Иосиф Александрович Дмитриев ман асӑмра вӑхӑтӑн-вӑхӑтӑн, пурнӑҫри самантсемпе асра юлнӑ. Чи малтанах, эпӗ ӑна пӗрремӗш хут 1978-мӗш ҫулхи ҫулла Чӑваш академи драма театрӗнче курнине астӑватӑп. Эпир ун чух Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ аслӑ театр училищине вӗренме кӗме пултарулӑх экзаменӗсем тытатпӑр. Пӗр ҫамрӑк ҫын театр картишӗнче темиҫе ачана сӑвӑ вулама пултарайманнишӗн вӑрҫсах тем калать. Ахӑртнех, вӑл комисси ларакан вырӑнтан тухса артист пулма вӗренме кӗрес текен ҫамрӑксене картишне тухсах ятлама шутланӑ пулас. Каярах конкурса хутшӑннӑ май, эпӗ вӑл ултӑ ҫул каярах Ленинградри театр, музыка тата кинематографи институтӗнчен вӗренсе тухса халь Мускаври ГИТИСра режиссер пулма вӗренме кӗнине пӗлтӗм.
Иосиф Дмитриев эпир Мускаври аслӑ театр институтӗнче вӗренме пуҫласан пӗрремӗш курса пирӗн пата пынӑччӗ. Пирӗнпе вӑл вӗрентӳ урокӗ пекки те ирттерсе пӑхнӑччӗ. Анчах эпир тин ҫеҫ вӗренме пуҫланӑскерсем, ӑна ӑнланса пӗтереймерӗмӗр курӑнать, вӑл пирӗн пата ҫӳреме пӑрахрӗ. Мускавра вӗреннӗ чух эпир кашни кунах тенӗ пек театрсене ҫӳренӗ, пире вӗрентекенсем уйрӑмах малтанхи курссенче ҫине тӑрсах ҫӳреттеретчӗҫ, тепӗр кун спектакль ҫинчен хамӑр шухӑшсене ыйтса пӗлетчӗҫ.
Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Национальное чудо. Посвящение Константину Иванову» (чӑв. Наци тӗлӗнтермӗшӗ. Константин Иванова халаллани) документлӑ художество куравӗ ӗҫлет. Унта пынисем тӗлӗнмелле квест-экскурсие хутшӑнса Нарспин ҫичӗ вӑрттӑнлӑхне пӗлейӗҫ.
Квест-экскурсие 10 ҫынтан пуҫласа 20 ҫын таран ушкӑн валли йӗркелӗҫ. Ӑна утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗччен кунсерен (эрне варринче – 11 сехетрен пуҫласа 16 сехетчен, шӑматкунсерен – 11 сехетрен 14 сехетчен) ирттерӗҫ.
Иртнӗ уйӑхӑн юлашки эрнинче пирӗн тӑрӑхра Республика кунне халалланӑ мероприятисем иртрӗҫ. Ҫав вӑхӑтра пирӗн тӑрӑха Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнчен те хӑнасем килсе ҫитнӗ иккен.
Карас ҫыхӑнӑвӗн операторӗсенчен пӗри, МТС, Big Data кӑтартӑвне тишкернӗ. Иртнӗ уйӑхӑн юлашки эрнинче Чӑваш Енри пулӑмсемпе паллашма Чулхулари, Мускаври, Питӗрти туристсемпе усламҫӑсем йышлӑ килнине палӑртнӑ.
Уяв тӗлӗнче пирӗн патӑмӑра Урал тата Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнчен те килнӗ. Ҫав енӗпе ТОП-10 хула шутӗнче ҫаксем: Чулхула, Мускав, Санкт-Петербург, Екатеринбург, Ҫӗнҫӗпӗр, Сыктывкар, Владивосток, Печора, Норильск, Владикавказ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ 62-мӗш сезона хупнӑ.
Культура учрежденийӗнче Дмитрий Шостаковичӑн хайлавӗ тӑрӑх лартнӑ «Москва, Черемушки!» юрӑ-кӗвӗллӗ камите кӑтартнӑ. Ӑна лартассипе Мускаври Дмитрий Отяковский режиссёр-постановщик тата Питӗрти Оганес Айрапетян ӳнерҫӗ тӑрӑшнӑ.
Куракансем спектакле кӑмӑлласа йышӑннӑ, артистсене тӑвӑллӑн алӑ ҫупса тав тунӑ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ 62-мӗш сезона хупнӑ.
Культура учрежденийӗнче Дмитрий Шостаковичӑн хайлавӗ тӑрӑх лартнӑ «Москва, Черемушки!» юрӑ-кӗвӗллӗ камите кӑтартнӑ. Ӑна лартассипе Мускаври Дмитрий Отяковский режиссёр-постановщик тата Питӗрти Оганес Айрапетян ӳнерҫӗ тӑрӑшнӑ.
