2020 ҫулта Чӑваш автономийӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитет, ун чух ҫавра юбилея паллӑ тӑвӗҫ. Ҫавна май республика влаҫӗ Республика кунне ирттермелли района палӑртас тӗллевпе ӗҫлеме тытӑннӑ.

ЧР Строителсьвто министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприятие йӗркелемелли заявкӑна хуласемпе районсем пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пама пултараҫҫӗ.

Аса илтерер: пӗлтӗр Республика кунӗ Красноармейски районӗнче иртнӗ, кӑҫал мероприятисем Улатӑр районӗнче йӗркеленӗҫ. Конкурсра ҫӗнтернӗ муниципалитет ЧР Элтеперӗн 10 миллион тенкӗ грантне тивӗҫет, унпа общество инфратытӑмне аталантараҫҫӗ.

Палӑртма хӑвармалла: Республика кунӗ ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарта тата республикӑри пӗр муниципалитетра иртет.

Паян ҫӗршывӑн тӗп хулинче Мускавӑн тата Пӗтӗм Руҫӑн ҫветтуй Патриархӗ Кирилл тронра ларма пуҫланӑранпа 10 ҫул ҫитнине халалласа савӑнӑҫлӑ мероприятисем иртнӗ. Унта Чӑваш Республикин Элтеперӗ те хутшӑннӑ.

Республика ертӳҫин Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, савӑнӑҫлӑ мероприятие Патшалӑхӑн Кремль ҫуртӗнче ирттернӗ.

Кирилл Патриархӑн чӑн ячӗ — Владимир Михайлович Гундяев, Вӑл Ленинград (хальхи Питӗр) хулинче 1946 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Вырӑс православи чиркӗвӗн епископне Мускав тата пӗтӗм Руҫ патриархӗ пулса 2009 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнче шаннӑ.

Патриарха лартиччен вӑл Смоленск тата Калининград митрополичӗ пулнӑ. Унччен те вӑл хӑйӗн пурнӑҫне чиркӳ ӗҫне халалланӑ.

Кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ эрнесерен ирттерекен планеркӑра кӗрхи призыва пӗтӗмлетнӗ. Пӗлтӗр юпа-кӑрлач уйӑхӗсенче Чӑваш Енри 1300 ытла каччӑ ҫара кайнӑ.

Призыв комиссине пӗтӗмпе 5700 ҫын килнӗ. Сывлӑх енчен 74 проценчӗ ҫара юрӑхлӑ пулнӑ. Анчах ҫивӗч ыйтусем те пур: паянхи кун тӗлне граждансене призыв пирки пӗлтересси йывӑр. «Хальлӗхе пирӗн 1140 ҫын пур, вӗсене эпир ҫартан тарса ҫӳрекен теейместпӗр, мӗншӗн тесен призыв пирки пӗлтерейместпӗр, тупаймастпӑр», - тенӗ Чӑваш Ен ҫар комиссарӗ Александр Мокрушин.

Ҫапах савӑнтаракан кӑтарту та пур: иртнӗ призывра повестка парайман призывниксен йышӗ 100 ҫын чакнӑ.

Пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев хӑйӗн пресс-секретарьне Светлана Каликовӑна отставкӑна янӑ. Кун хыҫҫӑн вӑл ЧР Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министӗр ҫумӗн пуканне йышӑннӑ.

Паян Чӑваш кӗнеке издательствин генеральнӑй директорӗн должноҫне палӑрмашкӑн кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче ӗҫлӗ ушкӑн ларӑвӗ иртнине пӗлтернӗ. Конкурса виҫӗ ҫын заявка панӑ. Ӗҫлӗ ушкӑн документсене пӑхса тухсан ку пукана Светлана Каликовӑна пама сӗннӗ.

Палӑртмалла: 47 ҫулти Светлана Каликова ЧР Элтеперӗн пресс-секретарӗнче виҫӗ ҫул ӗҫленӗ.

Чӑваш Енре кӑҫал «Цифровая трансформация сельского хозяйства» (чӑв. Ял хуҫалӑхне цифра енчен трансформацилесси) проекта пурнӑҫа кӗртессипе ҫине тӑрӗ.

«Раҫҫейӗн космос тытӑмӗсем» холдингӑн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен Правительствипе холдинг пирӗн тӑрӑхра универсаллӑ цифра экономикине йӗркелессипе ӗҫлеме пуҫланӑ. Ятарлӑ килӗшӗве енсем иртнӗ ҫул вӗҫӗнче алӑ пуснӑ. Ӗҫсене 2019-2021 ҫулсенче пурнӑламалла.

Агроэкспорта, агронаукӑна аталантарас, ӗҫ тухӑҫлӑхне ӳстерес тата ялсене аталантарас ыйтӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ республикӑн Патшалӑх Канашне кӑҫал янӑ Ҫырура та асӑнса хӑварнӑччӗ. Республика ертӳҫи Михаил Игнатьев агропромышленность комплексне туллин цифрӑламалли ыйтусене татса памаллине палӑртнӑччӗ.

Чӑваш Енре пурӑнакан 17 пин ҫын тӗплӗ юсавшӑн тӳлемест, вӗсен парӑмӗ 500 миллион тенкӗрен те иртсе кайнӑ. Кун пирки паян, кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, республикӑн тӗплӗ юсав фончӗн пуҫлӑхӗ Олимпиада Епифанова Элтепер ирттернӗ канашлура каланӑ.

«Мой город Чебоксары» портал хыпарланӑ тӑрӑх, республикӑра пурӑнакансен 85 проценчӗ ҫеҫ укҫана хай ирӗкӗпе хывать, ыттисенчен ӑна суд урлӑ шыраса илме тивет. Пӗлтӗр 100 миллион ытларах парӑма шыраса илме тавӑҫ тӑратнӑ. Ыттисене ӑнлантарса пама чӗнсе илнӗ, тӳлеве татма килӗшӳсем хатӗрленӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн шухӑшӗпе, тӗплӗ юсавшӑн тӳлеменнисем пӗтӗмӗшле лару-тӑрӑва япӑх витӗм кӳреҫҫӗ.

«Паллах, вӗсене суд урлӑ тӳлеттереҫҫех. Анчах ҫакна тума приставсен нумай ӗҫлеме тивет. Тӳлеменнисен списокӗсене пурте курмалла вырӑна тухса ҫакмалла», – сӗннӗ Михаил Игнатьев.

Шупашкарти Хӗллехи спорт тӗсӗсен центрӗнче ӗнер, кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗн парнисене ҫӗнсе илессишӗн спорт ҫемйисен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. Унта ытти ҫул та ӑмӑртӑва хутшӑннӑ, анчах ҫӗнтерме май килмен Красновсене ӑннӑ. Мӑшӑрсем — биатлон енӗпе спорт мастерӗсем. Светлана Краснова пӗлтернӗ тӑрӑх, ытти ҫул ӑмӑртӑва вӗсем аслӑ хӗрӗпе тухнӑ. Халӗ вӑл ӳснӗ ӗнтӗ, ун вырӑнне вӑталӑххи тӑнӑ. Кӗҫех вӗсен ывӑлӗ те тӗрекленӗ — ӳлӗмрен ӑна та ӑмӑртӑва илсе тухма пуҫлӗҫ.

Элтепер парнисемшӗн ирттернӗ ӑмӑртӑва 5 ушкӑнпа йӗркеленӗ: 10 тата 15 ҫулсемчченхи пӗрер ачаллӑ ҫемьесем, икшер ачаллисем, виҫшер ачаллисем, тӑватшар ачаллисем.

Шӑмат кун Элтепер парнисемшӗн ветерансем ӑмӑртнӑ. Унта 89 ҫулти Пимен Петров 1938 ҫулта тусс кӑларнӑ йӗлтӗр сырса тухнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Вӑл «76 ҫултан аслӑраххисем» категорире чи асли пулнӑ.

