Авӑн уйӑхӗн 15-23-мӗшӗсенче Русфонд Шупашкарта ыркӑмӑллӑх акцийӗ ирттерет. Ӑна шӑмӑ сӑссине паракан донорсен кунне халалланӑ.
Русфонд кулянтаракан статистика хыпарлать: Раҫҫейри кашни 20 минутра пӗр ҫын унӑн юн ракӗ пулнине пӗлет. Шӑмӑ сӑссине куҫарса лартни чылайӑшӗн пурнӑҫне ҫӑлма пулӑшать. Хашӗсемшӗн тӑванӗсем донор пулаяҫҫӗ, теприсемшӗн вара ҫук.
Донора тупма ҫӑмӑл мар. Раҫҫейри регистрта кирлӗ донора тупас шанчӑк 1/400-па танлашать. Шел те, регистр пӗчӗк: пӗтӗмпе те 83 пин ытла ҫын кӑна.
18-45 ҫулсенчи кирек мӗнле ҫын та донор пулаять. Малтанах 9 миллилитр юн илеҫҫӗ, регистра кӗме алӑ пустараҫҫӗ. Анализ чирлӗ ҫынпа пӗр тӗк донора тепӗр хутчен тӗреслеме пултараҫҫӗ. Донор пулма хӑрамалла мар: процедура пӗрре те ыраттармасть. Эсир вара ҫын пурнӑҫне ҫӑлма пултаратӑр.
Чӑваш Енӗн физкультурӑпа спорт министрӗ Сергей Шелтуков пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӑл 47 ҫулта ҫеҫ пулнӑ. Шанчӑклӑ ҫӑлкуҫсем пӗлтернӗ тӑрӑх, министр усал шыҫӑпа аптӑранӑ. Ӑна ҫывӑх пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, темле пулсан та вӑл хӑйне ҫирӗп тытнӑ. Сергей Шелтуков куҫне ӗнер яланлӑхах хупнӑ.
Министр пулнӑ ҫын ӗҫ биографине 1992 ҫулта Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхаль ялӗнчи шкулта физкультура учителӗнче тӑрӑшнинчен пуҫланӑ. Каярах вӑл Чӑваш Енӗн Спорт министерствинче вӗренӳпе спорт пайӗн специалистӗнче ӗҫленӗ. Ача-пӑчапа ҫамрӑксен 5-мӗш спорт шкулӗнче директор ҫумӗ, А. Игнатьев ячӗллӗ спорт ӑсталӑхӗн шкулӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ. 2012 ҫулта Сергей Шелтукова Чӑваш Енӗн Спорт министрӗн ҫумне лартнӑ. 2015 ҫулхи юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче ӑна министр пуканне шанса панӑ.
Чӑваш Ене ҫывӑх вӑхӑтра васкавлӑ пулӑшу машинисем тепӗр 9 единица килсе ҫитмелле. РФ Правительствин авӑн уйӑхӗн 5-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗпе Раҫҫейӗн 75 субъектне 895 машина уйӑрнӑ. Машинӑсене хамӑр ҫӗршыври «ГАЗ» тата «УАЗ» савутсенчен туянӗҫ.
Пӗлтӗр пирӗн республикӑна федераци укҫи-тенки шучӗпе 26 автомобиль килсе ҫитнӗ. Кӑҫал республика хысни шучӗпе 84 машина туянма палӑртса хунӑ. Кун валли 230 миллион тенкӗ ытла уйӑрнӑ.
Республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов васкавлӑ пулӑшу машинисен пӗлтерӗшне пысӑка хурса хаклать. Чирлесе ӳкнӗ е инкеке лекнӗ ҫын патне тухтӑрсем хӑвӑрт ҫитейсен этем пурнӑҫне ҫӑлса хӑварма пулать-ҫке. Кунта васкавлӑ пулӑшу автомобилӗсем ҫителӗклӗ пулни питех те паха.
Чӑваш Енри тухтӑрсем грипран хӑраҫҫӗ. Хальхи вӑхӑтра вӗсем хӑйсене вакцинаци тутараҫҫӗ. Республикӑн Сывлӑх сыхлав министертсвинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницин тӗп врачӗн поликлиника енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Александр Дерягин укол тутарнӑ та ӗнтӗ. Шурӑ халатли ытти ҫынна та, ултӑ уйӑхри ачаран пуҫласа ваттисем таранах, прививка тумалла тесе шухӑшлать. Вакцинаци витӗр тухнӑ ҫынна грипп ерсен те амак ҫӑмӑллӑн иртнине палӑртать.
