Кӑнтӑр Калифорни университетӗнчи Америка ӑсчахӗсем сӑнавсем тунӑ хыҫҫӑн акӑ мӗн ҫирӗплетнӗ: сахӑрлӑ апат-ҫимӗҫ нумай ҫиекен яш-хӗрӗн мӑнтӑрланас хӑрушлӑх кӑна мар, ӑс-тӑн тӗлӗшӗнчен япӑх витӗм кӳрес хӑршлӑх та пур. Ӑсчахсем опытсене йӗкехӳресем ҫинче тунӑ.
Диетологсем пылак ҫимӗҫ ҫамрӑксем ҫине мӗнле витӗм кӳнине тӗрӗсленӗ. Хальччен пылак апат ҫынна мӑнтарлатнине пурте пӗлнӗ-ха. Ку кӑна мар иккен. Йышне сахӑр кӗрекен ҫимӗҫсем ӑс-тӑна япӑхлатаҫҫӗ-мӗн: ҫын хӑш-пӗр самантсене ас тумасть.
Йекехӳресене апат вырӑнне сахӑр сиропӗ панӑ. Кӑштахран чӗрчунсен ӑс-тӑнӗ япӑхланни палӑрнӑ. Кунсӑр пуҫне йӗкехӳресем хӑйсем ӑҫта пулнине, мӗн пулса иртнине япӑх ӑнланнӑ.
Вӑрнарти ял хуҫалӑх техникумӗнче вӗренекен сакӑр студент пульницӑна лекнӗ. Вӗсем хӑйсене прививка тунӑ хыҫҫӑн япӑх туйнӑ-мӗн.
Студентсем сывлӑхӗ хавшанине юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче туйнӑ. ЧР Прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, улттӑшне унтан ҫав кунах кӑларнӑ. Икӗ студент стационарта сипленнӗ. Вӗсене киле юпан 17-мӗшӗнче янӑ.
ЧР Прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ студентсен сывлӑхӗ хӑрушлӑхра мар. Тӗрӗслев хыҫҫӑн ҫакӑ паллӑ пулнӑ: эмел пахалӑхлӑ пулнӑ, унпа усӑ курмалли вӑхӑт срокран тухман. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, студентсене прививкӑна выҫӑ хырӑмла тунӑ, ҫавӑнпа вӗсем хӑйсене япӑх туйнӑ.
Аса илтерер: республикӑри халӑхӑн 27 процентне прививка тума палӑртнӑ. Юпан 10-мӗшӗ тӗлне 72908 ҫынна (5,9%) прививка тунӑ.
Юпан 26-мӗшӗнче сехет йӗппине хӗллехи вӑхӑта юлашки хут куҫарӗҫ. Раҫҫейри чылай регионти ҫынсем ҫак кун ҫӗрлехи 2-ре сехет йӗппине 1 сехет маларах куҫарӗҫ. Текех вара вӑхӑта улӑштармӗҫ.
Экспертсен шухӑшӗпе, ҫак кун ҫынсем 1 сехет ытлашши ҫывӑрнисӗр пуҫне хӗл валли вӑй-хал пухӗҫ. Олег Никифоров психотерапевт каланӑ тӑрӑх, хӗллехи вӑхӑт психологи тӗлӗшӗнчен лайӑхрах витӗм кӳрет-мӗн. Раштав уйӑхӗнче ирхи тӗттӗмре ача пахчине, шкула, ӗҫе виҫӗ эрне ҫеҫ ҫӳреме тивет-ҫке-ха. Кайран кун вӑрӑмланма тытӑнӗ.
Раҫҫейре пурӑнакан чылай ҫын халӗ стреспа аптӑрать-мӗн. Ҫавӑнпа ҫулталӑкне икӗ хут сехет йӗппине куҫарни кирлӗ мар.
Ку экономика тӗлӗшӗнчен те лайӑх-мӗн. Ҫапла майпа электроэнерги сахал расхутланать. Экспертсен шухӑшӗпе, сехет йӗппине куҫарни ҫул ҫинчи аварисен шутне те чакарать. Ку ӗҫ хастарлӑхне те лайӑх витӗм кӳрет.
Хӑшӗ тӗрӗссипе тӗрӗс маррине сехет йӗппине куҫарсан курӑпӑр…
Шупашкарта вырнаҫнӑ «Республиканский центр восстановительной медицины и реабилитации» (чӑв. Республикӑн юсану медицинипе тӳрленӳ центрӗ) Сывлӑх центрне 2009-мӗш ҫулхи раштав уйӑхӗнче хута янӑ. Ҫак ҫулсенче кунта ҫӗршер ҫын сывлӑхне тӗрӗслеттернӗ, сипленнӗ. Центра ҫӗнӗ йышши оборудованипе тивӗҫтернӗ, ку врачсен ӗҫне самаях ҫӑмӑллатать. Кунти ӗҫченсем республикӑри чылай районта пулса халӑха пулӑшу панӑ.
