Шупашкарти Ленин районӗнче фейерверк ямалли вырӑнсене палӑртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Хула администрацийӗн пресс-службинче ӗнентернӗ тӑрӑх, Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче пиротехникӑпа усӑ курмалли лапамсем пушар хӑрушсӑрлӑхӗн правилисем ыйтнипе килӗшсе тӑраҫҫӗ.

Фейерверк ямалли вырӑнсене Шупашкарӑн Мускав тата Калинин районӗсенче уйрӑмах нумай хатӗрленӗ. Вӗсенче ун пекки — 36 лапам. Чи пысӑкраххисем — «Овас» суту-илӳ ҫурчӗ умӗнчи, Шупашкар кӳлмекӗ патӗнчи лапам, «Амазония» парк тата «Волга» (чӑв. Атӑл) стадион. Ленин районӗнче 13 лапам палӑртна, Йӑлӑмра — 6.

Лапамсен тулли списокӗпе ҫак каҫӑпа gov.cap.ru/Info.aspx?type=news&id=3990873&gov_id=49 иртсе тӗплӗнрех паллашма пулать. Унта Шупашкар хулин кашни районӗнчи лапамӗсене асӑннӑ.

Шупашкар районӗн центрӗнче, Кӳкеҫре, пурӑнакансем вӗшле йытӑсем йышлишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ. Кун пирки тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Общественный совет поселка Кугеси» (чӑв. Кӳкеҫ поселокӗнчи халӑх канашӗ) ушкӑнра ҫырнӑ. Пост авторӗ Александр Анисимов сӑнӳкерчӗксем те вырнаҫтарнӑ.

«Кӳкеҫре килсӗр йытӑсен ыйтӑвне кам та пулин татса парӗ-ши? Совет урамӗпе каллӗ-маллӗ чупаҫҫӗ. Вӗсем ҫинчен миҫе хут ҫырма тивӗ? Е администраци инкек пуласса кӗтет-ши?» — тенӗ постра.

Автор йытӑ ыйтӑвне тӗрӗсех ҫӗкленӗ. Паян ҫак йӗркесен авторӗн те вӗшле йытӑсен пысӑк ушкӑнӗпе (йышра ултӑ йытӑччӗ) Совет урамӗ тӑрӑх стадион еннелле кайма тиврӗ. Каялла килнӗ чух та вӗсем сырса илчӗҫ. Хӑранине алӑра йӗлтӗр тата йӗлтӗр патакӗ пуртан ҫеҫ ҫӗнме май килчӗ.

«Сирӗн йытӑ ҫук-и?» — «Апла эпир сирӗн пата пыратпӑр», — шӳтлеҫҫӗ юлашки вӑхӑтра кӳкеҫсем.

Хӑйсен кӑмӑлсӑрланӑвне палӑртма темиҫе сӑнӳкерчӗк вырнаҫтарнӑ. Унта район центрӗнчи тӑхӑр хутлӑ ҫӗнӗ ҫуртсем патӗнчи коттеджсенчен пӗрин умӗнче хӑйсене хуҫа евӗр туякан ушкӑн сӑнарланнӑ. Пӗрре-иккӗ те мар. Ҫичӗ йытӑ. Хури те пур, хӑмӑрри те, ули те. Анчах вӗсен илемӗпе киленеймӗн. Хуҫасӑр ҫӳрекенскерсем хӑратмаллипех хӑратаҫҫӗ.

Кӳкеҫри Совет урамӗнчи 89-мӗш ҫурт патӗнчи ҫӳп-ҫап контейнерӗсене те вӗшле йытӑсем иленнӗ.

Хуҫаллисем те пуҫтахланаҫҫӗ. Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Кӳкеҫ поселокӗн общество канашӗ» страницӑра ӑратлӑ пӗр йытӑ теприне ҫурса тӑкнӑ видеона вырнаҫарнӑ. Тӑватӑ ураллин хуҫи хӑйӗн «тусне» урама ҫӑварлӑхламасӑр илсе тухнӑ. Кайран ҫеҫ, инкек хыҫҫӑн, арҫын хӑйӗн усал йыттине ҫавӑтса кайнӑ.

Шупашкарти суту-илӳ центрӗсенчен пӗринче ача ҫине аттракцион персе аннӑ. Йӑлтах мар, унӑн ҫӳлти пайӗ.

