футбола юратакансене Раҫҫей ялавӗн тӗсӗпе сӑнланӑ тата тӗнче чемпионачӗ иртекен хуласене асӑнса кайнӑ.

Футбол енӗпе тӗнче чемпионачӗ ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗччен Мускав, Питӗр, Калининград, Волгоград, Хусан, Чулхула, Самар, Саранск, Дон ҫинчи Ростов, Екатеринбург тата Сочи хулисенче иртӗ.

Ҫу уйӑхӗн 24–26-мӗш кунӗсенче Питӗр хулинче халӑхсем хушшинчи экономика форумӗ иртӗ. Унта Чӑваш Енӗн делегацийӗ те хутшӑнӗ. Инҫе ҫула республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пыракан ушкӑн тухса кайнӑ. Йышра — Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ – экономика министрӗ Владимир Аврелькин, усламҫӑсемпе «Эсӗ – предприниматель» федераци программине кӗнӗ ҫамрӑк предпрнимательсем.

Михаил Игнатьев ӗҫлӗ тӗл пулусене хутшӑнӗ, тӗрлӗ шайри тӳре-шарапа курнӑҫса ӗҫлӗ ыйтусене сӳтсе явӗ.

Питӗрти форума 1997-мӗш ҫултан йӗркелеме пуҫланӑ. 2006 ҫултанпа ҫак ӗҫе Раҫҫей Президенчӗ тӑтӑшах хутшӑнать. Ҫирӗм ҫулта форум шайӗ те ӳснӗ, унта тӗрлӗ шайри ҫынсем сӳтсе явакан ыйтусем те экономикӑшӑн пӗлтерӗшлӗ.