Мускав облаҫӗнчи Тушино хулинчи «Красный Октябрь» культура ҫуртӗнче чӑвашсем «Кӗр сӑри» уява пуҫтарӑннӑ. Кун пирки «Чӑваш халӑх сайтне» Мускаври чӑвашсен ентешлӗхӗн хастарӗ, саппасри полковник Вячеслав Ильин хыпарланӑ.
Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускаври тепӗр хастарпа, Анатолий Волковпа, Крымра пурӑнакан чӑвашсене Мускаври чукун ҫул вокзалӗнче кӗтсе илнӗ. Ҫӗршывӑн тӗп хулине килсе ҫитнисем — Йӗпреҫ тата Канаш районӗсенчен асӑннӑ тӑрӑха совет саманинче ӗҫлеме тухса кайнӑскерсем.
Крым чӑвашӗсем «Кӗр сӑринче» «Ҫурхи вӑрманта сар кайӑк юрлать» юрра шӑрантарнӑ.
Мускаври тӗлпулусемпе экскурсисем хыҫҫӑн вӗсем Шупашкарта юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче иртекен ЧНК 11-мӗн съездне килме палӑртса хунӑ иккен.
Паян И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче Владимир Чекушкин философи наукисен докторӗ, профессор 85 ҫул тултарнӑ ятпа «Философия и песня в моей судьбе» (чӑв. Манӑн шӑпамри философи тата юрӑ) курав хуҫалнӑ. Ҫакӑн пирки Фейсбукра Альбина Юрату сӑвӑҫ пӗлтернӗ.
Курава йӗркелеме ЧПУри музей ертӳҫи Ольга Галошева тӑрӑшнӑ.
Юбиляра саламлама, Альбина Юрату пӗлтернӗ тӑрӑх, «сумлӑ ҫынсемпе медицина факультетечӗн студенчӗсем» пырса ҫитнӗ.
Владимир Чекушкин – Патӑрьел районӗнчи «Труд» колхозӑн хисеплӗ ҫынни иккен. Вӑл тӑрӑхра ҫуралнӑскере ентешӗсем сума сӑваҫҫӗ, хисеплеҫҫӗ.
Альбина Юрату калашле, «Владимир Чекушкин чӑваш юррисене юрласа, шӑпӑр каласа чылай ют ҫӗршыва ҫитнӗ. Вьетнамра та, Индире те, Америкӑра та, Испанире те, Венгрире те, Чехинче те, Польшӑра та, Германинче те, Ирландире те, Словакире те вӑл илемлӗ те янӑравлӑ чӑваш чӗлхипе калаҫнӑ, асамлӑ тӗрӗллӗ чӑваш тумӗпе тӗрлӗ халӑх умне тухнӑ, чӑваш пулнипе мӑнаҫланнӑ».
(«Чӗрӗ чӑваш. Чӗрӗ мар чӑваш» кӗнекерен)
«Чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ӗлӗкхи Турӑ чӑваша халаланӑ сӑмахсене чӑваш халӑхӗ упраса пурӑнать паянхи кун та, — тет Муркаш районӗнчи Шашкар ялӗнче ҫуралса ӳснӗ филологи ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ Галина Алексеевна Ермакова «Шкул тата чӑваш чӗлхи чӗрӗлӗвӗ» ҫавра сӗтел/конференцире (Муркаш районӗнчи Калайкасси шкулӗ. 28.02.2016.). — Эсир ӑна упрама пулӑшатӑр. Ҫавӑнпа эп сире вилсе кайса юрататӑп. Чӑваш чӗлхи вӗрентекенне курсассӑн ман пӗтӗм чун пӑлханса, хӗрсе каять (тарӑн шухӑша каять), мӗншӗн тесен сире питӗ йывӑр. Эсир чаплӑран та чаплӑ Турӑ ӗҫне туса пыратӑр. Мӗн-ха вӑл Турӑ ӗҫӗ? – Чӑвашлӑха сыхласа хӑвармалли ӗҫ. Тӗшши мӗнре? – Ҫураҫтараулӑхра. «Ҫураҫтарулӑхра чӑваш чӑвашлӑха сыхласа хӑварнӑ», –тесе калать В.Г. Родионов. Килӗшсе пурӑнмалла, юратса пурӑнмалла, пӗр-пӗрне пулӑшмалла. Хӗвеле курмалла… Чӑваш Турри сире ан пӑрахтӑр. Эсир те Чӑваш Туррине ан манӑр…».
