Ҫӗрпӳ районӗнчи Вӑрманкас Пайкилт ялӗнче пысӑк инкек пулса тухнӑ. Унти пӗр фермерӑн икӗ овчарки килтен тухса кайнӑ та урампа иртсе пыракан 76 ҫулти хӗрарӑма тапӑннӑ. Инкеке асӑрхаса хӗрарӑма пулӑшма чупса ҫитнӗ 70-ти тата 60 ҫулти арҫынсене те шеллемен ҫавсем. Иккӗшне те пульницӑна лекмеллех ҫыртса пӗтернӗ.

Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем ку инкек тӗлӗшпе ҫийӗнчех пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Йытӑ хуҫине РФ Пуҫиле кодексӗн 109-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑплама пултараҫҫӗ. Ку статья — асӑрханмасӑр ҫынна вӗлерни пирки. Усал йытӑсене персе пӑрахма йышӑннӑ.

Пуҫиле ӗҫе тӗпченӗ май хаяр овчаркӑсем урама епле тухса кайнине, хуҫи вӗсене епле усранине тата ыттине тӗпчӗҫ.

Чӑваш Енри тухтӑрсем Чечняри ачасене кӑткӑс операци тунӑ. Ача-пӑча тухтӑрӗ Анатолий Павлов тата Дмитрий Лукоянов анестезиолог-реаниматолог унта пӗр эрне пулнӑ. Кун пирки «Грозный-Информ» информаци агентстви пӗлтерет.

Чӑвашри тухтӑрсем ҫуралнӑ чухнех кӑкӑр шӑмми сусӑр пулнӑ ҫичӗ ачана тӳлевсӗрех операци тунӑ. Ку ӗҫе Чечня Республикинчи ӗҫтешӗсем те хутшӑннӑ. Ҫак тухтӑрсем палӑртнӑ тӑрӑх, кунашкал кӑткӑс операцисене Раҫҫейри темиҫе пульницӑра кӑна тӑваҫҫӗ.

Палӑртмалла: унччен Америка тухтӑрӗсем Чӑваш Енри ҫынна операци тунӑ.

Чӑваш Енре гриппа тата ОРВИпе чирлекенсем нумайланнӑ. Ҫавна май республикӑри хӑш-пӗр шкулти классене карантина янӑ. Виҫӗ шкулта вара ачасем пачах вӗренмеҫҫӗ. Кун пирки Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ хыпарлать.

Нарӑс уйӑхӗн 8-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енри 3 шкулта – Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи 2 пӗлӳ ҫуртӗнче тата Вӑрмар районӗнчи 1 шкулта – 505 ача вӗренмест, карантинра.

Шупашкарта вара вӑхӑтлӑха 1492 ача парта хушшинче лармасть. Хулари 25 шкулта 55 класа карантина янӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарта – 815, Ҫӗмӗрлере 58, Хӗрлӗ Чутай районӗнче 22 ача вӗренме ҫӳремест.

Чӑваш Енри икӗ пульницӑна юсамашкӑн федераци хыснинчен укҫа-тенкӗ уйӑрӗҫ. Субсидие пайласси пирки ҫырнӑ хушӑва РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев алӑ пуснӑ. Ку документпа Раҫҫей правительствин сайтӗнче паллашма пулать.

Хушура палӑртнӑ тӑрӑх, 2019-2021 ҫулсенче ҫӗршыври 45 регионти 53 пульницӑна юсамашкӑн тата ҫӗннисене тумашкӑн федераци хыснинчен 70,71 миллиард тенкӗ уйӑрӗҫ. Палӑртма кӑмӑллӑ: ҫак субъектсен йышӗнче Чӑваш Республики те пур.

Федераци хыснинчен уйӑрнӑ укҫапа Хулари тӗп пульницӑн нумай профильлӗ поликлиникине тӑвӗҫ. Кун валли 161 миллион тенкӗ кайӗ. 208 миллион тенкӗпе вара Хулари 2-мӗш ача-пӑча пульницин стационар ҫуртне юсаса ҫӗнетӗҫ.

Кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Ҫӗмӗрлере васкавлӑ медпулӑшу подстанцине официаллӑ майпа уҫнӑ. Халӗ вӑл ҫӗнелнӗ, унта юсав ӗҫӗсем ирттернӗ.

Подстанцие 2003 ҫулта хӑпартнӑ, унтанпа халь тин юсав тунӑ. Унччен шалти ӗҫсене ҫеҫ пурнӑҫлакаланӑ. Пӗлтӗр икӗ хутра та пӳлӗмсене ҫӗнетнӗ. Кунсӑр пуҫне алӑк блокӗсене ҫӗнетнӗ, электропралуксене, сантехникӑна улӑтарнӑ, картлашкана та юсанӑ. Ку тӗллевпе республика хыснинчен 2,5 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Ку кӑна мар, кӑҫал подстанцири бригадӑсене планшетпа тивӗҫтерӗҫ. Ҫапла майа вӗсем пациентсен карттине, усӑ курнӑ эмелсене электронлӑ майпа ҫырӗҫ. Ҫапла майпа тухтӑрсен вӑхӑчӗ те перекетленӗ.

Чӑваш Енре «Земство фельдшерӗ» патшалӑх программи пурнӑҫланса пырать. Пӗлтӗртенпе 30 ытла ҫамрӑк специалист республикӑри ялсене ӗҫлеме кайнӑ. Куншӑн вӗсене ҫур миллион тенкӗ компенсаци параҫҫӗ.

