Чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче РФ Президенчӗ Владимир Путин «Раҫҫей Федерацийӗнчи наци гвардийӗсен ҫарӗсем пирки» саккуна улшӑнусем кӗртнӗ. Унта плӑртнӑ тӑрӑх, малашне Росгвардин ҫыннисем регионти пысӑк должноҫри тӳре-шарана хураллама пултарӗҫ.
Росгвардин ҫыннисем республикӑсен пуҫлӑхӗсене, облаҫсен кӗпӗрнаттӑрӗсене килӗшӳ туса сыхлама пултарӗҫ. Ку тӳлевлӗ пулӗ. Хакне правительство палӑртӗ. Укҫа-тенкӗ вара федераци хыснине кайӗ.
Владимир Путин Президентӑн сӗнӗвне депутатсем пӑхса тухӗҫ. Хальлӗхе саккун вӑйра мар. Ӑна официаллӑ майпа пичетлӗҫ, ун хыҫҫӑн виҫӗ уйӑхран вӑл вӑя кӗрӗ.
Нумай пулмасть «Эхо Москвы» (чӑв. Мускав ахрӑмӗ) радио эфирӗнче «Сирӗншӗн кӑна» (выр. «Персонально ваш») радиокӑларӑм тухнӑ, унта Алексей Венедиктов Владимир Путин наци чӗлхисене кашни тӑрӑхра мӗнле вӗрентнине тӗрӗслеме ыйтни тавра калаҫу ирттернӗ. Аса илтеретпӗр, нумай пулмасть ҫӗршыв Президенчӗ наци чӗлхисене, вырӑслисӗр пуҫне, вӑйпа вӗрентме юраманни пирки каланӑччӗ.
«Эхо Москвы» радиостанцин тӗп редакторӗ Владимир Путина кунашкал ыйту ҫӗклени наци республикисенче кӑмӑлсӑррисен йышне ӳстерме пултарасси пирки асӑрхаттарнӑ. Ҫавӑн пекех вӑл 1917 ҫулхи Нарӑс пӑлхавӑрӗпе тата Совет Союзӗ арканни хушшинчи пӗрпеклӗхсене асӑннӑ. Ку пулӑмсенче те Раҫҫейри халӑхсен ыйтӑвӗ пӗчӗк пулманнине палӑртнӑ.
Радиокӑларӑм вӑхӑтӗнче пирӗн республикӑпа ҫыхӑннӑ шухӑша та илсе кӑтартнӑ. Денисов текенскер хӑйне чӑваш чӗлхине вӗрентсе самай нушалантарни пирки пӗлтерсен Алексей Венедиктов кун пирки ҫапларах хуравланӑ: «Паллах, кун пек шухӑшсем те пур. Апла пулсан Чӑвашра эсир мӗн тӑватӑр? Илӗр те Липецка куҫӑр — унта унашкал йывӑрлӑх пулмӗ. Е, атьӑр, Чӑваш Ен ятне мӗнле те пулин урӑххи ҫине улӑштарӑпӑр.
Кӗҫех Шупашкарти пӗр пульницӑна юсӗҫ. Кун валли ятарласа укҫа уйӑрнӑ. Хушӑва РФ Президенчӗ Владимир Путин алӑ пуснӑ.
Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн 3-мӗшӗнче алӑ пуснӑ хушура палӑртнӑ тӑрӑх, РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерствине Мӑкшӑ тата Чӑваш республикисенчи сывлӑх сыхлавӗн организацисене юсамашкӑн Президентӑн резерв фондӗнчен укҫана — 103 миллион та 523 пин тенке — уйӑрӗҫ.
Уйӑрнӑ укҫа-тенкӗрен 26 миллион та 523 пин тенки Чӑваш Енри Республикӑри ача-пӑча клиника пульницине юсамашкӑн кайӗ.
Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин ячӗпе ҫырнӑ уҫӑ ҫырӑва канашсем петицисен порталӗнчен пӗринче пичетленӗ. Унта кӑтартнӑ дата — кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн 29-мӗшӗ.
«Хисеплӗ Владимир Владимирович! Эпир, Чӑваш Республикинчи Канаш хулинче пурӑнакансем, пирӗн ыйтӑва тимлӗх уйӑрма ыйтатпӑр», — пуҫланӑ петицие.