Александр Марсович Степанов йӗркеленӗ «Ҫавра сӗтеле» эп хал ҫитерсе (чӑвашпа ҫыхӑннӑ официаллӑ шайри япаласем, петӗмӗшле илсен, питӗ кичем: креативлӑх ҫукки пирки вӗсем астармаҫҫӗ, илӗртмеҫҫӗ) ик-виҫ хут пӑхрӑм.
Авӑн уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Екатеринбургри чӑвашсем «Наследие народов Урала — Эткер» (чӑв. Урал тӑрӑхӗнчи халӑхсен эткерӗ) форум ирттернӗ. Мероприятие хутшӑнакансене Чукун ҫул тӑвакансен Культура керменне йыхравланӑ.
Форума йӗркелеме Свердловск облаҫӗнчи чӑвашсен культура центрӗ, Уралти патшалӑх экономика университечӗн туризм усламӗн тата хӑнасене кӗтсе илме вӗрентекен факультечӗ, Уралти туриндустри союзӗ ҫине тӑнӑ.
Мероприятие хутшӑннисен Урал тӑрӑхӗнчи халӑхсен наци тата культура бренчӗпе паллаштаракан 60 ытла экспозиципе паллашма май килнӗ. Ал ӑстисен пултарулӑхне кӑтартнипе пӗрлех ӑсталӑх сехечӗсем ӗҫленӗ, конкурссем ирттернӗ.
Форумӑн онлайн-трансляцине Раҫҫейӗн 16 регионӗнчи тата 6 ют ҫӗршыври хастарсем хутшӑннӑ.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Ленинград тӑрӑхӗнчи Всеволожск районӗнчи Энколово ялӗнче йӑлана кӗнӗ тӗрлӗ халӑхсен хушшинче ирттерекен «Энколово туссене пуҫтарать» ятпа 6-мӗш хут фестиваль иртнӗ. Кун пирки республикӑн Культура министерствин сайтӗнче ӗнер пӗлтернӗ.
Ленинград тӑрӑхӗнчи Чӑваш культура пӗрлешӗвӗ фестиваль программипе килӗшӳллӗн «Чӳклеме» уява ирттернӗ.
«Ленинград тӑрӑхӗнчи Туслӑх ҫурчӗ тӑванла халӑхсене пӗтӗҫтерсе тӑни, тӗрлӗ халӑх туслӑ, килӗштерсе пурӑнни паянхи уявӑн техӗмӗ пулнине ҫирӗплетсе хӑварчӗ», – тесе ҫырнӑ хыпарта.
(«Чӗрӗ чӑваш. Чӗрӗ мар чӑваш» кӗнекерен)
«Чӑвашӑн малалла ӑслӑлӑх вӗренес пулать. Тӗнче пысӑк, тӗнчере темӗн те пур. Тӗнчене пӗлме тӑрӑшмасӑр, тӗнче йӗркине, пурнӑҫ йӗркине пӗлме тӑрашмасӑр пурӑнма май ҫук», – ҫырнӑ Ҫеҫпӗл 1921 ҫулта.
«Май пур!..» – теҫҫӗ пирӗн вӗреннӗ чӑвашсем. Хаҫат-журналсене, литература е ӑслӑлӑх ятпа тухакан кӗнекесене уҫкаласа пӑхӑр, радио-телевидени кӑларӑмӗсемпе паллашӑр, театрта пулӑр, чӑваш фильмӗсене курӑр. пуху-конференцисене интернетра шыраса тупӑр, паянхи чӑваш юрри-музыкине итлӗр, «Чӑваш халӑх сайтӗнчи» комментарисене/акапасарсене вулӑр… Пур-и унта ӑслӑлӑха вӗренес тени, тӗнчене, тӗнче йӗркине, пурнӑҫ йӗркине пӗлме тӑрӑшни?.. Ҫук… Ҫеҫпӗл палӑртнӑ инҫет/горизонт патне туртӑннине те ҫукрах… Телее, пирӗн Атнер Петрович Хусанкай пур, ӳнерҫӗсем пур… Вӗсем «семиосфера ахах-мерченӗсемпе» (Ю.М. Лотман ӑнлавӗ) шалти хутшӑнӑва кӗреҫҫӗ. Вӗсен пултарӑвне ҫӗн пӗлтерӗш-тупсӑмсен (смыслы) тарӑнӑшӗ патне ҫитерекен Пысӑк вӑхӑт (М.М. Бахтин ӑнлавӗ) пиелет…
Паянхи гуманитари тӗпчевӗсен тӗпри принципӗсенчен пӗри интертекст тата интертекстлӑх пулмалла пек.