Пимен Петров

Кӑрлачӑн 26-мӗшӗнче Хӗллехи спорт тӗсӗсен центрӗнче 89 ҫулти Пимен Иванович Петров йӗлтӗр сырса тухнӑ. Вӑл «76 ҫултан аслӑраххисем» категорире чи асли пулнӑ.

Ватӑ арҫын хӑйне евӗрлӗ йӗлтӗр сырса тухнӑ. Вӑл 1938 ҫулта туса кӑларнӑскерех. Пимен Иванович 8 ҫулта чухне ҫак йӗлтӗр ӑна тӑванӗнчен парне пек лекнӗ. Унпа вӑл пурнӑҫ тӑршшӗпех ярӑнать.

Пимен Иванович нимӗнле эмел те ӗҫмест-мӗн, сывлӑхӗ ҫирӗп. «90 ҫулта та йӗлтӗрпе ярӑнасса шанатӑп», - тенӗ ватӑскер. Унӑн раритечӗпе ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев та паллашнӑ. Кун пирки Михаил Васильевич Инстаграмри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.

Нумаях пулмасть республикӑра ҫӳп-ҫап илсе тухнӑшӑн ялсенче пурӑнакансем те, хулара тӗпленнисем те пӗр хак тӳлеме пуҫларӗҫ. Ҫӗнӗлӗх сахал мар калаҫтарать, уйрӑмах – ял ҫыннисене. Унта квитанцисем килеҫҫӗ, ҫӳп-ҫап пӑрахмалли вырӑн вара халӗ те ҫук. Чылай ҫӗрте ҫӳп-ҫапа тиесе те каймаҫҫӗ. Мӗншӗн ял ҫыннин хулари ҫынпа пӗр тан тӳлемелле? Ялта пурӑнакансем хут таврашне ҫунтараҫҫӗ, ҫимӗҫ юлашкисене тислӗк купи ҫине пӑрахаҫҫӗ. Пӗр сӑмахпа, кашни кун тухса пемешкӗн ҫӳп-ҫап та ҫук.

ЧР Элтеперӗ Михаи Игнатьев та ҫак ҫитменлӗхе асӑрханӑ: чылай ял «ҫӳп-ҫап реформине» кӗтсе илме хатӗр мар, чылай ҫӗрте контейнерсем ҫук. Элтепер район пуҫлӑхӗсене ҫулталӑк вӗҫӗччен ҫак ыйтӑва татса пама хушнӑ.

ЧР Строитесльвто министерствине вара ялсенче пурӑнакан ҫынсем валли тӳлеве пӑхса тухма ыйтнӑ. Элтепер шухӑшӗпе, халӑхран мӗн чухлӗ ҫӳп-ҫап илсе тухнине шута илмелле.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Патшалӑх Канашне Ҫырупа тухассине хыпарланӑччӗ. Михаил Васильевич хӑйӗн сӑмахӗнче юлашки ҫулта ҫынсем ытларах пурӑнма тытӑннине палӑртнӑ.

2012 ҫултанпа ҫыннӑн пурнӑҫ тӑршшӗ 3,2 ҫул ӳснӗ, пӗлтӗр вӑтам кӑтарту 73,5 ҫулпа танлашнӑ. Элтепер 2024 ҫул тӗлне Чӑваш Енре пурӑнакансен пурнӑҫ тӑршшӗн вӑтам кӑтартӑвне 78 ҫула ҫитерме тӗллев лартнӑ.

Юлашки ултӑ ҫулта нумай пурӑнакансен йышӗ 25 процента яхӑн ӳснӗ, 100 ҫултан иртнисен йышӗ вара 2 хута яхӑн нумайланнӑ. Халӗ республикӑра 100 ҫул тултарнӑ 100 ҫын пурӑнать.