Чӑваш Ене вакцинӑн пӗрремӗш партине иртнӗ уйӑхрах кӳрсе килнӗ. Вӑл халӑхӑн 19 процентне укол тума ҫитет. Сӑмах май каласан, Роспотребнадзор ҫӗршыври халӑхӑн 45 процентӗнчен кая мар ҫынна укол тӑвасшӑн. Хӑрушлӑх ушкӑнӗнче шутланаканнисене вара — 75 процентран кая мар.
Авӑн уйӑхӗн 4-5-мӗшӗнче Шупашкарта Пӗтӗм тӗнчери X парамузыка фестивалӗ иртӗ. Ӑна Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче йӗркелӗҫ.
Сцена ҫине сусӑр пулсан та амака парӑнман, талпӑнуллӑ та пуян чун-чӗреллӗ маттурсем тухӗҫ. Кун пек фестивале Шупашкар хули пуҫласа йышӑнать. Парафестивале Раҫҫейӗн 15 регионӗнчен тата Беларуҫран хутшӑнӗҫ.
Паян, авӑн уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, фестивале хутшӑнакансенчен хашӗсем Шупашкара килсе ҫитнӗ. Вӗсене Чӑваш Енӗн Культура, национальноҫсен ӗҫесен тата архив ӗҫен министерстви тивӗҫлипе кӗтсе илнӗ. Параартистсене Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищин (техникумӗн) «Янтал» студентсен фольклор ансамблӗ чӑвашла тумланса юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ. Хӑнасене Шупашкарти паллӑ вырӑнсене кӑтартса ҫӳрӗҫ.
Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, «Шупашкар-Сурски» автоҫуль ҫинче 9 ҫулти ачана таптаса кайнӑ. Инкек 18 сехет те 20 минут тӗлӗнче пулса иртнӗ.
«Нива» автомашина рульне тытса пынӑ 71 ҫулти водитель ҫул-йӗр инспекторӗсене пӗлтернӗ тӑрӑх, ача ҫул ҫине кӗтмен ҫӗртен сиксе тухнӑ. Машинӑна вааскавлӑн та хӑвӑрттӑн чарса лартнӑ пулин те велосипедиста вӑл пырса тӑрӑннӑ.Аманнӑ арҫын ачана пульницӑна ӑсатнӑ.
Сӑмах май ҫакна та шута илмелле: 7-14 ҫулсенчи велосипедистсен тротуарсемпе, ҫуран ҫӳрекенсен тата велосипедистсен ҫулӗсемпе ҫеҫ ярӑнма юрать. Вӗсен ҫул хӗррипе, автомобиль ҫулӗпе ҫӳреме ирӗк ҫук.
Ҫул ҫитменнисем ҫуллахи каникул вӑхӑтӗнче 16-ӑн ҫул-йӗр ҫинчи инкеке лекнӗ, ҫав шутран 10 тӗслӗхӗнче ачасем суранланнӑ.
Ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче паллӑ чӑваш журналисчӗ тата литературовечӗ, Чӑваш таврапӗлӳҫисен пӗрлешӗвӗн хисеплӗ ертӳҫи, Чӑваш ваттисен тӗп канашӗн ертӳҫи Виталий Станьял республикӑн васкавлӑ пульницине лекнӗччӗ. Инсульт тӳссе ирттернӗскер халӗ Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницинчи реабилитаци центрӗнче сипленет.
Ӗҫтешӗсем, юлташӗсем тата ентешӗсем шурсухал патне пырсах ҫӳреҫҫӗ, унӑн сывлӑхӗпе кӑсӑкланаҫҫӗ тесе хыпарлать Чӑваш халӑх сайчӗн авторӗсенчен пӗри, Виталий Петровича ҫывӑх пӗлекен Нелли Пальмова.
Реабилитаци центрӗнчи хисеплӗ ватӑ патне Чӑваш халӑхӗн ӑслӑлӑхпа ӳнер академийӗн президенчӗ Евгений Ерагин тата Чӑваш таврапӗлӳҫисен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Сергей Сорокин тӑтӑшах кӗрсе тухаҫҫӗ. Виталий Станьяла унӑн ӗнерхи студенчӗсем те — чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсем тата ӗҫтешӗ-журналистсем — хисеп тӑваҫҫӗ.