Пирӗн республикӑра ҫитес ҫула Чӑваш Енрен тухнӑ паллӑ ентешсен ҫулталӑкӗ тесе йышӑннӑ. Ҫакӑн пек сӗнӳпе Чӑваш Ен Элтеперӗ ҫумӗнчи Общество канашӗ сӗннӗ. Ҫав шухӑша республика Элтеперӗ Олег Николаев ырласа йышӑннӑ.
Чӑн та, пирӗн пӗчӗк тӑрӑхӑмӑртан ӑслӑ-тӑнлӑ, пултаруллӑ ҫынсем йышлӑ тухса ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне сапаланнӑ.
Паллӑ ентешсен ҫулталӑкӗн программине территорие тата отрасльсене кура йӗркелесшӗн. Ӑна хатӗрлеме мӗнпур министерство, районсемпе хуласен администрацийӗсем хутшӑнӗҫ. Олег Николаев ку ӗҫе чӑваш диаспорисене те явӑҫтарассине пӗлтернӗ.
Тутарстанри Нурлатра чӑваш туйӗ иртнӗ. Кристина тата Михаил Гавриловсем тӑван халӑхӑн йӑли-йӗркине чӗртсе тӑратас тесе ҫавӑн пек ирттерес тенӗ.
Мӑшӑра вырӑнти тӳре-шара, ҫав шутра Нурлат хулинчи канашӑн председателӗн ҫумӗ Владимир Кашкаров, саламланӑ. Вӑл ваттисен йӑли-йӗркине пӑхӑнса пурӑнма, килти ҫӳп-ҫапа урама кӑлармалла маррине, аслисене хисеплемеллине вӗрентсе каланӑ.
«Ҫирӗп те телейлӗ ҫемье – нумай ачаллӑ ҫемье. Ҫиччӗ мар пулин те пилӗк ача та пулин пултӑр», – суннӑ вӑл.
Туя чӑваш ансамблӗсем те хутшӑннӑ.
Паян, ҫурла уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Таллинри Чӑваш культурин музейӗнче Чӑваш культурин кунӗ иртнӗ. Ҫакӑн пирки Эстонири чӑваш хастарӗ Ираида Захарова Фейсбукра пӗлтернӗ.
Таллинри Чӑваш культура музейӗ йӗркеленӗ Чӑваш культура кунне хутшӑнакансем чӑвашсен апат-ҫимӗҫӗпе, эрешӗсемпе паллашнӑ, пукане тума вӗреннӗ. Пуканене ҫипрен ӑсталанӑ. Унсӑр пуҫне наци эрешӗсене хаклама тата туянма май килнӗ.
Сӑмах май каласан, Ираида Захарова (хӑй вӑл Чӑваш Енри Елчӗк районӗнче ҫуралнӑ) Эстонире чӑвашла радиоперадачӑсем йӗркелет, тӑван халӑхӑмӑрӑн культурипе паллаштарать.
Ленинград облаҫӗнчи Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнчи «Чувашский мир» (чӑв. Чӑваш тӗнчи) Чӑваш культурин интерактивлӑ музейӗнче Уҫӑ алӑксен кунӗ иртнӗ. Экскурсие Питӗрти тата Ленинград облаҫӗнчи чӑваш хастарӗ Валериан Гаврилов ирттернӗ.
Интерактивлӑ музее 2018 ҫулхи кӑрлачӑн 218-мӗшӗнче уҫнӑ. Ун чухне асӑннӑ тӑрӑхра Чӑваш Енри, ҫавӑн пекех ҫӗршывӑн 12 регионӗнчи тата Эстони Республикинчи сумлӑ хӑнасем, пуртӗ 60 ҫын, пулнӑ.
Интерактивлӑ музее тата унти экспозицисене професси шайӗнче йӗркелеме вӗренме чӑвашсен ентешлӗхӗн хастарӗсем Валериан Гаврилов тата Валентина Пиличева Раҫҫейӗн этнографи музейӗнче вӗреннӗ, вӗсен ҫавна ҫирӗплетсе паракан сертификат та пур.
Питӗрти хастарсем Чӑваш культурин интерактивлӑ музейӗнче 20-50 ҫын тӑтӑшах пулать тесе ӗнентереҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 753 - 755 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |