Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче туртма пӑрахмалли тӗнчери куна палӑртаҫҫӗ. Ҫитменнине тата ҫитес уйӑхӑн 1-мӗшӗнчен чӗлӗм туртма мӗнпур кафере, халӑх пухӑнакан ытти вырӑнта туртма чарӗҫ.
«Русвелос» текен Раҫҫейри юхӑм (ун пекки те пур иккен) ҫӗршывӑн хулисенче «Велосипед чӗлӗмрен лайӑхрах!» велочупусем ирттерӗ. Ун пек мероприятие палӑртнӑ хуласен шутӗнче Мускав, Барнаул, Орск, Петропавловск-Камчатски тата ыттисене асӑннӑ.
Шупашкара илсен, велочупӑва хутшӑнас кӑмӑллисене ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Чапаев скверӗнче кӑнтӑрла иртни икӗ сехетре пухӑнма ыйтаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи суту-илӳ предприятийӗсем тата уйрӑм усламҫӑсем хӑйсен суту-илӳ точкисенче «фанфурик» сутмасси пирки меморандум йышӑннӑ. Кун пирки республикӑн Экономика министерстви пӗлтернӗ.
Ун пек хута шӑрҫалас шухӑш патне нумаях пулмасть унта иртнӗ ларура пырса тухнӑ. Канашлӑва Шупашкар район пуҫлӑхӗ, вӑл Пенси фончӗн районти управленийӗн пуҫлӑхӗ, Алевтина Исаева ертсе пынӑ. Унта суту-илӳ предприятийӗсен тата аптекӑсен ертӳҫисене пухнӑ.
Ларура спиртлӑ шӗвек сутнин ыйтӑвне те сӳтсе явнӑ. «Фанфурик» текеннисем пирки сӑмах пырать-ха кунта. Республикӑри хӗрарӑмсен канашӗн чӗнӗвне пурнӑҫласа Шупашкар районӗнчи хастарсем те асӑннӑ шӗвеке сутма чарӑнасси пирки меморандум хатӗрлеме сӗннӗ. Усламҫӑсем ку шухӑша ырланӑ пулать.
Чӑваш Енре наркотик хутӑшӗсемпе тата психотроплӑ япаласемпе туслисем валли реабилитаци центрӗ уҫӑлма пултарать. Ҫак ыйтӑва ӗнер наркотикпа кӗрешекен комисси ларӑвӗнче сӳтса явнӑ.
ЧР Элтеперӗн администрацийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, Атӑлҫи федераци округӗнчи 14 регионта кунашкал центр пур ӗнтӗ. 3 субъектра ҫеҫ уҫӑлман-мӗн. Ҫав шутра — Чӑваш Енре те. ЧР Сывлӑх министерстви наркотик хутӑшӗсемпе тата психотроплӑ япаласемпе айкашакансене сиплемелли реабилитаци центрне Шупашкарти халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центр ҫумӗнче уҫма палӑртать.
Общество организацийӗсем вара наркоманипе кӗрешмелли ҫӗнӗ методикӑсем шухӑшласа кӑларма, ӑна пурнӑҫа кӗртме пулӑшӗҫ. Хальлӗхе вара наркомансене республикӑри наркологи диспансерӗнче сиплеҫҫӗ.
«Республикӑри кардиодиспансера консультацие лекес тесен мӗншӗн икӗ уйӑх ытла кӗттереҫҫӗ?» Ҫапла кӑсӑкланнӑ Красноармейски районӗнчи Чатукасси ялӗнче пурӑнакан Венера Иванова. Аплах пулсан ыйтӑвӗ, тӗрӗссипе, уншӑн кӑна ҫивӗч марри паллӑ ӗнтӗ. Ара, камӑн ҫавӑн чухлӗ кӗтес килтӗр!
Хӗрарӑмӑн ыйтӑвӗ пирки республикӑн Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министерстви ятарлӑ хутсемпе ҫыхӑнтарса специализациленӗ медицинӑпа санитари пулӑшӑвӗ кӳмелли вӑхӑт 10 кунтан иртмелле мар тесе пӗлтерет.
Республикӑри кардиологи центрне черет вӑрӑммине ведомство темиҫе сӑлтавпа ҫыхӑнтарать. Ҫав шутра ҫынсем унта хӑйсем тӗллӗн кайма шут тытни те пур. Иккӗмӗш йывӑрлӑх кардиолог тухтӑрсем ҫитменнипе ҫыхӑннӑ-мӗн. Виҫҫӗмӗш сӑлтавӗ черете ҫырӑннӑ пациентсен 30 проценчӗ палӑртнӑ вӑхӑта йышӑнӑва пымасть имӗш.