Ӗнер, юпан 10-мӗшӗнче, 12 ҫынран тӑракан медицина ӗҫченӗсен ушкӑнӗ Хӗрлӗ Чутай районне пӗрремӗш хут килсе ҫитнӗ. Хӗрлӗ Чутайри пульницӑн тӗп тухтӑрӗ ушкӑна район центрӗнчен чи аякра вырнаҫнӑ Штанаш ял тӑрӑхне янӑ, мӗншӗн тесен ку тӑрӑхри халӑхӑн, уйрӑмах ватӑ-вӗтӗн райцентра тухса кӗме чӗр нуша: яла кунне икӗ хутчен ҫеҫ автобус ҫӳрет, каҫа юлсан Чутайрах ҫӗр каҫма тивет.
Штанашри офиса Чутайран тухтӑр эрнере темиҫе хутчен килсех тӑрать-ха, Чутайри тухтӑрсен ушкӑнӗ те ятарлӑ графикпа ҫӳрет, ҫапах та кирлӗ чухне анализсем пама Чутаях тухма тивет.
Шупашкартан тухтӑрсем ятарласа ял халӑхӗн сывлӑхне тӗрӗслеме килессине пӗлсен Штанашри медицина офисне халӑх чылайӑн пуҫтарӑнчӗ.
Кӑҫал авӑн уйӑхӗн васкавлӑ медпулӑшу паркне ҫӗнетнӗччӗ. Ун чухне 39 урапа Шупашкара, Ҫӗнӗ Шупашкара лекнӗччӗ. Вӗсене хыснари укҫапа туянмаҫҫӗ.
Нумаях пулмасть ЧР Элтеперӗ ҫӗнӗ урапасен уҫҫине тыттарнӑ. Вӗсем Ҫӗрпӳ, Красноармейски, Канаш, Тӑвай районӗсенче, Канаш хулинче ӗҫлӗҫ. ЧР Сывлӑх министрӗ Алла Самойлова каланӑ тӑрӑх, вӗсем лайӑхах ӗҫлеҫҫӗ. Республикӑри васкавлӑ медпулӑшу станцийӗн тӗп тухтӑрӗ Алексей Федоров автомобильсем сахал ҫӗмӗрӗлнине, вырӑна 20 минутра ҫитнине палӑртнӑ. «Пӑкӑсем» пулнӑ чухне ҫеҫ кӑшт кая юлаҫҫӗ-мӗн.
Ҫӗнӗ урапасем хӑтлӑ, ӑшӑ. Вӗсене кондиционерсемпе тата сигнал тытӑмӗпе тивӗҫтернӗ. Алла Самойлова каланӑ тӑрӑх, васкавлӑ медпулӑшӑвӑн ҫӗнӗ автомобилӗсене Ҫӗмӗрлене тата Улатӑра яма палӑртнӑ.
Сывлӑха сыхлакан пӗтӗм тӗнчери организаци пуҫарнипе ҫак уйӑхӑн иккӗмӗш кӗҫнерникунӗнче Куҫ курассин сыхлавӗн пӗтӗм тӗнчери кунне ирттереҫҫӗ. Кӑҫал вӑл юпан 9-мӗшне тивет.
Суккӑрланасран асӑрханас тӗллевпе ҫав кун пирӗн республикӑри офтальмологи пульницинче Уҫӑ алӑксен кунне ирттерме шут тытнӑ. Кӑмӑл тӑвакансен ҫав кун офтальмолог-врач патӗнче тӗрӗсленме май пур.
Куҫа тӗрӗслеттерес тата тухтӑрпа канашлас тесен телефонпа ҫырӑнмалла. Унӑн номерӗ — 8(8352)51-36-54.
Сӑмах май каласан, куҫ лайӑх куртӑр тесен тухтӑрсем ӑна тӑтӑшах кантармалли тата профлактика тӗллевӗпе тӗрлӗ хускану тумаллине аса илтереҫҫӗ.
Чӑваш Ен Пӗтӗм Раҫҫейри «Авто-Мото-Донор» ыркӑмӑллӑх акцине хутшӑнӗ. Акци тӗллевӗ — ҫул-йӗр ҫинчи инкеке лекнисене пулӑшасси.
Шупашкарта донор пункчӗ юпа уйӑхӗн 6–10-мӗшӗсенче ӗҫлӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта — юпан 7-мӗшӗнче, Канашра юпан 8-мӗшӗнче юн илӗҫ. Шупашкарта донорсен Республикӑри юн илекен станцие ҫитмелле (Пирогов урамӗ, 9-мӗш ҫурт). Ҫӗнӗ Шупашкарсен Пионерсен урамӗнчи 20-мӗш ҫурта пымалла. Канаш ҫыннисен васкавлӑ медпулӑшу станцине (Чӑваш Ен: 30 ҫул урамӗ, 13-мӗш ҫурт) каймалла.