Тӗслӗхрен, Улатӑр районӗнчи Анютино ялӗнче ҫамрӑк фельдшер вӑй хурать. Унти фельдшерпа акушер пунктне тӑхӑр ялтан ҫӳреҫҫӗ. Ҫамрӑкскер ӗҫлеме килнӗренпа 8 уйӑх кӑна иртнӗ, апла пулин те ял ҫыннисем ӑна хӑнӑхнӑ.

Пӗлтӗр 19 ҫамрӑк специалист ялсенчи медпункта «Земство фельдшерӗ» программӑпа килӗшӳллӗн ӗҫлеме кайнӑ. Ҫапла майпа ялсенче медицина кадрӗсем халӗ ҫителӗклех. Кӑҫал ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви тепӗр 26 ФАП хута ярасшӑн. Эпин, ялсенче ҫамрӑк фельдшерсем тата кирлӗ пулӗҫ.

Кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗ 2019 ҫулхи хысна проектне пӑхса тухнӑ. Кӑҫал Чӑваш Енре сывлӑх сыхлавне пысӑк тимлӗх уйӑрӗҫ. Кӑҫал ку тытӑма 20 миллиард тенкӗ уйӑрӗҫ. Кунсӑр пуҫне хушма укҫа та килмелле: 2 миллион ытла тенкӗ. Укҫан ҫурри ытла ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗр туянмашкӑн кайӗ, вӗсене пульницӑсене, поликлиникӑсене, ФАПсене вырнаҫтарӗҫ.

Медицина учрежденийӗсене юсаса ҫӗнетмешкӗн 432 миллион ытла тенкӗ уйӑрӗҫ. Васкавлӑ медпулӑшу машинисене паркне тепӗр 24 «тимӗр урхамах» килмелле. Кун валли 113 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.

Хушма укҫапа Шупашкарти Гладков урамӗнче вырнаҫнӑ ача-пӑча инфекци пульницине те юсӗҫ, Ленин проспектӗнчи строительство поликлиникине тӑвас ҫӗре те нухрат ярӗҫ.

Нарӑс уйӑхӗн 6-мӗшӗнчен пуҫласа республикӑри онкологсем районсене тухӗҫ. Пӗрремӗш прием Етӗрне районӗнчи тӗп пульница ҫумӗнче иртӗ.

Нарӑс уйӑхӗн 13-мӗшӗнче онкологсем Комсомольски районне ҫитӗҫ, нарӑсӑн 20-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пулӗҫ. Тухса ҫӳремелли приемсен графикӗпе паллашас тесен Республикӑри клиника онкологи диспансерӗн сайтне кӗмелле. Специалистсем республикӑри хӑш-пӗр медучреждение икӗ хутчен ҫитесшӗн. Тухтӑрсем консультаци тата сӗнӳ панипе ҫеҫ ҫырлахмаҫҫӗ – кирлӗ пулсан пациента онкодиспансерта тӗрӗсленмешкӗн тата сипленмешкӗн направлени параҫҫӗ.

Сӑмах май, онкодиспансер «Маммологи патрулӗ» профилактика проектне те пурнӑҫа кӗртет. Кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗччен куҫса ҫӳрекен маммограф Элӗкри тӗп пульницӑра пулӗ.

ФАПа юсанӑ чухне

Ҫӗмӗрле районӗнчи Мисчӗ поселокӗ пысӑках мар. Паян унта тӗпленнӗ халӑхшӑн чӑн-чӑн уяв – ялта фельдшерпа акушер пункчӗ юсав хыҫҫӑн уҫӑлнӑ. Ку ӗҫе тумашкӑн республика хыснинчен 1,3 миллион ытла тенкӗ уйӑрнӑ. Кун пирки ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтерет.

Ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пунктне ҫак ялтисем кӑна мар, Пинер тата Коминтерн ялӗсенче пурнӑнакансем те ҫӳреҫҫӗ. Ку халӑхшӑн питӗ меллӗ. Ара, ҫывӑхри пульницӑна ҫитмешкӗн сахал мар каймалла – 20 ҫухрӑм.

Унччен Мисчӗри ФАП япӑх лару-тӑрура пулнӑ. Халӗ ӑна тултан кӑна мар, шалтан та ҫӗнетнӗ: коммуникацие, чӳречесене, тӑррине улӑштарнӑ, ҫӗнӗ сӗтел-пукан туяннӑ. Юсав хыҫҫӑн уҫӑлнӑ ФАПра хӑтлӑ та ҫутӑ.

ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре кашни виҫҫӗмӗш ФАПа ҫӗнетнӗ.

Чӑваш Енре пӗр эрне хушшинче 4300 ытла ҫын гриппа тата ОРВИпе чирленӗ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Апла пулин те сезон чирӗсем сарӑлас енӗпе республикӑри лару-тӑру лӑпкӑ шутланать иккен. Акӑ, сӑмахран, кӑрлачӑн 11-мӗшӗнчен пуҫласа 17-мӗшӗччен 4346 ҫын грипп е ОРВИ ертнине тупса палӑртнӑ. Ҫакӑ юлашки ҫичӗ ҫулхи вӑтам кӑтартупа пӑхсан — 6,9 процент, хӑрушӑ чикӗрен 51,2 процент сахалрах. Чирлесе ӳкнисен пысӑк пайӗ — ҫул ҫитменнисем. ОРВИпе нушаланасси Ҫӗнӗ Шупашкарти пӗр шкулта уйрӑмах пысӑк. Ҫавна май 1-мӗш класа ҫӳрекенсене кӑрлачӑн 18-мӗшӗнчех шкула пыма чарнӑ, 27 вӗренекене карантина янӑ.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, ҫӳлерех асӑннӑ тапхӑрта 14 ҫын гриппа чирленине шута илнӗ.