Унта шыв пӑрӑхӗ шӑтнипе утӑ уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, шыв парассине чакарнине пула утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче типӗ ларнине, кайран хӑш-пӗр кун шыва графикпа пама тытӑннине ҫырса кӑтартнӑ.
Хулари «Водоканал» предприяти электроэнергипе тивӗҫтерекенсем умӗнче парӑма кӗрсе кайнине пула йывӑрлӑх сиксе тухнӑ иккен.
Канаш хулинче утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче шывпа тивӗҫтерессине чакарнине эпир те ҫырнӑччӗ. Ҫутӑ парассине чакарнӑ хыҫҫӑн насуссенчен улттӑшӗ ҫеҫ ӗҫленӗ. Пусӑм пӗчӗккипе шыв 4–5-мӗш хутсене ҫитеймен. Канашри шыв ыйтӑвне Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура хускатнӑччӗ, ун хыҫҫӑн ыйту татӑлнӑччӗ.
Раҫҫейри патшалӑх ялавӗн кунне паллӑ тунӑ чухне Шупашкарта вӗренекен пилӗк шкул ачи паспорт илнӗ. Вӗсене Раҫҫей Президенчӗн йышӑну пӳлӗмӗнче панӑ.
Ачасене тӳре-шара саламланӑ. Паспорта унта илме тивӗҫнӗ шӑпӑрлансем тӗрлӗ конкурспа олимпиадӑра палӑрнӑ.
Ачасене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура паспорт парасси ырӑ йӑлана кӗнӗ. «Ҫак самантран эсир Раҫҫей гражданинӗн прависемпе тата тивӗҫӗсемпе туллин усӑ курма пултаратӑр» - тенӗ ЧР ШӖМӗн миграци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен управлени пуҫлӑхӗ Юрий Митрофанов.
Ытларикун, утӑн 25-мӗшӗнче, Тутарстанра ППЭ мӗнле иртнине пӗтӗмлетнӗ. Темиҫе кун маларах Владимир Путин чӗлхесене (сӑмах республикӑсенчи вырӑс мар чӗлхесем пирки пырать) ирӗксӗрлесе вӗрентмелле марри пирки каланӑран кӳршӗре ППЭ мӗнле иртни чылайӑшне кӑсӑклантарнӑ. Сӑмах май, Тутарстанрисем Раҫҫей Президенчӗн сӑмахӗсене хӑйсем ҫине илнӗ, Йошкар-Олара вӑл имӗш шӑп та лӑп тутарсем пирки каланӑ пулать. Аса илтерер, Тутарстанра тутар чӗлхи валли шкулсенче вырӑс чӗлхи валли пекех эрнере 5-шер сехет уйӑрнӑ (пирӗн республикӑрах чӑваш чӗлхин сехечӗсем самай сахалрах). Хӑшӗ-пӗри шухӑшӗпе ҫакӑ вырӑс чӗлхине вӗренме кансӗрлет.
Тутарстанри тӳре-шара пӗлтернӗ тӑрӑх вӗренӳ программинче вӗсем нимӗн те улӑштармӗҫ, малтанхи пекех вӗрентӗҫ. ППЭ пӗтӗмлетӗвӗ те Раҫҫейри вӑтам кӑтартусенчен пӗрре те катӑкрах мар. Сӑмахран, Питӗрти шкул ачисемпе танлаштарсан, лайӑхрах та. Мускаврисенчен вара 0,03 балл кӑна кая юлса пыраҫҫӗ. Ку вара статистикӑри йӑнӑш виҫинчен иртмест.
Тутарстанӑн вӗренӳпе ӑслӑлӑх министрӗ Энгель Фаттахов журналистсене республикӑри вӗренӳ тивӗҫлӗ шайра пыни пирки каласа панӑ.
Йошкар-Олара нацисен хушшинчи хутшӑнусен канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта РФ Президенчӗ Владимир Путин хутшӑннӑ. Владимир Владимирович хӑйӗн сӑмахӗнче наци чӗлхине вӗренесси кашнин ирӗкӗ пулнине, ӑна вӑйпах ӑса хывтармалла маррине пӗлтернӗ.
