Ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремри Константин Ивановӑн палӑкӗ умне чечек хурӗҫ.
Аса илтерер: вилӗмсӗр «Нарспи» поэма авторӗ ҫут тӗнчене ҫав кун килнӗ. Поэта сума сӑвакансем ҫуллен ҫавӑнта пухӑнаҫҫӗ. Кун пирки К. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ пӗлтернӗ.
Шупашкарта «ГолосА» поэзи фестивалӗ иртӗ. Ӑна Геннадий Айхи ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Культура мероприятийӗ Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче ҫу уйӑхӗн 23-24-мӗшӗсенче пулӗ.
Унӑн формачӗ хӑйне евӗр: музыка, вокал, тӗрлӗ хускану, живопись, сӑвӑсем, поэзире пирвайхи утӑмӗсене тӑвакансемпе тӗлпулусем.
Фестивалӗн тӗп пулӑмӗ – поэзи спектаклӗсем. Вӗсене поэтӑн хӗрӗ, актриса, режиссер, поэт, Вероника Айги хатӗрленӗ. Ӑна унӑн «Хористки» проектне (Мускав) хутшӑнакансем кӑтартӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, 16.00–18.00 сехетсенче, «День присутствия всех и всего» музыкӑпа поэзи перформансӗ Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче иртӗ.
19.00-20.30 сехетсенче Камера театрӗнче «Хористки» ушкӑн «Т.Ч.К.» спектакль кӑтартӗ. Режиссёрӗ – Вероника Айги.
Ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗнче маларах асӑннӑ вулавӑшра 14.00-15.00 сехетсенче «Поклон – пению» спектакль пулӗ. Ӑна Геннадий Айхи хайлавӗпе Вероника Айги режиссер хатӗрленӗ. Куракансем умне «Хористки» ушкӑн тухӗ. 15.00-16.00 сехетсенче «ГолосА» конкурс ҫӗнтерӳҫисене чыслӗҫ, Г. Айги ячӗллӗ преми парӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче «IX Иванов вулавӗ» регионсем хушшинчи ӑсталӑхпа практика конференцийӗ иртӗ. Унта чӑваш литературинче ҫивӗч ыйтусене тата хальхи литература музейӗсен аталанӑвне сӳтсе явма палӑртнӑ.
Музей ҫак темӑсене сӳтсе явмалли сӗнет: «Чӑваш литераторӗсем Раҫҫейри тата пӗтӗм тӗнчери литературоведение витӗм кӳни»,
«К.В. Ивановӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ Раҫҫей культуринче»,
«Чӑваш писателӗсемпе поэчӗсем», «Чӑваш литературин ҫивӗч ыйтӑвӗсем», «К.В. Иванов тата унӑн вӑхӑтрисем»,
«Литература музейӗ: хальхи вӑхӑтри аталану».
«Иванов вулавӗ» 14 сехетре пуҫланӗ.
Чӑваш Ен наци вулавӑшӗ пуҫарнипе регионсем хушшинче «Чӗре йыхравӗ» поэзи фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Ҫеҫпӗл Мишши сӑвӑҫ ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Тӗрлӗ халӑх ҫыравҫисем Ҫеҫпӗл ялӗнчи Асӑну комплексӗнче пулса курнӑ, Шӑхасанта вулакансемпе курнӑҫнӑ.
Марина Карягина тележурналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускавран, Хусантан, Ӗпхӳрен, Саранскран килнӗ хӑнасем Ҫеҫпӗл Мишши сӑввисене чӑвашла, вырӑсла, тутарла, пушкӑртла, ирҫелле янӑратнӑ.
Шупашкар районӗнчи Самуккассинче чӑваш поэтне тата журналистне, Георгий Порфирьева (Ирхие), асра тытса асӑну хӑми уҫнӑ. Ӑна паллӑ ҫын пурӑннӑ ҫуртӑн тимӗр карти ҫине ҫакса хунӑ.
Поэта лайӑх пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, вӑл пиллӗкре чухне ялти библиотекӑна ҫырӑннӑ та ҫиччӗ тултарнӑ тӗле ҫӳлӗк ҫинче вуламан кӗнеке те хӑварман имӗш.
«Чӑваш Ен» ПТРК пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗчӗкрен литературӑна чуншӑн ҫывӑх йышӑннӑ ача ҫитӗнсен хӑйне тӗрлӗ профессире шыранӑ. Чӑваш патшалӑх университетӗнче пӗлӳ илсен Пукане театрӗн сцени ҫинче вылянӑ, Чӑваш патшалӑх телерадиокомпанийӗнче 30 ҫул ытла редакторта тӑрӑшнӑ. Георгий Ирхи вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ.