Медицина пулӑшӑвӗ парас йӗрке пӑхӑнмасан асӑннӑ диспансерӑн тӗп врачӗн ҫумӗпе Ольга Геннадьевна Пульхеровскаяпа ирхи 8 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен 62-01-91 номерпе ҫыхӑнма сӗннӗ.
Чӑваш Республики 2006 ҫултанпа ҫынсем вилеслӗх 11,5 процент чакнӑ. Юн ҫаврӑнӑшӗн чирӗсемпе вилесси 22,9 процент, туберкулезпа икӗ хут ытла, пӗчӗккисем ҫут тӗнчерен уйрӑласси икӗ хута яхӑн сахалланнӑ. Ҫемьере ачасем ҫураласси нумайланни пирки пӗлтернӗччӗ. Иккӗмӗш, виҫҫӗмӗш тата тӑваттӑмӗш ача ҫуратма килӗшекенсем йышлӑ-мӗн.
Кӑҫал тӗлне республикӑра ҫынсен вӑтам ӗмӗрӗ 70,8 ҫулпа танлашнӑ, пӗлтӗр 70,3 ҫул пулнӑ. 2020 ҫул тӗлне Чӑваш Енри ҫынсем вӑтамран 71,2 ҫул пурӑнма тытӑнасса шанаҫҫӗ.
ЧР Сывлӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарта «Диабет — сипленме вӑхӑт!» акци иртет. Мероприяти ҫу уйӑхӗн 12–14-мӗшӗсенче, ирхи 9 сехетрен пуҫласа 15:00 сехетчен Республика тӳремӗнче пулӗ. Палӑртнӑ вӑхатра диабет-центр ӗҫлӗ.
Кашниех юнри сахӑр шайне тӗрӗслеме, эндокринолог тухтӑрпа канашлама пултарӗ. Чи малтанах тулли кӗлеткеллӗ, хускану нумай туман, стреспа аптӑракан, тӗрӗс мар апатланакан ҫынсене тӗрӗсленме сӗнеҫҫӗ.
Акцие «Профилактика — сывӑ наци тӗпӗ» проектпа килӗшӳллӗн ирттереҫҫӗ. Йӗркелӳҫи — сусӑрсен «ДиаС» общество организацийӗ.
Шупашкарта ача-пӑча клиника больницинче «беби бокс» лартасшӑн. Хӑш-пӗр хӗрарӑм ача ҫуратсан унран тискер мелпе хӑтӑлать: урамра хӑварать, ҫӳп-ҫап витрине хурать… Ҫакнашкал амӑшӗсем валли ятарласа «беби бокс» лартасшӑн. Ҫапла майпа ачан сывлӑхӗ сиенленмӗ.
ЧР Сывлӑх министерстви «Шанчӑк сӑпки» ыркӑмӑллӑх фондне пулӑшма йышӑннӑ. «Беби бокса» (е ӑна «пурнӑҫ чӳречи» теҫҫӗ) проектпа килӗшӳллӗн лартӗҫ.
«Беби бокс» — кравать, унта ачине пӑрахма шухӑшланӑ амӑшӗсем пепкине ҫавӑнта хӑварма пултараҫҫӗ. Унта пӗчӗкскере сивӗ пулмӗ. Ачана «беби бокса» хурсан сасӑ сигналӗ пулӗ, ҫавӑнпа тухтӑрсем кун пирки ҫийӗнчех пӗлӗҫ. Пепке ҫинче суран йӗрӗсем ҫук-тӑк ача хӑварнӑ хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫармӗҫ. Пур-тӑк амӑшне шырама пуҫлӗҫ.
«Беби боксра» сигнал пулсанах тухтӑрсем ача патне пырӗҫ, ӑна специалистсем патне илсе кайӗҫ, вӗсем анализсем илӗҫ. Хӑварнӑ ача пирки полицие тата опека органне пӗлтерӗҫ.
«Беби бокссене» кӑҫал вырнаҫтарма палӑртнӑ. Ку хӗрарӑм хӑйӗн тин ҫуралнӑ ачине вӗлересрен сыхласса шанаҫҫӗ. Ара, ҫулсерен кунашкал пӑтӑрмах 130 хут ытла пулать-ҫке.
Паян ирхи 9 сехет те 15 минутра Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитечӗн ертӳҫипе Вениамин Петровпа тата сывлӑх сыхлав министрӗпе Алла Самойловӑпа тӗл пулнӑ. Унта паян ирхи 3 сехет те 30 минутра «Химпром» предприятире 3 литр хлор тухса кайнине сӳтсе явнӑ.
Вениамин Петров «Химпрома» оперативлӑ ушкӑн тухса кайнине пӗлтернӗ. Ӗҫе Роспотребнадзорӑн ӗҫченӗсене те явӑҫтарнӑ. Юлашкинчен асӑннисем сывлӑш еплине хаклас тӗллев лартнӑ.
Хлор тухса кайни хальхи вӑхӑтра ҫынсемшӗн хӑрушлӑх кӑлаhса тӑратмасть-мӗн.
Ҫапах та инкекре 4 ҫын аманнӑ. Вӗсене вӑхӑтра медицина пулӑшӑвӗ панӑ тесе сывлӑх сыхлав министрӗ ӗнентернӗ. Шар курнисене Ҫӗнӗ Шупашкарти хула пульницине вырттарнӑ. Каярах вӗсене ӑҫта куҫарасси пирки те ӑнлантарнӑ вӑл.
Михаил Игнатьев инкек пулнин сӑлтавне тӗплӗн тӗпчемеллине палӑртнӑ.
Юлашки 20 ҫула илсен республикӑра халӑх йышӗ хӑй майпа пуҫласа ӳснӗ иккен. Кун пирки нумаях пулмасть иртнӗ правительство ларӑвӗнче Чӑваш Енӗн сылӑх сыхлав ӗҫӗн министрӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Татьяна Богданова пӗлтернӗ.
Асӑннӑ факт патне тепӗр хут таврӑнас тӑк, ӳсӗм 1 000 ҫын пуҫне +0,8-па танлашнӑ. 2011–2013 ҫулсенче сывлӑха сыхлас ӗҫе ҫӗнетес республикӑри программӑна тишкернӗ май ытти лайӑх енсене те асӑннӑ. Сӑмахран, медицина пулӑшӑвӗ кӳрекен виҫӗ шайлӑ моделе пурнӑҫа кӗртнӗ, педиатринче ҫӗнӗ направленисене (сӑмахран, неонаталлӑ хирургие тата ачасене паллиативлӑ межпулӑшу кӳрессине) ӗҫлеттерсе янӑ. Пӗчӗккисем вилессипе республикӑмӑр ҫӗршывра чи лайӑх икӗ регион шутне кӗнине те палӑртма кӑмӑллӑ.
Халӑх та медицина пулӑшӑвӗ кӳрессипе кӑмӑллӑ-мӗн: 2009 ҫулта ун пеккисем 40,5 процент пулнӑ тӑк, пӗлтӗр 45,3 процента ҫитнӗ.
Ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Хулари 1-мӗш клиника пульницин реабилитаци уйрӑмӗ ҫумӗнче «Ӳнер терапийӗ» реабилитаци пӳлӗмне ӳҫнӑ. Ӑна ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви, Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ тата «Чӑваш Республикинчи хӗрарӑмсен канашӗ» общество организацийӗ йӗркеленӗ.
Ҫак пӳлӗме уҫма Хулари 1-мӗш клиника пульницин тӗп тухтӑрӗ Лидия Воропаева, Чӑваш патшалӑх пукане театрӗн директорӗ тата «Ӳнер терапийӗ» проект ертӳҫи Елизавета Абрамова хутшӑннӑ. Пукане театрӗ реабилитаци уйрӑмне чирлисен шухӑшлавне, хусканӑвне йӗркене кӗртме пулӑшакан практика материалӗ парнеленӗ.
Ҫӳлерех асӑннӑ пульницӑн реабилитаци уйрӑмӗнче инсультпа аптӑранӑ, пуҫа сиенлетнӗ ҫынсем сипленеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех кунта нерв тытӑмӗн чирӗпе нушаланакансем, хусканупа тӗрев енчен сывӑ маррисем пур. Уҫӑлнӑ пӳлӗмре вӗсем валли тӗрлӗ заняти иртӗ: ӳкерӳ, графика, живопиҫ, музыка, юмах вулани…
Ӳнер чирлӗ ҫынсене хӑвӑртрах сывалма пулӑшнине ҫирӗплетнӗ. Проект ертӳҫисем пӳлӗмри занятисем ҫынсене психологи тӗлӗшӗнчен сывалма пулӑшасса шанаҫҫӗ, хаваслӑх туйӑмӗ вара чире парӑнтарма хӗтӗртӗ.
Пӳлӗме уҫнӑ кун Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ «Атя, тилӗ, яра пар!
+21.3 °C