«Кашни территорире этника хушшинче кашнин хӑйӗн хутшӑнӑвӗ, паллах, вӗсене шута илмелле. Тӗслӗхрен, шкулсенче вырӑс чӗлхине тата Раҫҫейри халӑхсен чӗлхине вӗрентнӗ чухне. Хисеплӗ туссем, аса илтеретӗп: пирӗншӗн вырӑс чӗлхи — патшалӑх чӗлхи, нацисемпе хутшӑнмалли чӗлхе. Ӑна нимӗнпе те улӑштарма ҫук. Ӑна кашнинех пӗлмелле, — тенӗ Владимир Путин. — Раҫҫейри халӑхсен чӗлхисем — Раҫҫейри халӑхсен культурин пӗлтерӗшлӗ пайӗ. Вӗсене вӗренесси — Конституци прави, ирӗклӗ право. Ҫынна тӑван мар чӗлхене вӗрентме юрамасть. Вырӑс чӗлхине вӗрентессин шайне тата вӑхӑтне чакарма та ирӗк ҫук».
Ҫак кунсенче Аслӑ квалификаци комиссийӗ Чӑваш Енӗн Аслӑ сучӗ валли ертӳҫӗ кандидатурине тишкернӗ. Унта вӗсем тӑватӑ ҫынна пӑхса тухнӑ. Ертӳҫӗ пуканне йышӑнас кӑмӑллисем малтанласа пиллӗкӗн те пулнӑ. Кайран вӗсенчен пӗри, Александр Кошкин, заявление илнӗ. Ку хыпара пӗлтерекен Александр Белов журналист Кошкинӑн мӑшӑрӗ миравай тӳре пулнине палӑртнӑ, апла пулсан Аслӑ суд ертӳҫине суйласан иккӗшӗнчен пӗрин ӗҫе пӑрахма тиветчӗ.
Ытти кандидатурӑран Иван Григорьев, Сергей Ленковский, Галина Трынова пулнӑ. Вӗсене те коллеги ырламан.
ЧР Аслӑ судӗнче председателӗн ҫумӗнче ӗҫлекен Анатолий Петрова вара ҫул парас шухӑшлӑ.
Хамӑртан ҫакна пӗлтерер: регионсенчи судсен ертӳҫисене РФ Аслӑ сучӗ сӗннипе ҫӗршыв Президенчӗ ҫирӗплетет.
Йӗпреҫ районӗнче пурӑнакансенчен пӗрисем ҫӗршыв Президенчӗ патне ҫыру хатӗрленӗ. Унта вӗсем муниципалитетри татман ыйтусене асӑнса кайнӑ. Ҫав шутра район центрӗнчен Канаша общество транспорчӗ сахал ҫӳренине, районти пульницӑри реанимаци уйрӑмӗнчи краватьсем кирпӗч ҫинче ларнине палӑртнӑ. Пӗлтерӗшлӗ ыйтусен шутӗнче йӗпреҫсем онкологипе чирлекенсен шучӗ районта йышлине асӑннӑ. Фельдшерпа акушер пункчӗсенче оборудовани ҫитмест тесе те каланӑ.
Ку ҫырура сывлӑх сыхлав тематикине хускатнине кура «Правда ПФО» интернет-хаҫатри ӗҫтешсем республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствипе ҫыхӑннӑ, Президент патне хайланӑ ҫырура илсе кӑтартнӑ фактсене тишкерме ыйтнӑ. Унтисем цифрӑсен чӗлхипе хуравланинче лару-тӑру аваннине пӗлтернӗ.
РФ Президенчӗ Владимир Путин Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президентне Николай Федорова чысласси пирки хушу кӑларнӑ. Кун пирки право информацин официаллӑ интернет-порталӗнче пӗлтернӗ.
Хушура Чӑваш Енӗн экс-президентне, Федераци Канашӗн пайташне Николай Федорова Александр Невский орденӗпе чысласси пирки каланӑ. Владимир Путин ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Документра палӑртнӑ тӑрӑх, Николай Федорова ҫак пысӑк наградӑпа Раҫҫей парламентаризмне пысӑк тӳпе хывнӑшӑн тата саккун ӗҫне хастар хутшӑннӑшӑн чысланӑ.
+0.3 °C