Авторӑн кӗнекисен шутӗнче: «Шыври хӗвел», «Тасалу», «Вӑтанчӑк аслати».
Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ музейра чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприяти иртнӗ.
Унта хутшӑннӑ педагогика наукисен кандидачӗ, профессор, Юлия Дмитриева Александр Васильев композитор Ҫемен Элкерӗн «Хӗн-хур айӗнче» поэми тӑрӑх опера хатӗрлессипе ӗҫлени ҫинчен пӗлтернӗ.
Пысӑк Упакассинчи тата Йӗпреҫри шкул ачисем поэтӑн сӑввисене вуланӑ. Нина Ерилеева тата Раиса Евграфова краеведсем тӑван тӑрӑхӗсенче поэта халалласа ирттерекен мероприятисем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Шупашкарти комплекслӑ социаллӑ центрӑн «Надежда» хорӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Юбилярӑн мӑнукӗ Людмила Эльгер пуҫтарӑннисене хӑйӗн ҫывӑх ҫыннине асра тытнӑшӑн тав туса сӑмах каланӑ.
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер (1894-1966) ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалласа литература каҫӗ иртӗ. Ӑна Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ йӗркелет. Литература каҫӗ 14 сехетре пуҫланӗ. Ҫав кунах музей «Ушкӑн ҫӑлтӑрӑн асли» курав уҫма палӑртать. Вӑл поэтӑн кӗнекисемпе тата сӑнӳкерчӗкӗсемпе паллаштарӗ.
Ҫемен Элкер 1894 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хальхи Йӗпреҫ муниципаллӑ округне кӗрекен Апакасси ялӗнче ҫуралнӑ. Вырӑнти пуҫламӑш шкулта учительте, каярах «Канаш» хаҫатра тата «Сунтал» журнлата, Чӑваш кӗнеке издательствинче илемлӗ литература енӗпе аслӑ редакторта тӑрӑшнӑ.
Ҫемен Элкер — поэт, прозаик, драматург, публицист.
Леонид Антонов поэт-агроном 85 ҫул тултарнине халалласа «Улӑп-2024: Эпир Улӑп йӑхӗнчен» вӑйӑ-конкурс ирттерме йышӑннӑ. Кун пирки «Контактра» халӑх тетелӗнче пӗлтернӗ.
Унта хутшӑнакансен Леонид Антонов поэт-агроном ӑҫта тата хӑҫан ҫуралнине, пулас поэт ӑҫта-ӑҫта вӗреннине, вӑл мӗншӗн агроном профессине суйланине, сӑвӑ ҫырасси унӑн хӑҫан пуҫланнине, ун пирки: «Кунтан Есенин пулать», — тесе кам каланине, сӑвӑ ҫырма ӑна мӗн хавхалантарнине тата ыттине пӗлмелле.
Ӗнер, Пӗтӗм тӗнчери поэзи кунӗнче, чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай Чӑваш Енӗн наци вулавӑшне хӑйӗн библиотекинчи кӗнекесене парнеленӗ.
Вӗсенчен пӗри — тутар чӗлхипе пичетленӗ «Габдулла Тукай» энциклопеди. Унта Валери Туркай ҫинчен ҫырнӑ статья та пур иккен. Кӗнекере чӑваш поэчӗ тутар поэчӗн эткерлӗхне чӑвашла куҫарма хастар хутшӑннине палӑртса хӑварнӑ.
Библиотекӑна ҫавӑн пекех пушкӑрт поэчӗн Мустай Каримӑн вырӑсла пичетленнӗ «100 стихотворений» тата балкар поэчӗн Кайсын Кулиев ҫуанӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа пичетленӗ кӑларӑм, «Моя бунтарская карма» статйисемпе интервьювӗсен сборникӗ.
Наци вулавӑшӗн директорӗ Роза Лизакова поэта парнешӗн тав тунӑ.
Ҫуркуннен пӗрремӗш кунӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче «Ҫуркуннепе хӗрарӑм пӗр сӑнлӑ» хӗрарӑм-художниксен куравӗ уҫӑлнӑ. Ҫав кунах унта хӗрарӑм-поэтсем сӑвӑсем вуланӑ. Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн солисчӗсем Михаил Журковпа Ольга Вильдяева илемлӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Пултарулӑх каҫне Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗн председателӗн ҫумӗ Анастасия Спирина, Раҫҫейри художниксен союзӗн пайташӗсем Венера Сандимирова, Нина
Алимасова; Раиса Сарби, Лидия Филиппова, Светлана Гордеева, Альбина Юрату, Зоя Сывлӑмпи, Любовь Петрова, Лидия Сарине, Татьяна Устинова, Ольга Австрийская, Людмила Сачкова, Людмила Исаева сӑвӑҫсем хутшӑннӑ.
+3.3 °C