Куракансем спектакле кӑмӑлласа йышӑннӑ, артистсене тӑвӑллӑн алӑ ҫупса тав тунӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Людмила Смолинан «Шӑпӑрлан. Постреленок» кӗнеки пичетленсе тухнӑ.
Республикӑн Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑвашла ҫырнӑ сӑвӑсене Анатолий Смолин вырӑсла куҫарнӑ.
Илемлӗ кӗнекене Екатерина Васильева художник ӳкерчӗкӗсемпе хитрелетнӗ. Ҫӗнӗ кӑларӑм редакторӗ – Ольга Федорова.
Пӗчӗк вулакансем хӑйсен тантӑшсен тыткаларӑшне хаклайӗҫ, ҫутҫанталӑкӑн тӗрлӗ вӑхӑчӗ ҫинчен те вуласа пӗлейӗҫ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Екатеринбургра иртекен Хальхи вӑхӑтри драматургин «Коляда-Plays» пӗтӗм тӗнчери XV театр фестивальне хутшӑннӑ. Унта коллектив Василий Сигарев пьеси тӑрӑх лартнӑ «Метель» спектакльпе (режиссерӗ — Байрас Ибрагимов) тухса кайнӑ.
Чӑваш Енри ӗҫе Ҫӗпӗр тӑрӑхӗнчи куракансем ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, курнӑ. Спектакльпе чӑваш артисчӗсем Екатеринбургри Камера театрӗн сцени ҫине тухнӑ.
Чӑваш Енри театрсем Раҫҫейри наци театрӗсен пӗрремӗш конгресне хутшӑннӑ. Ку хыпара эпир Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен тетарӗнче хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр. Сӑнӳкерчӗк тӑрӑх хакласан, конгресс ӗҫне Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ те (сӑнӳкерчӗкре Юрий Владимиров директора асӑрхарӑмӑр) ҫитнӗ.
Конгресс Якут Республикинче ҫӗртме уйӑхӗн 22-26-мӗшӗсенче иртнӗ.
Конгреса ҫӗршыври 27 театр хутшӑннӑ. Пухӑннисем валли тӗрлӗ сесси, режиссёр ӗҫӗсен питчингӗсене ирттернӗ. Отрасльти ҫивӗч ыйтусене те сӳтсе явнӑ май нумай нациллӗ сценӑна аталантарасси пирки калаҫнӑ. Тепӗр ыйту — кадрсем ҫитменни. Ҫӗршывӑн пысӑк хулисенче наци драматургӗсем хатӗрлесси тавра калаҫнӑ. Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Иосиф Дмитриев (Трер) ячӗллӗ «Атӑлҫи юмахӗ» ятпа наци театрӗсен фестивальне ирттернӗ май Ачасемпе ҫамрӑксен наци драматургийӗн лабораторине ӗҫлеттерет-ха. Конгресра наци чӗлхисене упраса хӑварасси тата сарасси пирки те сӑах хускатнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чуваши и булгары по данным Ахмеда ибн Фадлана» ятлӑ кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Унта А.П. Ковалевский тӗпчевҫӗн «Чуваши и булгары по данным Ахмеда ибн Фадлана», «О степени достоверности Ибн Фадлана» ӗҫӗсем тата «Формы конечного «н» «з(р)» в арабской графике VII–XIII вв.», «Путешествие Ибн Фадлана на Волгу» материалсем кӗнӗ.
«IX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Хӗвелтухӑҫ Европӑра ҫӗнӗ патшалӑх — Атӑлҫи Пӑлхар — йӗркеленме пуҫланӑ. 895 ҫулта Алмуш пӑлхарсен уйрӑмах вӑйлӑ ӑрӑвне ертсе пыма тытӑннӑ», — историе аса илтерет наука кӑларӑмӗн редакторӗ Владимир Степанов.
Кӗнеке тиражӗ – 1000 экземпляр.
Республика кунӗ умӗн пирӗн, тӑван чӗлхепе литературӑна юратакан чӑвашсемшӗн, паха кӗнеке кун ҫути курнӑ. «Вӑхӑт тараси» кӑларӑма Марина Карягина поэтӑн 2010-2022 ҫулсенче ҫырнӑ хайлавӗсем кӗнӗ.
Кӗнеке аннотацийӗнче калашле, «поэт самана сулнӑкӗнчи этемӗн пурнӑҫри хура-шурне ҫынлӑхпа чыса, тивӗҫе тӗрӗслекен вӑхӑт тараси ҫине хурса виҫет тейӗн».
Кӗнекене тӗрлӗ формӑпа ҫырнӑ сӑвӑсем: тавтограмма, рубаи, икйӗркелӗх, терцет, сонет кӑшӑлӗ, панторим, палиндром, монопалиндром, амфистроф — хальхи чӑваш поэзине хӑйне евӗр курӑмпа пуянлатаҫҫӗ.
Кӗнекене Станислав Юхтар художник ӳкерчӗкӗсемпе илемлетнӗ. Кӑларӑм «Ҫӗнӗ вӑхӑт» типографире пичетленсе тухнӑ.
-9.7 °C