Ҫак кунсенче Виталий Петрович патне «Хыпар» издательство ҫурчӗн журналисчӗ Вера Эверкки пырса кайнӑ. Нелли Пальмова пӗлтернӗ тӑрӑх, Эверкки пыни кӑмӑллӑ кӑна мар, усӑллӑ та пулнӑ. Вера журналист пулнине пӑхмасӑрах парикмахер ӑсталӑхне вӗреннӗ.
ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти шкулсенче «Сывӑ пурнӑҫ йӗркин отрячӗсене» йӗркелесшӗн. Кун пирки республикӑри педагогсен ӗҫлӗ канашлӑвӗнче калаҫнӑ.
Анчах ку ҫӗнӗлӗх хулари пур шкула та пырса тивмӗ. Раҫҫейри шкул ачисен юхӑмӗн ӗҫне хутшӑнакан пӗлӳ ҫурчӗсенче кӑна хута яма палӑртнӑ. Унашкаллисем – 76-ӑн. Отрядсене кӑҫал авӑн уйӑхӗнче йӗркелесшӗн.
Ҫакнашкал отрядсем сывӑ пурнӑҫ йӗркине пропагандӑлӗҫ. Вӗсем тӗнче тетелӗпе ытлашши туслашасран профилактика ирттерес, ҫынсене хальхи медицина пирки пӗлтерес енӗпе проектсем те хатӗрлӗҫ.
Чӑваш Енӗн Аслӑ сучӗ ҫывӑх вӑхӑтра 45 ҫулти хӗрарӑма явап тыттарӗ. Пуҫиле ӗҫе унта ярса панӑ.
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм пӗлтӗрхи нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче усалланнӑ. Ун чухне вӑл пилӗк уйӑхри тӗпренчӗкӗпе пульницӑра сипленнӗ. Ирхи виҫӗ сехет тӗлӗнче ачана вӗлернӗ.
Пепки ҫине алӑ хума ҫемьере укҫа-тенкӗ ҫитсе пыманран тата ачи чирлӗ пулнӑран шухӑш тытнӑ-мӗн. Пӗчӗк ачан пилӗкмӗш теҫеткене ҫывхаракан амӑшӗ депрессие кӗрсе ӳкнӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн прокуратурин пресс-служби пӗлтерет.
Пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗпченӗ. Хӗрарӑм тӗлӗшпе вӗсем РФ Пуҫиле кодексӗн 105 статйин 2-мӗш пайӗн «в» пункчӗпе ӗҫ пуҫарнӑ май хӳтлӗхсӗррине пӗлсе тӑрса пӗчӗк ачана вӗлернӗшӗн явап тыттарасшӑн.
Ҫурла уйӑхӗн 13-мӗшӗнче «Мускав-Краснодар» рейспа вӗҫекен самолетра Шупашкар ҫыннине япӑх пулса кайнӑ. Ӑна «Армавир» клубӗн тухтӑрӗ пулӑшнӑ.
Самолетра пулнӑ 59 ҫулти Андрей Пивоваров икӗ туалет хушшинче ҫара уран ларакан арҫынна асӑрханӑ. Хӑйне япӑх туйнӑран лешӗ нимех те ӑнлантарайман. Футбол командин тухтӑрӗ самолета васкавлӑн анса ларма сӗнес патнех ҫитнӗ. Дон ҫинчи Ростов патне ҫитсен арҫын хӑйне лайӑхрах туйма пуҫланӑ. Хӑй Шупашкартан пулнине, Пакистанра ҫуралнине, Хура тинӗс хӗррине ҫемйи патне вӗҫнине пӗлтернӗ.
Каштахран вӑл тепӗр хутчен йывӑрланса кайнӑ. Кӑкӑрӗ тӗлӗнче ыратнӑ, мӑйӗ, ҫан-ҫурӑмӗ сӑлтӑртатнӑ. Тухтӑр массаж тунӑ, Су-Джок текен терапипе усӑ курнӑ. Халӗ арҫын тинӗс хӗрринче канать-мӗн, хӑйне аван туять.
+19.3 °C