Пӑтӑрмах кӑҫалхи утӑ 20-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Аттракционӑн пӗр пайӗ персе аннипе ача пуҫне кӑвакартнӑ, сылтӑм хулпуҫҫийӗ чӗрӗлсе кайнӑ. Ача хытах сиенленмен пулин те аттракцион юсавсӑрришӗн техника айӑплӗҫ. Халӗ ӗнтӗ ун пирки иртнӗ вӑхӑтра калама тивӗ. Вӑл унта тек ӗҫлемест. Арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчесе пӗтерсе суда ярса панӑ.

Пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗпченӗ. Вӗсем тӗрлӗ экспертиза ирттернӗ. Арҫын хӑйӗн айӑпне йӑлтах йышӑннӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 238-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласшӑн. Яваплӑх виҫине суд ҫывӑх вӑхӑтра татса парӗ.

Шупашкарти Пичет ҫуртӗнче ӗҫлекен ҫын Пичет ҫуртне ятлать. Хӑйӗн кӑмӑлсӑрланӑвне вӑл унти хуҫасене те систернӗ ӗнтӗ, те ҫук, анчах Фейсбукра ҫырса кӑтартнӑ.

«Пирӗн Пичет ҫурчӗ ҫапах та хӑрушла вырӑн. Тӗслӗхрен, унӑн кивӗ те ванса пӗтнӗ, чӗриклетекен лифчӗсемпе усӑ курмастӑп тесе хама ҫӗр хут та сӑмах панӑ. Сӑмахӑма чылай вӑхӑт тытнӑччӗ», — шӑрҫаланӑ Маргарита Красотина журналист.

«Советская Чувашия» хаҫат ӗҫченӗ лифтри пӑтӑрмаха тӗплӗн ҫырса кӑтартнӑ.

Унта вӑл ҫиҫӗмле хӑвӑртлӑхпа пӗр 10 минут таран пӗрремӗш хутран ҫиччӗмӗшне, унтан аялалла ҫӳренӗ иккен. Хӑйӗн ярӑнас килнипе мар паллах. Лифт кутӑнлашнӑран. Пулӑшу ыйтмалли кнопкӑна пусни те усӑ кӳмен. Кӑштахран лифт аранах чарӑннӑ та хӗрарӑм тухайнӑ.

Чӑваш Енри вӑрмансене кӗме каллех чарнӑ. Кун пирки республикӑн Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви хӑйӗн сайтӗнче ҫырса хунӑ. Ведомство вӑрмансене кӗме тӑхтама ыйтать.

Чӑваш Енри вӑрмансенче пушар тухас хӑрушлӑх виҫи хальхи вӑхӑтра 5-мӗш класс (специалистсем ӑна чрезвычайлӑ теҫҫӗ) шутланать иккен.

Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви «Вӑрман хуралӗ» хысна предприятийӗн телефон номерне (8352) 40-24-00 кӑтартнӑ. Унсӑр пуҫне вӑрман хуралӗн телефон номерне те ҫырса хунӑ: 8-800-100-94-00.

Аса илтерер, пушар хӑрушсӑрлӑхӗн правилисене пӑхӑнман уйрӑм ҫынсене 2 пин тенкӗрен пуҫласа 4 пин таран штрафлаҫҫӗ, должноҫри ҫынсене — 15-30 пин тенкӗлӗх, уйрӑм усламҫӑсене — 30-40 пин тенкӗлӗх, предприяти-организацисене — 200-400 пин тенкӗлӗх.

Шупашкарта ыран, авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, чӗркӗмӗллӗ батарейкӑсемпе лампӑсене пухмалли акци иртет. Чӗркӗмӗл этем сывлӑхӗшӗн тата ҫутҫанталӑкшӑн питех те сиенлӗ. Ҫавна май ун пек хатӗр-хӗтӗре ватмалла мар. Усӑ курса юрӑхсӑра тухнисене ҫырма-ҫатрана е ҫӳп-ҫап контейнерне ывӑтма юрамасть.

Шупашкарти акци 14 сехетрен пуҫласа 18 сехетчен пырӗ. Чӗркӗмӗллӗ лампӑсемпе батарейкӑсене тӗп хулари В.И. Чапаев палӑк умӗнче пухӗҫ. Мероприятие ҫӗршывра «Генеральная уборка страны» (чӑ. Ҫӗршыва тӗпрен тасатар) акци йӗркеленӗ май ирттерме йышӑннӑ.

Шупашкар хула администрацийӗн экологи управленийӗ ҫынсене «Сдай батарейку или лампочку – спаси планету!» (чӑв. Батарейка е лампочка вырнаҫтар та планетӑна ҫӑл!) ҫутҫанталӑк акцине хутшӑнма йыхравлать.

Ҫуллахи шӑрӑхра вӑрмансенче пушар тухас хӑрушлӑх пысӑк. Чӑваш Енри вӑрмансене ҫак кунсенче пакунлисем хуралланине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Пушар тухас хӑрушлӑх пысӑккине кура ҫурла уйӑхӗн 1-3-мӗшӗсенче ҫынсене вӑрмана кӗме чарнӑччӗ.

Шӑрӑхра типӗ курӑк та ҫунать. Чӑваш Енри пушар хуралӗн ӗҫченӗсем типӗ курӑк ҫуннине сӳнтерме кӑҫалхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа 35 хут тухса кӗнӗ. Пушар хӑрушсӑрлӑхӗн правилисене пӑхӑнманшӑн 44 ҫынна административлӑ майпа явап тыттарнӑ. Уйрӑм ҫынсене 2 пин тенкӗрен пуҫласа 4 пин таран штрафлаҫҫӗ, должноҫри ҫынсене — 15-30 пин тенкӗлӗх, уйрӑм усламҫӑсене — 30-40 пин тенкӗлӗх, предприяти-организацисене — 200-400 пин тенкӗлӗх.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Республикӑри клиника больницинче 250 ҫынна пиҫсе кайнинчен сипленӗ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑртипе танлаштарсан пиҫсе шар куракансен шучӗ сахалрах. Ҫапах та пӗр инкек те ҫыншӑн ҫӑмӑллӑн иртмест.

Нумаях пулмасть Йӗпреҫ районӗнчи кил хуҫи шӑратмалли лампӑпа ӗҫленӗ чухне питне пӗҫертсе янӑ. Тухтӑрсем ҫак тӗслӗхре ҫын хӑрушсӑрлӑх йӗркине пӑхӑнманнине палӑртасшӑн. Тимсӗрлӗхе пула инкеке лекекенсем, шурӑ халатлисем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, татах пур.

Вӗри шывпа пиҫсе кайнисем ытларах. Акӑ пӗри мунча кӗнӗ чух пиҫсе кайнӑ. Сивӗ шыв тесе вӗрине ярса илнӗ те хӑй тӑрӑх янӑ. Пӗҫертнӗ вырӑна сиплеме сахалтан та 2 эрне кирлӗ-мӗн.

Пиҫсе каякансен хушшинче ытларахӑшӗ ачасем — ҫулталӑкран пуҫласа 3 ҫулчченхисем.

Шупашкарти ҫилхӑвансене тата тепӗр видеокамера ӳкерсе илме пуҫланӑ. Ӑна иртнӗ уйӑхра Президент бульварӗпе Воробьев композиторсен урамӗсем хӗресленнӗ вырӑна вырнаҫтарнӑ.

Ҫул-йӗр правилисене пӑхӑнманнисене сӑнакаг-ӳкерекен комплекс ҫак-ҫак йӗркесӗрлӗхе палӑртса пырӗ: светофорӑн хӗрлӗ ҫутине пӑхӑнманнисене, чарӑнмалли йӗр ҫине тухса кайнине, сылтӑм, сулахай енне пӑрӑнмалла е ҫаврӑнса илмелле чух ҫул-йӗр правилисене пӑснине, хирӗҫ ҫул ҫине тухса кайнине.

«Чӑваш Енӗн автомобиль ҫулӗсен управленийӗ» хысна предприятийӗ ҫывӑх вӑхӑтра тата 12 комплекс туянассине пӗлтерет. Халӗ ҫавӑн валли валли яваплисем кирлӗ документацие хатӗрлеҫҫӗ. Вӗсене йӗркелесе пӗтерсен комплекссене аукционта илме шухӑшлаҫҫӗ.