Юн паракансен ҫумра паспорт пулмалла. Ҫын юн пама пултарассине медиксем вырӑнта палӑртӗҫ.
Плазмӑна ҫур ҫул упрӗҫ. Кун хыҫҫӑн каллех юн илекен станцине пырса анализсем памалла. Ку юн хӑрушсӑр пулнине ҫирӗплетме кирлӗ. Ӑна кун хыҫҫӑн ҫеҫ сипленмелли учрежденисене илсе кайма юрать-мӗн.
Юн паракансене апатланмашкӑн укҫа параҫҫӗ. Тата вӗсен ӗҫрен икӗ кун канма ирӗк пур.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Ҫӗнӗ Атикасси ялӗнче паян фельдшерпа акушер пункчӗ уҫлнӑ.
Ял халӑхне ҫав ятпа саламлама тӗрлӗ шайри тӳре-шара пырса ҫитнӗ: Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Николай Малов тата Валерий Павлов, Тӗрӗслевпе шутлав палатин ертӳҫи Татьяна Минина. Тата район ертӳҫисем. Вырӑнти ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Юрий Чертов тата районти тӗп пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Иван Игнатьев та кун пек пулӑмран юлман паллах.
Ҫӗнӗ тухтӑр ҫуртӗнче мӗнпур услови туса панӑ, ҫутӑ тата газ кӗртсе панисӗр пуҫне шыв патне те урама тухмалла мар. Кун пек фельдшерпа акушер пунктӗнче чылай процедурӑна ирттерме пулать. Эмел тавраш те унта илме май килӗ.
Сӑнсем (31)
Чӑваш Енре ҫынсем паллӑ мар наркотикпе сиенленни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Усал япала тӗрлӗ региона пырса тивнӗ. Тухтӑрсем патне ытларах чух ҫамрӑксем лекеҫҫӗ иккен.
Аса илтеретпӗр, ҫав хатӗр наркотиксен йышне унччен кӗмен пулнӑ.
Чӑваш Енӗн тӗп наркологӗ Ирина Булыгина каланӑ тӑрӑх, темӗнле япалапа сиенленнисем пирӗн патра чи малтан авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче пульницӑна лекнӗ. Кайран вӗсен йышӗ ӳссе пынӑ. Ҫак темиҫе кунта тӗрлӗ япалапа наркӑмӑшланнисем пирки шур халатлисене 46 хутчен чӗнсе илнӗ, ҫав шутран 20 хутӗнче вӗсем пӗр пекрех асапланнӑ, тепӗр майлӑ каласан, паллӑ мар япалапа сиенленнӗ пек туйӑннӑ.
Бусыгина ӗнентернӗ тӑрӑх, наркотикпе сиенленессине чарас тата унпа наркӑмӑшланнисене сиплес тесе яваплӑ тытӑмсем, Шалти ӗҫсен министерстви, наркотиксемпе кӗрешекенсем, тухтӑрсем пурте пӗр шухӑшлӑн кар тӑнӑ. Ҫавӑнпах халӗ тухтӑрсем патне ҫав сӑлтавпа лекекенсен йышӗ чакма пуҫланӑ.
Раҫҫей эстрада юрӑҫи Алсу Шупашкарти чирлӗ ачана сыватмашкӑн укҫа пухма пулӑшать. Халӗ ачана операци тумашкӑн укҫа нумай кирлӗ. Алсу юрӑҫ Инстаграмра ҫак акцие хутшӑннӑ. Вӑл ҫын хурлӑхӗнчен айккинче юлман, репост тунӑ.
1 ҫулти Диана Голицына Шупашкарта пурӑнать. Вӑл остеопетрозпа аптӑрать. Инстаграм вулаканӗсем те марафона хутшӑннӑ, кӑтартнӑ реквизитсене хӑйсен страници ҫине вырнаҫтарнӑ.
Укҫа сахал мар пухмалла — 7 миллион тенкӗ. Анчах пурте массӑллӑ флэшмоб ҫак тӗллеве пурнӑҫлама пулӑшасса шанаҫҫӗ. Алсу реквизитсене хӑйӗн страници ҫине вырнаҫтарсан пухмачра укҫа хӑвӑртрах хушӑнма тытӑннӑ.
Йӗркелӳҫӗсенчен пӗри каланӑ тӑрӑх, кӑтартнӑ реквизитсем урлӑ пухӑннӑ укҫа халӗ йӑлтах Дианӑна сиплемешкӗн кайӗ. Ытти ача валли хальлӗхе банк куҫарӑвӗсем ҫеҫ ӗҫлеҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (22.04.2025 03:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 13 - 15 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Ленин Владимир Ильич, ХХ ӗмӗрти паллӑ политиксенчен пӗри ҫуралнӑ. | ||
| Сергеев Илья Тимофеевич, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доцент вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |